The Research Program on the Beginnings of the Polish State between Polish Western Thought and Historical Materialism: Structural Developments and Political Reorientation

Karin Reichenbach

doi:10.23858/PA65.2017.003

Published: 2017-11-28

Vol. 65 (2017)

The Research Program on the Beginnings of the Polish State between Polish Western Thought and Historical Materialism: Structural Developments and Political Reorientation

Karin Reichenbach

Przegląd Archeologiczny

Section: Articles

https://doi.org/10.23858/PA65.2017.003

Abstract

Focussing on the development of organizational infrastructures, financial constitutions as well as staffing policies of the research program on the beginnings of the Polish state and discussing them in relation to the political framework of post-war Poland, this paper aims to contribute to the understanding of the general preconditions and requirements. Presenting information from archival documents and a close reading of the steps and forms archaeological contributions to the millennial theme have taken, it tries to retrace the development of its thematic and conceptual orientation. This development is presented here as reorientation from a starting point within the realm of the Poznań intellectual centre and thus the Polish Western Thought towards a Warsovian centralization and the implementation of Marxist methodology and, officially at least, Stalinist ideology.

Keywords:

research on the beginnings of the Polish state, KBnPPP, post-war Poland, politics of research funding and staffing, Polish Western Thought, Stalinism, Marxist archaeology

Download files

pdf

Citation rules

Reichenbach, K. (2017). The Research Program on the Beginnings of the Polish State between Polish Western Thought and Historical Materialism: Structural Developments and Political Reorientation. Przegląd Archeologiczny, 65, 19–34. https://doi.org/10.23858/PA65.2017.003

Cited by / Share

References

AAN MKiSz. Archiwum Akt Nowych, zespół Ministerstwo Kultury i Sztuki.
Google Scholar

Abramowicz A. 1991. Historia archeologii polskiej XIX i XXwieku. Warszawa-Łódź.
Google Scholar

Anonymous 1946. Bilans I roku pracy Instytutu Zachodniego. Przegląd Zachodni 1946/1, 291-298.
Google Scholar

Anonymous 1970. Kazimierz Majewski. Z Otchłani Wieków 36 (2), 182-185.
Google Scholar

Anonymous 1974. Aleksander Gieysztor. Z Otchłani Wieków 40 (4), 298-300.
Google Scholar

Archiwum PAN. Archiwum Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

Barford P. 1993. Paradigms lost: Polish archaeology and post-War politics. Archaeologia Polona 31, 257-270.
Google Scholar

Barford P. 1995. Marksizm w archaeologii polskiej w latach 1945-1975. Archeologia Polski 40/1-2, 7-78.
Google Scholar

Barford P. 1997. Małowiarygodny? Odpowiedź na polemikę pana Jacka Lecha. Archeologia Polski 42/1-2, 233-248.
Google Scholar

Barford P. 2002. Reflections on J. Lech's vision of the history of „Polish" archaeology. Archaeologia Polona 40, 171-184.
Google Scholar

Breyer R. 1968. Die polnische Milleniums-Diskussion zwischen Geschichtswissenschaft und Ideologie. (In:) R. Breyer (ed.), Probleme der Wissenschaft im heutigen Polen. Marburg, 85-104.
Google Scholar

Brier R. 2003. Der polnische Westgedanke nach dem Zweiten Weltkrieg (1944-1950). Digitale Osteuropa-Bibliothek 3. http://epub.ub.uni-muenchen.de/546/1/brier-westgedanke.pdf
Google Scholar

Borodziej W. 2010. Geschichte Polens im 20. Jahrhundert. München.
Google Scholar

Brzostowicz M. 2014. Osiągnięcia Józefa Kostrzewskiego w badaniach nad wczesnym średniowieczem w Polsce. Fontes Archaeologici Posnanienses 50 (1), 89-100.
Google Scholar

Buko A. 2014. Czy Józef Kostrzewski był badaczem wczesnego średniowiecza? Fontes Archaeologici Posna-nienses 50 (1), 101-110.
Google Scholar

Dęmbińska M. 1965. Dix ans d'activités de l'Institut d'Histoire de la Culture Materielle de L'Académie Polonaise des Sciences. Archaeologia Polona 8, 209-222.
Google Scholar

Gąssowski J. 1998. Archeologia Polska. Tradycje i perspektywy. Przegląd Humanistyczny 2, 35-44.
Google Scholar

Gieysztor A. 1948. Polskie Millenium. Z zagadnień współpracy historii i archeologii wczesnodziejowej. Warszawa.
Google Scholar

Gieysztor A. 1953. Kierownictwo Badań nad początkami Państwa Polskiego w latach 1949-52. Warszawa.
Google Scholar

Hensel W. 1946. Potrzeba Przygotowania Wielkiej Rocznicy (O niektórych zagadnieniach polskiej protohisto-rii). Przegląd Wielkopolski 7/8, 1946, 193-206.
Google Scholar

Hensel W. 1958. Archeologia w pracach przygotowawczych do obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego. Kwartalnik Historyczny 3, 948-951,
Google Scholar

