The Research Program on the Beginnings of the Polish State between Polish Western Thought and Historical Materialism: Structural Developments and Political Reorientation
DOI:
https://doi.org/10.23858/PA65.2017.003Keywords:
research on the beginnings of the Polish state, KBnPPP, post-war Poland, politics of research funding and staffing, Polish Western Thought, Stalinism, Marxist archaeologyAbstract
Focussing on the development of organizational infrastructures, financial constitutions as well as staffing policies of the research program on the beginnings of the Polish state and discussing them in relation to the political framework of post-war Poland, this paper aims to contribute to the understanding of the general preconditions and requirements. Presenting information from archival documents and a close reading of the steps and forms archaeological contributions to the millennial theme have taken, it tries to retrace the development of its thematic and conceptual orientation. This development is presented here as reorientation from a starting point within the realm of the Poznań intellectual centre and thus the Polish Western Thought towards a Warsovian centralization and the implementation of Marxist methodology and, officially at least, Stalinist ideology.
Downloads
References
AAN MKiSz. Archiwum Akt Nowych, zespół Ministerstwo Kultury i Sztuki.
Abramowicz A. 1991. Historia archeologii polskiej XIX i XXwieku. Warszawa-Łódź.
Anonymous 1946. Bilans I roku pracy Instytutu Zachodniego. Przegląd Zachodni 1946/1, 291-298.
Anonymous 1970. Kazimierz Majewski. Z Otchłani Wieków 36 (2), 182-185.
Anonymous 1974. Aleksander Gieysztor. Z Otchłani Wieków 40 (4), 298-300.
Archiwum PAN. Archiwum Polskiej Akademii Nauk.
Barford P. 1993. Paradigms lost: Polish archaeology and post-War politics. Archaeologia Polona 31, 257-270.
Barford P. 1995. Marksizm w archaeologii polskiej w latach 1945-1975. Archeologia Polski 40/1-2, 7-78.
Barford P. 1997. Małowiarygodny? Odpowiedź na polemikę pana Jacka Lecha. Archeologia Polski 42/1-2, 233-248.
Barford P. 2002. Reflections on J. Lech's vision of the history of „Polish" archaeology. Archaeologia Polona 40, 171-184.
Breyer R. 1968. Die polnische Milleniums-Diskussion zwischen Geschichtswissenschaft und Ideologie. (In:) R. Breyer (ed.), Probleme der Wissenschaft im heutigen Polen. Marburg, 85-104.
Brier R. 2003. Der polnische Westgedanke nach dem Zweiten Weltkrieg (1944-1950). Digitale Osteuropa-Bibliothek 3. http://epub.ub.uni-muenchen.de/546/1/brier-westgedanke.pdf
Borodziej W. 2010. Geschichte Polens im 20. Jahrhundert. München.
Brzostowicz M. 2014. Osiągnięcia Józefa Kostrzewskiego w badaniach nad wczesnym średniowieczem w Polsce. Fontes Archaeologici Posnanienses 50 (1), 89-100.
Buko A. 2014. Czy Józef Kostrzewski był badaczem wczesnego średniowiecza? Fontes Archaeologici Posna-nienses 50 (1), 101-110.
Dęmbińska M. 1965. Dix ans d'activités de l'Institut d'Histoire de la Culture Materielle de L'Académie Polonaise des Sciences. Archaeologia Polona 8, 209-222.
Gąssowski J. 1998. Archeologia Polska. Tradycje i perspektywy. Przegląd Humanistyczny 2, 35-44.
Gieysztor A. 1948. Polskie Millenium. Z zagadnień współpracy historii i archeologii wczesnodziejowej. Warszawa.
Gieysztor A. 1953. Kierownictwo Badań nad początkami Państwa Polskiego w latach 1949-52. Warszawa.
Hensel W. 1946. Potrzeba Przygotowania Wielkiej Rocznicy (O niektórych zagadnieniach polskiej protohisto-rii). Przegląd Wielkopolski 7/8, 1946, 193-206.
Hensel W. 1958. Archeologia w pracach przygotowawczych do obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego. Kwartalnik Historyczny 3, 948-951,
Hensel W. 1958. Z przygotowań do polskiego Tysiąclecia. Z Otchłani Wieków 24, 225-229.
Hołubowicz W. 1954. Powołanie Instytutu Historii Kultury Materialnej. Dawna Kultura 1, 43.
