Zespół mieczy z ciałopalnego cmentarzyska ludności „kultury łużyckiej” w Domasławiu, pow. Wrocław
DOI:
https://doi.org/10.23858/PA66.2018.006Keywords:
miecze, Domasław, cmentarzysko epoka brązu i wczesna epoka żelaza, badania metaloznawczeAbstract
W związku z planowaną budową obwodnicy Wrocławia latach 2006-2008, Zespół Badań Ratowniczych Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Oddział we Wrocławiu przeprowadził ratownicze badania wykopaliskowe na stan. 10/11/12 w Domasławiu. Najbardziej rewelacyjne rezultaty uzyskano w trakcie badań nekropoli ludności wyróżnianej kultury łużyckiej, przede wszystkim z fazy wczesnej epoki żelaza, okresu kiedy zmienił się zasadniczo obraz kultury materialnej tej społeczności. Ukazuje to budowa i wyposażenie blisko 300 halsztackich grobów komorowych, zawierających do ponad 50 naczyń luksusowej ceramiki grafitowanej i malowanej, ozdoby, przybory toaletowe, narzędzia, naczynia z brązu oraz broń. Na cmentarzysku odkryto fragment głowni miecza z brązu w grobie datowanym na IV/V okres epoki brązu oraz siedem żelaznych i jeden brązowy miecz w halsztackich pochówkach komorowych, bez wątpienia importów z północnoalpejskiego centrum wytwórczego. Przeprowadzone analizy metaloznawcze brązowych egzemplarzy mogą wskazywać na pochodzenie alpejskie surowca, świadczą także o niewielkich walorach mieczy żelaznych dla celów, dla których miały być przeznaczone. W jednym przypadku wykazano meteorytowe pochodzenie surowca. Fakt złożenia mieczy wraz ze zmarłym do grobu był z całą pewnością czynnością, która miała wyróżnić tego osobnika i ukazać jego pozycję społeczną. W świetle wielu przesłanek pozyskanych w trakcie badań na cmentarzysku w Domasławiu, źródła stanowią potwierdzenie sygnalizowanych już w literaturze śladów kontaktów z kręgiem cywilizacji śródziemnomorskiej, głównie za pośrednictwem kultur kręgu halsztackiego.
Downloads
References
Dąbrowski P. 2011. Przepalone szczątki kostne z cmentarzyska kultury łużyckiej w Domasławiu, gm. Kobierzyce, pow. Wrocław. Wrocław: Archiwum Instytutu Archeologii i Etnologii PAN (maszynopis).
Dhennequin L. 2005. L’armement au premier Age du Fer en Europe tempérée. Thèse de doctorat de l’université de Paris I. Panthéon-Sorbonne.
Fogel J. 1979. Studia nad uzbrojeniem ludności kultury łużyckiej w dorzeczu Odry i Wisły. Broń zaczepna. Poznań.
Gediga B. 2010. Śląsk - regionalna prowincja kultury halsztackiej, (w:) B. Gediga i W. Piotrowski (red.), Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy Środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza, Biskupińskie Prace Archeologiczne 8; PAN O/Wrocław. Prace Komisji Archeologicznej 18. Biskupin-Wrocław, 187-218.
Gediga B. 2011 Neue Forschungen zu den früheisenzeitlichen Kulturen in Südwestpolen, Acta Archaeologica Carpathica XLVI, 83-116.
Gediga B. 2012. Ratownicze badania wykopaliskowe na stanowiskach 10, 11, 12 w Domasławiu, gm. Kobierzyce na Dolnym Śląsku, w latach 2006-2008, (w:) S. Kadrow (red.), Raport 2007-2008 (I). Warszawa, 411-420.
Gediga B. 2012a. Der Kultwagen aus Domasław in Schlesien, (in:) R. Kujovský, V. Mitáš (ed.), Václav Furmánek a doba bronzová, Zborník k sedemdesiatym narodeninám, Nitra, 79-88.
Gediga B. 2012b. Grób kobiecy (?) wyposażony w militaria z Domasławia, pow. Wrocław, (w:) Peregrinationes Archaeologicae in Asia et Europa Joanni Chochorowski Dedicatae, (red.) W. Blajer, Kraków, 149-159.
Gediga B. 2013. The Culture of the Early Iron Age in the South-Western Regions of Poland in the Light of New Research (w:) Counterpoint: Essays in Archaeology and Heritage Studies in Honour of Professor Kristian Kristiansen (red.), S. Bergerbrant, S. Sabatini, BAR International Series 2508, Oxford, 383-399.
Gediga B. 2016. Ślady cywilizacji śródziemnomorskiej nad Odrą, Quarto, Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, Nr 1 (39), 3-21.
Gediga B. Łaciak D., Łydżba-Kopczyńska B., Markiewicz M., 2017. Świat kolorów garncarzy z rejonu Domasławia sprzed około 2800 lat (The Word of Colors of the Domasław Potters About 2800 Years Ago), Wrocław.
Gedl M. 1991. Die Hallstatteinflüsse auf den polnischen Gebieten in der Früheisenzeit, Prace Archeologiczne 48, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, CMLXIX, Warszawa-Kraków.
Homer 1956. Odyseja (w tłumaczeniu J. Parandowskiego), Warszawa.
Kimmig W. 1975. Bewaffnung, 6. Hallstattzeit. Reallexiconder Germanischen Altertumskunde 2, 389-409.
Kimmig W. 1983. Die griechische Kolonisation im westlichen Mittelmeergebiet und ihre Wirkung auf die Landschaften des westlichen Mitteleuropa. Jahrbuch Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz 30, 5-78.
Milcent P.-Y. 2004. Le Premier Age du Fer en France Centrale, Mémoires de la S.P.F. 34 (2). Paris.
Pare Ch. 1991. Swords, Wagon-Graves and the Beginning of the Early Iron Age in the Central Europe. Kleine Schriften aus dem Vorgeschichtlichen Seminar 37, Marburg: Philipps-Universität.
Pieczyński Z. 1953. Cmentarzysko z wczesnego okresu żelaznego (700-400 p.n.e.) w Gorszewicach w pow. szamotulskim, Fontes Archaeologici Posnanienses 4, 101-152.
Reitinger J. 1981. Hallstattkultur Mitteleuropas (w:) Die Hallstattkultur, Symposium Steyr 1980, Linz, 7-34.
Sperber L. 2017. Studien zur spätbronzezeitlichen Chronologie im westlichen Mitteleuropa und in Westeuropa. Monographien der Römisch Germanischen Zentralmuseums Mainz 136, Mainz.
Krause R. 2003. Studien zur kupfer- und frühbronzezeitlichen Metallurgie zwischen Karpatenbecken und Ostsee. Die Stuttgarter Metallanalysendatenbank. Stuttgart.
Piaskowski J. 1959. Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych z okresu halsztackiego i wczesnolateńskiego, znalezionych na Śląsku, Przegląd Archeologiczny 12 (34), 124-137.
Wesołowski K. 1973. Metaloznawstwo III, Warszawa.
Zimny J. 1965. Metaloznawcze badania halsztackich wyrobów żelaznych z Częstochowy-Rakowa, Rocznik Muzeum w Częstochowie I.