Hensel W. 1958. Z przygotowań do polskiego Tysiąclecia. Z Otchłani Wieków 24, 225-229.
Google Scholar

Hołubowicz W. 1954. Powołanie Instytutu Historii Kultury Materialnej. Dawna Kultura 1, 43.
Google Scholar

Hołubowicz W. 1958. Prace terenowe zakładu archeologii polski I.H.K.M. P.A.N. w r. 1958 i zamierzenia na rok 1959. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 1, 1-8.
Google Scholar

Hołubowicz W. 1958. O udziale archeologii w obchodach tysiąclecia. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 1, 66-71.
Google Scholar

Hołubowicz W. 1959. Kilka uwag wstępnych o pracach terenowych Katedry Archeologii Polski Uniwersytetu Wrocławskiego i Zakładu Archeologii Polski IHKM PAN we Wrocławiu w r. 1959. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 2, 3-10.
Google Scholar

Hübner P. 1987. Przebudowa nauk historycznych w Polsce (1947-1953). Przegląd Historyczny 78, 451-481.
Google Scholar

Jarocki R. 1996. Gieysztor jawny i niejawny (Epizody z lat 1944-45). Rzeczpospolita. Dodatek tygodniowy +PLUS - MINUS 28 (182) 13./14.7., 13 i 18.
Google Scholar

Jarocki R. 2001. Opowieść o Aleksandrze Gieysztorze. Warszawa.
Google Scholar

Jaworski R. 1993. Die polnische Westforschung zwischen Politik und Wissenschaft. (In:) E. Oberländer (ed.)Polen nach dem Kommunismus. Stuttgart, 94-105
Google Scholar

Kaczmarek J. E. 1996. Organizacja badań i ochrony zabytków archaeologicznych w Poznaniu (1720-1958). Poznań.
Google Scholar

Kiersnowski R. 2000. Wspominając Aleksandra Gieysztora: w "Millenium". Przegląd Historyczny 41(1), 61-67.
Google Scholar

Kobyliński Z. 1991. Theory on Polish Archaeology 19601990: Searching for Paradigms. (In:) I. Hodder (ed.), Archaeological Theory in Europe. The last three decades. London-New York, 223-247.
Google Scholar

Kobyliński Z. 1996. Early Medieval Archaeology in Poland: Successes and Failures. World Archaeological Bulletin 8, 238-254.
Google Scholar

Kobyliński Z., Rutkowska G. 2005. Propagandist use of history and archaeology in justification of Polish rights to the „Recovered Territories" after World War II. Archaeologia Polona 43, 51-124.
Google Scholar

Kobyliński Z., Rutkowska G. 2006. Propagandowe wykorzystanie archeologii w uzasadnianiu polskich praw do ziem odzyskanych po drugiej wojnie światowej. Saeculum Christianum 13 (2), 13-80.
Google Scholar

Kozłowska Z. T. 2016. Szkolne kształcenie historyczne w doświadczeniu i działaniach Aleksandra Gieysztora. (In:) M. Koczerska, P. Węcowski (eds.), Aleksander Gieysztor. Człowiek i dzieło. Warszawa, 73-80.
Google Scholar

Kurnatowska Z. 1997. Czy Millenium było „tragedią polskiej archaeologii"? (In:) M. Głosek (ed.), Archeologia i starożytnicy. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Abramowiczowi w 70 rocznicę urodzin. Łódź 1997, 147-156.
Google Scholar

Kurnatowska Z. 1997. Badania nad początkami państwa polskiego. Próba bilansu. Slavia Antiqua 38, 25-38.
Google Scholar

Kurnatowska Z. 1997. Interview von Andrzej Sikorski mit Zofia Kurnatowska. (In:) R. Brzezińska (ed.), Poznaniacy. Portretów kupa i trochę, II. Poznań, 182-185.
Google Scholar

Lech J. 1997. Małowierni. Spór wokół marksizmu w archeologii polskiej lat 1945-1975. Archeologia Polski 42, 175-232.
Google Scholar

Lech J. 1997/98. Between captivity and freedom: Polish Archaeology in the 20th century. Archaeologia Polona 35/36, 25-222.
Google Scholar

Lech J. 2002. On Polish archaeology in the 20th century: remarks and polemics. Archaeologia Polona 40, 185-252.
Google Scholar

Lech J. 2004. Polish-German relations in archaeology in a short outline: a view from Warsaw. Archaeologia Polona 42, 21-64.
Google Scholar

Lech J. 2007. O archeologii polskiej w latach 1939-1989 -słowo wstępne. (In:) J. Lech (ed.), Pół wieku z dziejów archeologii polskiej (1939-1989), Warszawa, 9-24.
Google Scholar

Lorentz S. 1956. Museen und Sammlungen in Polen 19451955. Warszawa.
Google Scholar

[Majewski] K. 1953. Sprawozdanie z działalności Podkomitetu Historii Kultury Materialnej i Komisji Organizacyjnej Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 1, 284-291.
Google Scholar

