Spatial development of the settlement complex affiliated to the Trzciniec cultural circle at site 1 in Polesie in Central Poland
Słowa kluczowe:
Trzciniec cultural circle, Bronze Age, settlement, spatial organizationAbstrakt
This article presents the territorial development of a settlement complex which occurred over a span of time between 1700–1100 BC. In this period we observe a few “settlement episodes” and record the historical development of 25–30 generations of communities within the Trzciniec cultural circle. The site had a complex spatial structure that changed (modified) over time. A number of settlements, cemeteries and single graves were singled out/identified. The model of spatial development of a settlement complex in Polesie is based on the changes in pottery styles, planigraphy analysis and the results of 14C dating. A system defining/specifying the dynamics of settlement changes and the ritual space of the Trzciniec cultural circle in Polesie was created on the basis of this data. The period of use of these particular settlements ranged from 50/150 right up to 600 years. The largest settlement covered an area of ca 1 ha, the smallest 0,3–0,5 ha. The settlement complex in Polesie is unique in comparison to the other sites of the Trzciniec cultural circle. This complex was widespread, consisting of both the settlement and cemetery areas and it continued to be occupied continually for over 660 years
Pobrania
Download data is not yet available.
Bibliografia
Czebreszuk J. 1996. Społeczności Kujaw w początkach epoki brązu. Poznań
Domańska L., Rzepecki S., Makarowicz P., Górski J., Wawrusiewicz A., Solecki Ł., Kot K., Piotrowska M., Ficyk M. and Wąs M. 2012. Wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 20005–2008 na stanowisku Polesie 1, gm. Łyszkowice, woj. łódzkie. In S. Kadrow (eds.), Raport 2007–2008. Tom 1. Warszawa, 183–215
Gardawski A.1959. Plemiona kultury trzcinieckiej w Polsce. Materiały Starożytne 5, 7–189
Górski J. 1994. Osada kultury trzcinieckiej i łużyckiej w Nowej Hucie-Mogile, stanowisko 55. Analiza materiałów, część II. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 17, 65–113
Górski J. 1997. Główne etapy rozwoju kultury trzcinieckiej na obszarze Nowej Huty na tle przemian tej kultury zachodniej Małopolsce. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 20, 7–37
Górski J. 1999. Wybrane aspekty osadnictwa kultury trzcinieckiej w Jakuszowicach. In K. Wasylikowa (ed.), Rośliny w dawnej gospodarce człowieka. Warsztaty Archeobotaniczne ’97 (= Polish Botanical Studies. Guidebook series 23). Kraków, 153–166
Górski J. 2004. Die Grundlagen einer relativen Datierung und Periodisierung der Trzciniec-Kultur im Lößgebiet westlichen Kleinpolens. Sprawozdania Archeologiczne 56, 155–196
Górski J. 2007. Chronologia kultury trzcinieckiej na lessach niecki nidziańskiej (= Biblioteka Muzeum Archologicznego w Krakowie 3). Kraków
Górski J. 2011. Przejawy oddziaływań zakarpackich na terenie grupy podlasko-mazowieckiej kultury trzcinieckiej. In U. Stankiewicz and A. Wawrusiewicz (eds.), Na rubieży kultur. Badania nad okresem neolitu i wczesną epoką brązu. Białystok, 279–286
Górski J. and Makarowicz P. [in press]. Stable settlements of the Trzciniec Cultural Circle in the Polish uplands and lowlands
Górski J., Makarowicz P. and Taras H. 2004. Podstawy gospodarcze ludności kręgu trzcinieckiego w dorzeczach Wisły i Odry. In A. Kośko and M. Szmyt (eds.), Nomadyzm a pastoralizm w międzyrzeczu Wisły i Dniepru (neolit, eneolit, epoka brązu) (= Archaeologia Bimaris. Dyskusje 3). Poznań, 191–213
Górski J., Makarowicz P. and Wawrusiewicz A. 2011. Osady i cmentarzyska społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polesiu, stanowisko 1, woj. łódzkie. Tom 1–2 (= Spatium Archaeologicum 2). Łódź
Górski J., Makarowicz P. and Wawrusiewicz A. 2012. Podstawy datowania trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polsce środkowej na przykładzie materiałów ze stanowiska w Polesiu w dorzeczu Bzury. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 28, 91–127
Józwiak B.2003. Społeczności subneolitu wschodnioeuropejskiego na Niżu Polskim w międzyrzeczu Odry i Wisły. Poznań
