A specific obsidian workplace at the Malice culture settlement in Kraczkowa 31, Podkarpackie Voivodship (southeastern Poland)
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.3027Słowa kluczowe:
Linear Pottery culture, obsidian, flint knapping, raw materialAbstrakt
This paper presents a chipped assemblage from the Malice culture settlement in Kraczkowa 31. Obsidian artefacts dominate in this inventory. The typological structure of obsidian items (small numbers of cores, flakes and blades, and numerous various chips) indicates the existence of a specific workshop where processing of this material occurred.
Pobrania
Bibliografia
Aksamit T. 1971. Z badań osady neolitycznej w Komarnicach pow. Przemyśl. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego za rok 1967, 107-113.
Bacskay E. and Siman K. 1987. Some remarks on chipped stone industries of the earliest Neolithic populations in present Hungary. In J. K. Kozłowski and S. K. Kozłowski (eds), Chipped stone industries of the early farming cultures in Europe (= Archaeologia Interregionalis). Warszawa: Warsaw University, Jagiellonian University, 107-131.
Biró K. T. 1987. Chipped stone industry of the Linearband Pottery Culture in Hungary. Chipped stone industries of the early farming cultures in Europe. In J. K. Kozłowski and S. K. Kozłowski (eds), Chipped stone industries of the early farming cultures in Europe (= Archaeologia Interregionalis). Warszawa: Warsaw University, Jagiellonian University, 131-167.
Bobak D. and Połtowicz-Bobak M. 2013. Materiały krzemienne ze stanowiska Rozbórz 42. In Opracowanie ratowniczych badań wykopaliskowych na stanowisku 42 (A4/8) w Rozborzu, gm. Przeworsk. 2. Unpublished report in Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego. Rzeszów, 5-22.
Bonsall C., Elenski N., Ganecovski G., Gurova M., Ivanov G., Slavchev V. and Zlateva-Uzunova R. 2017. Investigation the provenance of obsidian from Neolithic and Chalcolithic sites in Bulgaria. Antiquity 91(356), E3. Doi :10.15184/aqy.2017.2.
Carter T. 1998. „Through a glass darkly”: obsidian and society in the southern Aegean Early Bronze Age. Thesis submitted in fulfilment of the requirements for the degree of Ph.D. in the Institute of Archaeology. London: University College London.
Czerniak L., Golański A., Józwiak B., Kadrow S., Rozen J. and Rzepecki S. 2005. Sprawozdanie z archeologicznych badań wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 2003-2004 na stanowiskach 3, 12-15 i 34 w Targowisku, gm. Kłaj, woj. małopolskie. In S. Kadrow (ed.), Raport 2003-2004 tom 2. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003-2004. Warszawa: NID, 541-554.
Czopek S., Niemasik D., Pasterkiewicz W. and Pelisiak A. 2014. Rzeszów, stan. 117 – osada wielokulturowa. Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie.
Dębiec M. 2005. Materiały z badań ratowniczych na wielokulturowym stanowisku 31 w Rzeszowie. Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 26, 25-63.
Dębiec M. and Pelisiak A. 2008. The first 14C dates for Malice culture artefacts. Rzeszów, site 31. Analecta Archaeologica Ressoviensia 3, 129-144.
Dębiec M., Pelisiak A., Becker V., Dębiec M., Makowicz-Poliszot D., Saile T., Sebők K., Posselt M. and Szczepanek A. 2014. Zwięczyca 3. Eine bandkeramische Siedlung am Wisłok. Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Zimowit.
Dębiec M., Saile T., Alagierski P. and Rauba-Bukowska A. 2021. Ein Ungarn in Polen. Zu einer Frühneolitshen Statuette aus Kosina 62 bei Łańcut im Südöstlischen Polen. Archäologisches Korrespondenzblatt 51/1, 23-35.
Dillian C. 2020. Questions and new directions in archaeological obsidian studies. Online publication DOI: 10.1093/oxfordhb/9780199935413.013.2.
Górski J., Grabowska B., Izdebska E., Konieczny B., Wilczyński J. and Wojenka M. 2005. Wyniki archeologicznych badań wykopaliskowych przeprowadzonych w obrębie stanowisk 8-11, 24 i 26 w Targowisku, gm. Kłaj, woj. małopolskie w latach 2003-2004. In S. Kadrow (ed.), Raport 2003-2004 tom 2. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003-2004. Warszawa: NID, 555-584.
Grabowska B. and Zastawny A. 2014. Osada kultury malickiej na stan. 10, 11 w Targowisku, pow. wielicki. In A. Zastawny (ed.), Targowisko 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 255-416.
Hughes R. E. and Werra D. H. 2014. The source of Late Mesolithic obsidian recovered from Rydno XIII/1959, Central Poland. Archaeologia Polona 49/1-2, 31-46.
Kabaciński J., Sobkowiak-Tabaka I., Kasztavszky Z., Pietrzak S., Langer J. L., Biró K. T. and Maróti B. 2015. Transcarpathian influences in the Early Neolithic of Poland. A case study of Kowalewko and Rudna Wielka sites. Acta Archaeologica Carpathica 50, 5-32.