Moździoch S. 1997. Problemy badań nad początkami miast i wsią wczesnośredniowieczną w Polsce. Slavia Antiqua 38, 39-63.
Google Scholar

Moździoch S. 2008. Ein Land, wo „Milch und Honig fließt". Die ersten Piasten als Wirtschafter ihres Landes. (In:) D. Bulach, M. Hardt (eds.), Zentrum und Peripherie in der Germania Slavica. Beiträge zu Ehren von Winfried Schich. Forschungen zur Geschichte und Kultur des östlichen Mitteleuropa 34. Stuttgart, 265-278
Google Scholar

Moździoch S. 2009. Wishful digging - Burgwallforschung im Rahmen des polnischen Millenium-Projektes. (In:) S. Rieckhoff, S. Grunwald, K. Reichenbach (eds.), Burgwallforschung im akademischen und öffentlichen Diskurs des 20. Jahrhunderts. Leipziger Forschungen zur ur- und Frühgeschichtlichen Archäologie 5. Leipzig, 139-153.
Google Scholar

Noszczak B. 2002. "Sacrum" czy „profanum"? - Spór o istotę obchodów milenium polskiego (1949-1969). Warszawa.
Google Scholar

Pazdur J. 1960. Z działalności Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 8, 425-434.
Google Scholar

Reichenbach K. 2016. Millionen für's Millenium. Finanzierung und Ausstattung der Forschungen zu den Anfängen des polnischen Staates 1949-1953. (In:) S. Grunwald, u. Halle, D. Mahsarski, K. Reichenbach (eds.), Die Spur des Geldes in der Prähistorischen Archäologie. Mäzene - Förderer - Förderstrukturen. Bielefeld, 259-280.
Google Scholar

Rutkowski T. P. 2013. Różne barwy przystosowania. Wokół działalności Aleksandra Gieysztora w PRL. Annales Universitatis Paedagogica Cracoviensis. Studia Poli-tologica 9, 138-156.
Google Scholar

Schild R. 2013. Polish Archaeology in transition. Antiquity 67 (1), 146-150.
Google Scholar

Stobiecki R. 2006. Między kontynuacją a dyskontynuacją. (In:) U. Jakubowska, J. Myśliński (ed.), Humanistyka polska w latach 1945-1990. Warszawa, 127-153.
Google Scholar

Tabaczyński S. 1995. A Future for the Marxist Paradigm in Central European Archaeology? The Polish Case. (In:) M. Kuna, N. Venclova (eds.), Whither Archaeology? Papers in Honour of Evzen Neustypny. Praha, 69-81.
Google Scholar

Tabaczyński S. 2007. Polish archaeology in my lifetime. Antiquity 81 (314), 1074-1082.
Google Scholar

Tabaczyński S. 2009. Quo Vadis Archaeologia? The Present and the Future of the Research about the Past: Polish Experiences. (In:) J. Schachtmann, M. Strobel, T. Widera (eds.), Politik und Wissenschaft in der prähistorischen Archäologie. Perspektiven aus Sachsen, Schlesien, und Böhmen. Berichte und Studien 56. Dresden, 317-333.
Google Scholar

Urbańczyk P. 2000. Political circumstances reflected in post-war Polish archaeology. Public Archaeology 1, 49-56.
Google Scholar

Urbańczyk P. 2008. Wywiad z profesorem Witoldem Henslem. Archeologia Polski 53/1, 147-159.
Google Scholar

Węcowski P. 2016. Listy Aleksandra Gieysztora (wybór). (In:) M. Koczerska, P. Węcowski (ed.), Aleksander Gieysztor. Człowiek i dzieło. Warszawa, 349-568.
Google Scholar

Wołoszyn M. in print. Wie betreibt man Archäologie in einem Land, in dem es nur um „warmes Wasser aus dem Wasserhahn" geht? Zur frühgeschichtlichen Archäologie in Polen nach der Wende. (In:) J. Drausch-ke, R. Prien (eds.), Quo Vadis Frühgeschichtliche Archäologie? Studien zu Spätantike und Frühmittelalter 9. Hamburg.
Google Scholar

Wysocki J. 1997/98. The protection of the archaeological heritage in Poland in the 20th century: concepts and practices. Archaeologia Polona 35/36, 427-452.
Google Scholar

Zaremba M. 2001. Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce. Warszawa.
Google Scholar

Zaremba M. 2011. Im nationalen Gewande. Strategien kommunistischer Herrschaftslegitimation in Polen 1944-1980. Osnabrück.
Google Scholar

Zeydler-Zborowski Z. 1954. Zeydler-Zborowski, Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk. Dawna Kultura 1, 93-94.
Google Scholar

Żak J. 1971. Prahistoria. (WIn:) Z. Kaczmarczyk (red.), Problematyka polsko-niemiecka i polskich ziem zachodnich w badaniach Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1919-1969). Poznań, 37-51.
Google Scholar

Ż[aki ?] A. 1948. Kronika. Od Redakcji. Z Otchłani Wieków 17 (styczeń-luty), 28-29.
Google Scholar