Okucie końca pasa w formie dysku z Siemkowic w powiecie pajęczańskim. Analiza – interpretacja - rekonstrukcja procesu zdobienia

Irena Podolska-Rutkowska; Wojciech Rutkowski

doi:10.23858/PA70.2022.2910

Authors

Irena Podolska-Rutkowska Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Łódzkiego; ul. Pomorska 171/173; 90-236 Łódź
Wojciech Rutkowski Katedra Prahistorii Instytut Archeologii; Uniwersytet Łódzki; ul. G. Narutowicza 65; 90-131 Łódź https://orcid.org/0000-0002-4942-0781

DOI:

https://doi.org/10.23858/PA70.2022.2910

Keywords:

strap-end fitting, stamped decoration, Barbaricum, Migration Period, experimental archaeology

Abstract

This paper describes an unusual, though accidental discovery of a strap-end fitting in the village of Siemkowice in Pajęczno county, Poland. Along with a detailed description of the object, the authors attempt to perform its typological classification and try to determine the decorative style of the analyzed artefact. Another vital research objective is to establish both the chronology and the origin of the belt set element. The discovery of the undoubtedly unique strap-end fitting raises a number of new questions about long-distance contacts during the Migration Period on the territory of modern Poland. The element of the strap-end fitting from Siemkowice is an invaluable contribution to the research on its historical period. The typological classification of the artefact and its ornament indicate phases D1-D2. However, the lack of any context of the finding makes it impossible to date its origin precisely.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Abramek B. (1986). Pradziejowe osadnictwo na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sozologica, 2, 69-89.

Biborski M. (2004). Dalsze ratownicze badania wykopaliskowe na cmentarzysku kultury przeworskiej z późnego okresu wpływów rzymskich i wczesnej fazy wędrówek ludów w Mokrej, województwo Śląskie. W: E. Tomczak (red.), Badania Archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 2001-2002 (125-139). Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach.

Biborski M. (2010). Chronologia cmentarzyska kultury przeworskiej z młodszego i późnego okresu rzymskiego oraz z wczesnej fazy wędrówek ludów w Mokrej na Śląsku. Wiadomości Archeologiczne, 61, 137-152.

Bitner-Wróblewska A. (2003). W poszukiwaniu wspólnego czasu. Ziemie bałtyjskie a Skandynawia we wczesnym okresie wędrówek ludów. Folia Praehistorica Posnaniensia, 10, 177-241.

Bitner-Wróblewska A., Pesch A., Przybyła M.J. (2020). Styles. W: A. Bursche, J. Hines, A. Zapolska (red.), The Migration Period between the Oder and the Vistula 1 (225-298). Leiden-Boston: Brill.

Böhme H.W. (1974). Germanische Grabfunde des 4. bis 5. Jahrhunderts: zwischen unterer Elbe und Loire; Studien zur Chronologie und Bevölkerungsgeschichte [1]: Text. München: C. H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung

Böhme H.W. (2008a). Gallische Höhensiedlungen und germanische Söldner im 4./5. Jahrhundert. Höhensiedlungen zwischen Antike und Mittelalter von den Ardennen bis zur Adria, 58, 71-104.

Böhme H.W. (2008b). Zur Bedeutung von Aschaffenburg im frühen Mittelalter. W: U. Ludwig, Th. Schilp (red.), Nomen et Fraternitas. Festschrift für Dieter Geuenich zum 65. Geburtstag (363-382). Berlin-New York: De Gruyter.

Burzler A., Höneisen M., Leicht J., Ruckstuhl B. (2002). Das frühmittelalterliche Schleitheim – Siedlung, Gräberfeld und Kirche. Schaffhauser Archäologie 5, Monographien der Kantonsarchäologie Schaffhausen. Schaffhausen: Baudepartement des Kantons Schaffhausen, Kantonsarchäologie.

Dąbrowscy I., K. (1967). Cmentarzysko z okresów późnolateńskiego i wpływów rzymskich w Wesółkach, pow. Kalisz. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Dobat A.S. (2008). Werkzeuge aus kaiserzeitlichen Heeres¬ausrüstungsopfern: Mit besonderer Berücksichtigung der Fundplätze Illerup Ådal und Vimose. Jernalderen i Nordeuropa, Jysk Arkæologisk Selskab. Århus: Jysk Arkæologisk Selskab.