Kaczanowska M. 1985. Rohstoffe, Technik und Industrien im Nordteil des Flussgebietes der Mitteldonau. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kaczanowska M. 1987. Die Feuersteinindustrie der ältesten Landgemeinschaften in Südpolen. In J. K. Kozłowski and S. K. Kozłowski (eds), Chipped stone industries of the early farming cultures in Europe (= Archaeologia Interregionalis). Warszawa: Warsaw University, Jagiellonian University, 175-185.
Kaczanowska M. 2001. Feuersteinindustrie des westlichen und östlichen Kreises der Linearbandkeramikkultur – ein Vergleichversuch. In R. Kertész and J. Makkay (eds), From the Mesolithic to the Neolithic. Proceedings of the International Archaeological Conference (= Archeolingua 11). Budapest: Archaeolingua Alapitvany, 215-223.
Kaczanowska M. and Kozłowski J. K. 1997. Lithic industries. In J. K. Kozłowski (ed.), The Early Linear pottery culture in eastern Slovakia (= Prace Komisji Prehistorii Karpat 1). Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 177-253.
Kaczanowska M. and Lech J. 1977. The flint industry of Danubian communities north of Carpathians. Acta Archaeologica Carpathica 17, 5-28.
Kadrow S. 1990a. Osada neolityczna na stan. nr 16 w Rzeszowie na osiedlu Piastów. Sprawozdania Archeologiczne 41, 9-76.
Kadrow S. 1990b. Obiekt kultury malickiej na stanowisku nr 20 w Rzeszowie. Sprawozdania Archeologiczne 42, 95-103.
Kadrow S. 2006. Kultura malicka. In M. Kaczanowska (ed.), Dziedzictwo cywilizacji naddunajskich: Małopolska na przełomie epoki kamienia i miedzi (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie 1). Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 63-76.
Kadrow S., Posselt M., Saile T., Wąs M., Abramów J. and Golański A. 2021. Culture transformation in the Targowisko microregion. Trends of changes among Danubian farmers. Sprawozdania Archeologiczne 73/1, 153-176.
Kaminská L. 2021. Use of obsidian in Slovak prehistory. Študijné zvesti Archeologického ústavu SAV – Supplementum 2, 231-250.
Kozłowski J. K., Kaczanowska M., Czekaj-Zastawny A., Rauba-Bukowska A. and Bukowski K. 2014. Early/Middle Neolithic Western (LBK) vs Eastern (ALPC) Linear Pottery cultures: ceramics and lithic raw materials circulation. Acta Archaeologica Carpathica 49, 37-76.
Kulczycka-Leciejewiczowa A. 1979. Pierwsze społeczeństwa rolnicze na ziemiach polskich. Kultury kręgu naddunajskiego. In W. Hensel and T. Wiślański (ed.), Prahistoria ziem polskich 2. Neolit. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, 19-164.
Michalak-Ścibior J. M. 1994. Nowe źródła do znajomości klasycznej fazy kultury malickiej z Wyżyny Sandomierskiej: stanowisko 2 w Ćmielowie. Sprawozdania Archeologiczne 46, 31-81.
Milić M. 2014. PXRF characterization of obsidian from Central Anatolia, the Aegean and Central Europe. Journal of Archaeological Science 41, 285-296.
Milić M. 2016. Obsidian exchange and societies in the Balkan and the Aegean from the late 7th to 5th millennia BC. A thesis submitted to University College London for the degree of Doctor of Philosophy. London: Institute of Archaeology, University College London.
Milisauskas S. 1983. Bandkeramische Obsidianartefakte aus Olszanica. Archäologisches Korrespondenzblatt 13, 171-175.
Milisauskas S. 1986. Early Neolithic Settlement and Society at Olszanica (= Memoirs of the Museum of Anthropology. University of Michigan 19). Ann Arbor: University of Michigan Press.
Mitura P. 2004. Materiały kultury malickiej i grupy tarnobrzeskiej ze stanowiska 54 w Rzeszowie. Materiału i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 25, 5-90.
Moutsiou T. 2019. The obsidian evidence for trans-maritime interactions in the Eastern Mediterranean: the view from aceramic Neolithic Cyprus. Journal of Mediterranean Archaeology 31/2, 229-248.
Orange M., Le Bourdonnec F-X., Bellot-Gurlet L., Luglié C., Dubernet S., Bressy-Leandri C., Scheffers A. and Joannes-Boyau R. 2017. On sourcing obsidian assemblages from the Mediterranean area: analytical strategies for their exhaustive geochemical characterization. Journal of Archaeological Science: Reports 12, 834-844.
Pelisiak A. 2021. Chipped lithic assemblage from Linear Pottery culture site Rovanci – Hnidavs’ka Hěrka, Łuck Oblas’t (Volhynia, west Ukraine). Sprawozdania Archeologiczne 73/1, 371-388.
Raczak A. 2017. Dystrybucja surowca i przedmiotów obsydianowych wśród społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej na wschodnim Podkarpaciu. Aspekty ekonomiczne i społeczne. Master Thesis. Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Riebe J. D. 2019. Sourcing Obsidian from Late Neolithic Sites on the Great Hungarian Plain: Preliminary p-XRF Compositional Results and the Socio-Cultural Implications. Interdisciplinaria Archaeologica Natural Sciences in Archaeology 10/2, 113-120.