Kadrow S. and Górski J.2003. Diachronic micro-regional studies of settlement on the Loess Uplands of south-eastern Poland in the Bronze Age. In H. Thrane (ed.), Diachronic Settlement Studies in the Metal Ages: report on the ESF workshop, Moesgard, Denmark, 14–18 October 2000 (= Jutland Archaeological Society Publications 45). Hobjerg, 71–97
Kempisty E.1972. Materiały tzw. kultury ceramiki grzebykowo-dołkowej z terenu Mazowsza i Podlasia. Wiadomości Archeologiczne 36, 411–483
Kempisty A.1973. Kultura ceramiki „grzebykowo-dołkowej” na Mazowszu i Podlasiu. Wiadomości Archeologiczne 37, 3–76
Kondracki J.1994. Geografia Polski: mezoregiony fizyczno-geograficzne. Warszawa
Makarowicz P.1989. Osada kultury iwieńskiej w Rybinach, woj. włocławskie, stanowisko 14. Inowrocław
Makarowicz P. 1998. Rola społeczności kultury iwieńskiej w genezie trzcinieckiego kręgu kulturowego (2000–1600 BC) (= Materiały do syntezy pradziejów Kujaw 8). Poznań
Makarowicz P. 2000. Osadnictwo społeczności z wczesnej epoki brązu w Rybinach, woj. kujawskopomorskie, stanowisko 17 (= Źródła do studiów nad prahistorią Kujaw 14). Poznań
Makarowicz P. 2003. The Construction of Social Structure: Bell Beakers and Trzciniec Complex in North-Eastern Part of Central Europe. Przegląd Archeologiczny 51, 123–158
Makarowicz P. 2010 Trzciniecki krąg kulturowy — wspólnota pogranicza Wschodu i Zachodu (=Archeologia Bimaris Monografie 3). Poznań
Makarowicz P. 2013. Osadnictwo społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w dorzeczu środkowej Warty. Ratownicze badania archeologiczne na trasie autostrady A2 (=Via Archaeologica Posnaniensis. Źródła archeologiczne z badań wykopaliskowych na trasach dróg i autostrad). Poznań
Makarowicz P., Czebreszuk J. and Józwiak B. 2010. Trzciniecki krąg kulturowy. In J. Bednarczyk, J. Kabaciński and A. Kośko (eds.), Osadnictwo Kotliny Kolskiej. Archeologiczne badania ratownicze na trasie autostrady A2 (=Via Archaeologica Posnaniensis. Źródła Archeologiczne z badań wykopaliskowych na trasach dróg i autostrad 1). Poznań, 111–209
Twardy J. and Forysiak J.2011 Charakterystyka środowiska geograficznego okolic stanowiska archeologicznego Polesie 1 oraz neoholoceńskie zmiany jego budowy geologicznej i rzeźby. In J. Górski, P. Makarowicz and A. Wawrusiewicz, Osady i cmentarzyska społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polesiu, stanowisko 1, woj. łódzkie. Tom 1: Tekst (= Spatium Archaeologicum 2). Łódź, 227–248
Wawrusiewicz A. 2011. Okres neolitu i wczesna epoka brązu na Podlasiu. Stan i perspektywy badań. In U. Stankiewicz and A. Wawrusiewicz (eds.), Na rubieży kultur. Badania nad okresem neolitu i wczesną epoką brązu. Białystok, 13–36
Wawrusiewicz A. 2013. Jeroniki, stanowisko 2 — osada społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w województwie podlaskim. Materiały Archeologiczne 39, 65–100
Domańska L., Rzepecki S., Makarowicz P., Górski J., Wawrusiewicz A., Solecki Ł., Kot K., Piotrowska M., Ficyk M. and Wąs M. 2012. Wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 20005–2008 na stanowisku Polesie 1, gm. Łyszkowice, woj. łódzkie. In S. Kadrow (eds.), Raport 2007–2008. Tom 1. Warszawa, 183–215
Gardawski A.1959. Plemiona kultury trzcinieckiej w Polsce. Materiały Starożytne 5, 7–189
Górski J. 1994. Osada kultury trzcinieckiej i łużyckiej w Nowej Hucie-Mogile, stanowisko 55. Analiza materiałów, część II. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 17, 65–113
Górski J. 1997. Główne etapy rozwoju kultury trzcinieckiej na obszarze Nowej Huty na tle przemian tej kultury zachodniej Małopolsce. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 20, 7–37
Górski J. 1999. Wybrane aspekty osadnictwa kultury trzcinieckiej w Jakuszowicach. In K. Wasylikowa (ed.), Rośliny w dawnej gospodarce człowieka. Warsztaty Archeobotaniczne ’97 (= Polish Botanical Studies. Guidebook series 23). Kraków, 153–166
Górski J. 2004. Die Grundlagen einer relativen Datierung und Periodisierung der Trzciniec-Kultur im Lößgebiet westlichen Kleinpolens. Sprawozdania Archeologiczne 56, 155–196
Górski J. 2007. Chronologia kultury trzcinieckiej na lessach niecki nidziańskiej (= Biblioteka Muzeum Archologicznego w Krakowie 3). Kraków
Górski J. 2011. Przejawy oddziaływań zakarpackich na terenie grupy podlasko-mazowieckiej kultury trzcinieckiej. In U. Stankiewicz and A. Wawrusiewicz (eds.), Na rubieży kultur. Badania nad okresem neolitu i wczesną epoką brązu. Białystok, 279–286