Hołubowicz W. 1958. Prace terenowe zakładu archeologii polski I.H.K.M. P.A.N. w r. 1958 i zamierzenia na rok 1959. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 1, 1-8.
Hołubowicz W. 1958. O udziale archeologii w obchodach tysiąclecia. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 1, 66-71.
Hołubowicz W. 1959. Kilka uwag wstępnych o pracach terenowych Katedry Archeologii Polski Uniwersytetu Wrocławskiego i Zakładu Archeologii Polski IHKM PAN we Wrocławiu w r. 1959. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 2, 3-10.
Hübner P. 1987. Przebudowa nauk historycznych w Polsce (1947-1953). Przegląd Historyczny 78, 451-481.
Jarocki R. 1996. Gieysztor jawny i niejawny (Epizody z lat 1944-45). Rzeczpospolita. Dodatek tygodniowy +PLUS - MINUS 28 (182) 13./14.7., 13 i 18.
Jarocki R. 2001. Opowieść o Aleksandrze Gieysztorze. Warszawa.
Jaworski R. 1993. Die polnische Westforschung zwischen Politik und Wissenschaft. (In:) E. Oberländer (ed.)Polen nach dem Kommunismus. Stuttgart, 94-105
Kaczmarek J. E. 1996. Organizacja badań i ochrony zabytków archaeologicznych w Poznaniu (1720-1958). Poznań.
Kiersnowski R. 2000. Wspominając Aleksandra Gieysztora: w "Millenium". Przegląd Historyczny 41(1), 61-67.
Kobyliński Z. 1991. Theory on Polish Archaeology 19601990: Searching for Paradigms. (In:) I. Hodder (ed.), Archaeological Theory in Europe. The last three decades. London-New York, 223-247.
Kobyliński Z. 1996. Early Medieval Archaeology in Poland: Successes and Failures. World Archaeological Bulletin 8, 238-254.
Kobyliński Z., Rutkowska G. 2005. Propagandist use of history and archaeology in justification of Polish rights to the „Recovered Territories" after World War II. Archaeologia Polona 43, 51-124.
Kobyliński Z., Rutkowska G. 2006. Propagandowe wykorzystanie archeologii w uzasadnianiu polskich praw do ziem odzyskanych po drugiej wojnie światowej. Saeculum Christianum 13 (2), 13-80.
Kozłowska Z. T. 2016. Szkolne kształcenie historyczne w doświadczeniu i działaniach Aleksandra Gieysztora. (In:) M. Koczerska, P. Węcowski (eds.), Aleksander Gieysztor. Człowiek i dzieło. Warszawa, 73-80.
Kurnatowska Z. 1997. Czy Millenium było „tragedią polskiej archaeologii"? (In:) M. Głosek (ed.), Archeologia i starożytnicy. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Abramowiczowi w 70 rocznicę urodzin. Łódź 1997, 147-156.
Kurnatowska Z. 1997. Badania nad początkami państwa polskiego. Próba bilansu. Slavia Antiqua 38, 25-38.
Kurnatowska Z. 1997. Interview von Andrzej Sikorski mit Zofia Kurnatowska. (In:) R. Brzezińska (ed.), Poznaniacy. Portretów kupa i trochę, II. Poznań, 182-185.
Lech J. 1997. Małowierni. Spór wokół marksizmu w archeologii polskiej lat 1945-1975. Archeologia Polski 42, 175-232.
Lech J. 1997/98. Between captivity and freedom: Polish Archaeology in the 20th century. Archaeologia Polona 35/36, 25-222.
Lech J. 2002. On Polish archaeology in the 20th century: remarks and polemics. Archaeologia Polona 40, 185-252.
Lech J. 2004. Polish-German relations in archaeology in a short outline: a view from Warsaw. Archaeologia Polona 42, 21-64.
Lech J. 2007. O archeologii polskiej w latach 1939-1989 -słowo wstępne. (In:) J. Lech (ed.), Pół wieku z dziejów archeologii polskiej (1939-1989), Warszawa, 9-24.
Lorentz S. 1956. Museen und Sammlungen in Polen 19451955. Warszawa.
[Majewski] K. 1953. Sprawozdanie z działalności Podkomitetu Historii Kultury Materialnej i Komisji Organizacyjnej Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 1, 284-291.
Moździoch S. 1997. Problemy badań nad początkami miast i wsią wczesnośredniowieczną w Polsce. Slavia Antiqua 38, 39-63.