Dyrda K., Kontny B., Mączyńska M. (2014). Niezwykłe odkrycie grobu wojownika z wczesnego okresu wędrówek ludów w Juszkowie, gm. Pruszcz Gdański*. W: R. Madyda-Legutko, J. Rodzińska-Nowak (red.), Honoratissimum assensus genus est armis laudare: studia dedykowane Profesorowi Piotrowi Kaczanowskiemu z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin (111-134). Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Archeologii.

Fabech Ch., Näsman U. (2013). A lonely rider? The finding place of the Sösdala find and the context of its finds. W: I. Khrapunov, F.A. Stylegar (red.), Inter ambo maria. Northern Barbarians from Scandinavia towards the Black Sea (84-106). Kristiansand-Simferopol: “DOLYA” Publishing House.

Fernandez J.A. (1999). Late Roman Belts in Hispania. Journal of Roman Military Equipment Studies, 10, 55-71.

Gałęzowska A. (2016). Zapomniane monety ze skarbu z Siedlikowa. W: A. Michałowski, M. Teska, M. Żółkiewski (red.), Viator per devia scientiae itinera. Studia nad problematyką okresów przedrzymskiego, rzymskiego, wędrówek ludów i wczesnego średniowiecza (165-178). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Gralak T. (2017). Architecture, Style and Structure in the Early Iron Age in Central Europe. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.

Degen R. (1963). Römische Zeit – Epoque Romaine – Età Romana. Jahrbuch der Schweizerischen Gesellschaft für Urgeschichte, 50, 73-90.

Koch A. (1999). Zum archäologischen Nachweis der Sueben auf der Iberischen Halbinsel. Uberlegungen zu einer Gurtelschnalle aus der Umgebung von Baamorto/Monforte de Lemos (Prov. Lugo, Spanien). Acta Praehistorica et Archaeologica, 31, 156-198.

Kontny B., Rudnicki M. (2020). Roman Origin and Migration Period Military Equipment from Kujawy. W: A. Bursche, J. Hines, A. Zapolska (red.), The Migration Period between the Oder and the Vistula 2 (500-538). Leiden-Boston: Brill

Levada M. (2013). Sösdala: The Problem of Singling out an Artistic Style. W: I. Khrapunov, F.-A. Stylegar (red.), Inter ambo maria. Northern Barbarians from Scandinavia towards the Black Sea (213-235). Kristiansand-Simferopol: “DOLYA” Publishing House.

Madyda-Legutko R. (1978). The buckles with imprint ornamentation. Wiadomości Archeologiczne, 43(1), 3-16.

Madyda-Legutko R. (1983). Próba rekonstrukcji pasów z metalowymi częściami na obszarze środkowoeuropejskiego Barbaricum w okresie wpływów rzymskich i we wczesnej fazie okresu wędrówek ludów. Przegląd Archeologiczny, 31, 91-133.

Madyda-Legutko R. (1986). Die Gürtelschnallen der Römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum. Oxford: BAR International Series 360.

Madyda-Legutko R. (2011). Studia nad zróżnicowaniem metalowych części pasów w kulturze przeworskiej. Okucia końca pasa. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze ,,Historia Iagiellonica”.

Madyda-Legutko R., Wojenka M. (2020). A Rediscovered Decorative Strap-end from Ciemna Cave in Ojcow, Wiadomości Archeologiczne, 71, 389-399.

Mączyńska M. (2020). The Chronology. W: A. Bursche, J. Hines, A. Zapolska (red.), The Migration Period between the Oder and the Vistula 1 (201-224). Leiden-Boston: Brill.

Natuniewicz-Sekuła M. (2020). Złotnictwo społeczności kultury wielbarskiej ze szczególnym uwzględnieniem wybranych zabytków z cmentarzyska w Weklicach. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.