Górski J. and Makarowicz P. [in press]. Stable settlements of the Trzciniec Cultural Circle in the Polish uplands and lowlands
Górski J., Makarowicz P. and Taras H. 2004. Podstawy gospodarcze ludności kręgu trzcinieckiego w dorzeczach Wisły i Odry. In A. Kośko and M. Szmyt (eds.), Nomadyzm a pastoralizm w międzyrzeczu Wisły i Dniepru (neolit, eneolit, epoka brązu) (= Archaeologia Bimaris. Dyskusje 3). Poznań, 191–213
Górski J., Makarowicz P. and Wawrusiewicz A. 2011. Osady i cmentarzyska społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polesiu, stanowisko 1, woj. łódzkie. Tom 1–2 (= Spatium Archaeologicum 2). Łódź
Górski J., Makarowicz P. and Wawrusiewicz A. 2012. Podstawy datowania trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polsce środkowej na przykładzie materiałów ze stanowiska w Polesiu w dorzeczu Bzury. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 28, 91–127
Józwiak B.2003. Społeczności subneolitu wschodnioeuropejskiego na Niżu Polskim w międzyrzeczu Odry i Wisły. Poznań
Kadrow S. and Górski J.2003. Diachronic micro-regional studies of settlement on the Loess Uplands of south-eastern Poland in the Bronze Age. In H. Thrane (ed.), Diachronic Settlement Studies in the Metal Ages: report on the ESF workshop, Moesgard, Denmark, 14–18 October 2000 (= Jutland Archaeological Society Publications 45). Hobjerg, 71–97
Kempisty E.1972. Materiały tzw. kultury ceramiki grzebykowo-dołkowej z terenu Mazowsza i Podlasia. Wiadomości Archeologiczne 36, 411–483
Kempisty A.1973. Kultura ceramiki „grzebykowo-dołkowej” na Mazowszu i Podlasiu. Wiadomości Archeologiczne 37, 3–76
Kondracki J.1994. Geografia Polski: mezoregiony fizyczno-geograficzne. Warszawa
Makarowicz P.1989. Osada kultury iwieńskiej w Rybinach, woj. włocławskie, stanowisko 14. Inowrocław
Makarowicz P. 1998. Rola społeczności kultury iwieńskiej w genezie trzcinieckiego kręgu kulturowego (2000–1600 BC) (= Materiały do syntezy pradziejów Kujaw 8). Poznań
Makarowicz P. 2000. Osadnictwo społeczności z wczesnej epoki brązu w Rybinach, woj. kujawskopomorskie, stanowisko 17 (= Źródła do studiów nad prahistorią Kujaw 14). Poznań
Makarowicz P. 2003. The Construction of Social Structure: Bell Beakers and Trzciniec Complex in North-Eastern Part of Central Europe. Przegląd Archeologiczny 51, 123–158
Makarowicz P. 2010 Trzciniecki krąg kulturowy — wspólnota pogranicza Wschodu i Zachodu (=Archeologia Bimaris Monografie 3). Poznań
Makarowicz P. 2013. Osadnictwo społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w dorzeczu środkowej Warty. Ratownicze badania archeologiczne na trasie autostrady A2 (=Via Archaeologica Posnaniensis. Źródła archeologiczne z badań wykopaliskowych na trasach dróg i autostrad). Poznań
Makarowicz P., Czebreszuk J. and Józwiak B. 2010. Trzciniecki krąg kulturowy. In J. Bednarczyk, J. Kabaciński and A. Kośko (eds.), Osadnictwo Kotliny Kolskiej. Archeologiczne badania ratownicze na trasie autostrady A2 (=Via Archaeologica Posnaniensis. Źródła Archeologiczne z badań wykopaliskowych na trasach dróg i autostrad 1). Poznań, 111–209
Twardy J. and Forysiak J.2011 Charakterystyka środowiska geograficznego okolic stanowiska archeologicznego Polesie 1 oraz neoholoceńskie zmiany jego budowy geologicznej i rzeźby. In J. Górski, P. Makarowicz and A. Wawrusiewicz, Osady i cmentarzyska społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polesiu, stanowisko 1, woj. łódzkie. Tom 1: Tekst (= Spatium Archaeologicum 2). Łódź, 227–248
Wawrusiewicz A. 2011. Okres neolitu i wczesna epoka brązu na Podlasiu. Stan i perspektywy badań. In U. Stankiewicz and A. Wawrusiewicz (eds.), Na rubieży kultur. Badania nad okresem neolitu i wczesną epoką brązu. Białystok, 13–36
Wawrusiewicz A. 2013. Jeroniki, stanowisko 2 — osada społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w województwie podlaskim. Materiały Archeologiczne 39, 65–100
Pobrania
Opublikowane
2013-01-01
Jak cytować
Górski, J., Makarowicz, P., & Wawrusiewicz, A. (2013). Spatial development of the settlement complex affiliated to the Trzciniec cultural circle at site 1 in Polesie in Central Poland. Sprawozdania Archeologiczne, 65, 195–224. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/sa/article/view/1175
Numer
Dział
Artykuły
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