Moździoch S. 2008. Ein Land, wo „Milch und Honig fließt". Die ersten Piasten als Wirtschafter ihres Landes. (In:) D. Bulach, M. Hardt (eds.), Zentrum und Peripherie in der Germania Slavica. Beiträge zu Ehren von Winfried Schich. Forschungen zur Geschichte und Kultur des östlichen Mitteleuropa 34. Stuttgart, 265-278
Moździoch S. 2009. Wishful digging - Burgwallforschung im Rahmen des polnischen Millenium-Projektes. (In:) S. Rieckhoff, S. Grunwald, K. Reichenbach (eds.), Burgwallforschung im akademischen und öffentlichen Diskurs des 20. Jahrhunderts. Leipziger Forschungen zur ur- und Frühgeschichtlichen Archäologie 5. Leipzig, 139-153.
Noszczak B. 2002. "Sacrum" czy „profanum"? - Spór o istotę obchodów milenium polskiego (1949-1969). Warszawa.
Pazdur J. 1960. Z działalności Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 8, 425-434.
Reichenbach K. 2016. Millionen für's Millenium. Finanzierung und Ausstattung der Forschungen zu den Anfängen des polnischen Staates 1949-1953. (In:) S. Grunwald, u. Halle, D. Mahsarski, K. Reichenbach (eds.), Die Spur des Geldes in der Prähistorischen Archäologie. Mäzene - Förderer - Förderstrukturen. Bielefeld, 259-280.
Rutkowski T. P. 2013. Różne barwy przystosowania. Wokół działalności Aleksandra Gieysztora w PRL. Annales Universitatis Paedagogica Cracoviensis. Studia Poli-tologica 9, 138-156.
Schild R. 2013. Polish Archaeology in transition. Antiquity 67 (1), 146-150.
Stobiecki R. 2006. Między kontynuacją a dyskontynuacją. (In:) U. Jakubowska, J. Myśliński (ed.), Humanistyka polska w latach 1945-1990. Warszawa, 127-153.
Tabaczyński S. 1995. A Future for the Marxist Paradigm in Central European Archaeology? The Polish Case. (In:) M. Kuna, N. Venclova (eds.), Whither Archaeology? Papers in Honour of Evzen Neustypny. Praha, 69-81.
Tabaczyński S. 2007. Polish archaeology in my lifetime. Antiquity 81 (314), 1074-1082.
Tabaczyński S. 2009. Quo Vadis Archaeologia? The Present and the Future of the Research about the Past: Polish Experiences. (In:) J. Schachtmann, M. Strobel, T. Widera (eds.), Politik und Wissenschaft in der prähistorischen Archäologie. Perspektiven aus Sachsen, Schlesien, und Böhmen. Berichte und Studien 56. Dresden, 317-333.
Urbańczyk P. 2000. Political circumstances reflected in post-war Polish archaeology. Public Archaeology 1, 49-56.
Urbańczyk P. 2008. Wywiad z profesorem Witoldem Henslem. Archeologia Polski 53/1, 147-159.
Węcowski P. 2016. Listy Aleksandra Gieysztora (wybór). (In:) M. Koczerska, P. Węcowski (ed.), Aleksander Gieysztor. Człowiek i dzieło. Warszawa, 349-568.
Wołoszyn M. in print. Wie betreibt man Archäologie in einem Land, in dem es nur um „warmes Wasser aus dem Wasserhahn" geht? Zur frühgeschichtlichen Archäologie in Polen nach der Wende. (In:) J. Drausch-ke, R. Prien (eds.), Quo Vadis Frühgeschichtliche Archäologie? Studien zu Spätantike und Frühmittelalter 9. Hamburg.
Wysocki J. 1997/98. The protection of the archaeological heritage in Poland in the 20th century: concepts and practices. Archaeologia Polona 35/36, 427-452.
Zaremba M. 2001. Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce. Warszawa.
Zaremba M. 2011. Im nationalen Gewande. Strategien kommunistischer Herrschaftslegitimation in Polen 1944-1980. Osnabrück.
Zeydler-Zborowski Z. 1954. Zeydler-Zborowski, Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk. Dawna Kultura 1, 93-94.
Żak J. 1971. Prahistoria. (WIn:) Z. Kaczmarczyk (red.), Problematyka polsko-niemiecka i polskich ziem zachodnich w badaniach Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1919-1969). Poznań, 37-51.
Ż[aki ?] A. 1948. Kronika. Od Redakcji. Z Otchłani Wieków 17 (styczeń-luty), 28-29.