Natuniewicz-Sekuła M., Strobin J. (2020). Produkcja późnych typów bransolet wężowatych na przykładzie znalezisk z cmentarzyska w Weklicach, stan. 7, pow. elbląski. Wiadomości Archeologiczne, 71, 161-188.

Neubauer D. (2000). Die Wettenburg in der Mainschleife bei Urphar: eine Höhenbefestigung des Jungneolithikums, der Urnenfelderzeit, der frühen Eisenzeit und der Völkerwanderungszeit (Doctoral Thesis). Advisor: Wolfram Schier, Universität Würzburg, Philosophische Fakultät.

Paul M. (2012). Eine Propellergürtelgarnitur Typ Gala aus Augsburg-Göggingen. Bayerische Vorgeschichtsblätter, 77, 101-108.

Pop-Lazić S. (2008). Late Roman Necropolis Beljnjača in Šid. Starinar, 58, 163-173.

Quast D. (2017). Sosdala in a western perspective. W: C. Fabech, U. Nasman (red.), The Sosdala horsemen – and the equestrian elite of fifth century Europe (279-295). Aarhus: Jutland Archaeological Society.

Rodak J. (2010). Osada kultury przeworskiej na stanowisku 9 w Krakowie-Kurdwanowie (opracowanie wstępne). Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Muzeum Archeologiczne w Krakowie i Uniwersytet Jagielloński Krakowski Zespół do Badań Autostrad.

Salin B. (1935). Die altgermanische Thierornamentik. Typologische Studie über germanische Metallgegenstände aus dem IV. bis IX. Jahrhundert, nebst einer Studie über irische Ornamentik. Stockholm: Wahlström & Widstrand.

Schuster J. (2017). Wiek V. Czas wielkich zmian. W: A. Bursche, K. Kowalski, B. Rogalski (red.), Barbarzyńskie tsunami. Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły (41-50). Warszawa-Szczecin: Uniwersytet Warszawski, Muzeum Narodowe w Szczecinie.

Skowron J. (2016). Relikty warsztatów rzemieślniczych w kulturze przeworskiej. Zarys problematyki. W: A. Michałowski, M. Teska, M. Żółkiewski (red.), Viator per devia scientiae itinera. Studia nad problematyką okresów przedrzymskiego, rzymskiego, wędrówek ludów i wczesnego średniowiecza (51-70). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Sławiński W. (2002). Techniki kowalskie stosowane na Mazowszu w okresie wpływów rzymskich – kilka uwag praktyka. W: S. Orzechowski (red.), Hutnictwo świętokrzyskie oraz inne centra i ośrodki starożytnej metalurgii żelaza na ziemiach polskich (177-181). Kielce: Świętokrzyskie Stowarzyszenie Dziedzictwa Przemysłowego.

Sommer M. (1984). Die Gürtel und Gürtelbeschläge des 4. und 5. Jahrhunderts im römischen Reich. Bonner Hefte zur Vorgeschichte 22. Bonn.

Steuer H. (1990). Höhensiedlungen des 4. und 5. Jahrhunderts in Südwestdeutschland. W: H.U. Number, K. Schmid, H. Steuer, T. Zotz (red.), Archäologie und Geschichte des ersten Jahrtausends in Südwestdeutschland (139-205). Sigmaringen: Jan Thorbecke Verlag Sigmaringen.

Stridsland J. (2016). Metalforarbejdningsteknikker fra Skandinavien og Mellemeuropa i yngre førromersk og romersk jernalder. Aarhus: Specialeafhandling Aarhus Universitet.

Tejral J. (2011). Einheimische und Fremde. Das norddanubische Gebiet zur Zeit der Volkerwanderung. Brno: Archeologický Ústav AV ČR v Brně.

Willi A. (2021). Manual of Roman everyday writing vol. 2: writing equipment. Nottingham: LatinNow ePubs.

Żygadło L. (2002). Narzędzia żelazne związane z obróbką metali w kulturze przeworskiej. W: S. Orzechowski (red.), Hutnictwo świętokrzyskie oraz inne centra i ośrodki starożytnej metalurgii żelaza na ziemiach polskich (167-176). Kielce: Świętokrzyskie Stowarzyszenie Dziedzictwa Przemysłowego.