Sobkowiak-Tabaka I. 2018.The distribution of Carpathian obsidian in Poland during the Stone Age. Archeometriai Műhely 15/3, 241-252.
Szeliga M. 2007. Der Zufluss und die Bedeutung des Karpatenobsidians in der Rohstoffwirtschaft der Postlinearen Donaugemeinschaften auf den polnischen Gebieten. In J. K. Kozłowski and P. Raczky (eds), The Lengyel, Polgár and related cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 295-307.
Szeliga M. 2009. Znaczenie obsydianu karpackiego w gospodarce surowcowej najstarszych społeczności rolniczych na ziemiach polskich. In J. Gancarski (ed.), Surowce naturalne w Karpatach oraz ich wykorzystanie w pradziejach i wczesnym średniowieczu. Krosno: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, 287-324.
Szeliga M. 2021. The inflow of obsidian north of the Carpathians during the Neolithic – chronocultural variability of obsidian distribution. In K. T. Biró and A. Marakó (eds), Beyond the glass mountains. Papers presented for the 2019 International Obsidian Conference 27-29 May, Sárospatak. Budapest: Magyar Nemzeti Múzeum, 69-94.
Szeliga M., Kasztovszky Z., Osipowicz G. and Szilágyi V. 2021. Obsidian in the Early Neolithic of the Upper Vistula basin: origin, processing, distribution and use – a case study from Tominy (southern Poland). Praehistorische Zeitschrift 96/1, 19-43.
Szeliga M., Przeździecki M. and Grabarek A. 2019. Podlesie, Site 6 – the First Obsidian Inventory of the Linear Pottery Culture Communities from the Połaniec Basin. Archaeologia Polona 57, 197-211.
Szeliga M. and Zakościelna A. 2019. Transcarpathian intercultural relationships of the LBK communities from the Sandomierz settlement cluster in the light of new findings. Sprawozdania Archeologiczne 71, 167-195.
Torrence R. 1986. Production and exchange of stone tools. Prehistoric obsidian in the Aegean. Cambridge: Cambridge University Press.
Tykot R. H. 2017. Obsidian studies in the prehistoric Central Mediterranean: after 50 years, what have we learned and what still needs to be done? Open Archaeology 3, 264-278.
Valde-Nowak P. 2009. Early farming adaptation in the Wiśnicz Foothils in the Carpathians. Settlement at Łoniowa and Żerków. Recherches Archéologiques SN 1, 15-35.
Werra D. H., Hudges R. E., Nowak M., Vizdal M. and Gačkova L. 2021. Obsidian source use within the Alföld Linear Pottery culture in Slovakia. Sprawozdania Archeologiczne 73/1, 331-369.
Wilczyński J. 2010a. Obsidian products from Targowisko 10 site (Wieliczka distr.). In J. Gancarski (ed.), Transkarpackie kontakty kulturowe w epoce kamienia, brązu i wczesnej epoce żelaza. Krosno: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, 115-137.
Wilczyński J. 2010b. The techniques of obsidian treatment on the Malice Culture. Settlement of Targowisko 11, Lesser Poland. Przegląd Archeologiczny 58, 23-37.
Wilczyński J. 2011. Materiały kamienne z neolitu i wczesnej epoki brązu z wielokulturowego stanowiska w Modlnicy, st. 5, pow. krakowski. In J. Kruk and A. Zastawny (eds), Modlnica, stanowisko 5. Od neolitu środkowego do wczesnej epoki brązu (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 351-393.
Wilczyński J. 2014a. Krzemienny oraz obsydianowy inwentarz kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Brzezie 17, gm. Kłaj. In A. Czekaj-Zastawny (ed.), Brzezie 17. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 499-546.
Wilczyński J. 2014b. Neolityczne materiały kamienne z wielokulturowego stanowiska 10, 11 w Targowisku, pow. wielicki. In A. Zastawny (ed.), Targowisko, stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 459-534.
Wilczyński J. 2018. Chipped stone inventories of the Malice culture from southern Poland. In P. Valde-Nowak, K. Sobczyk, M. Nowak and J. Źrałka (eds), Multas er Genetes et Multura per Saecula. Amici magistro et college suo Ioanni Christopho Kozłowski dedicant. Kraków: Instytut Archeologii UJ, 451-458.
Wilczyński J., Czekaj-Zastawny A. and Zastawny A. 2015. Flint and obsydian Malice culture artefacts from Brzezie, site 17, Wieliczka District, Małopolska. Fontes Archaeologici Posnanienses 51, 245-262.
Williams O. and Nandris J. 1977. The Hungarian and Slovak sources of archaeological obsidian: an interim report on further fieldwork, with a note on tektites. Journal of Archaeological Science 4, 207-219.
Williams-Thorpe O., Warren S. E. and Nandris J. 1984. The distribution and provenance of archaeological obsidian in Central and Eastern Europe. Journal of Archaeological Science 11, 183-212.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Sprawozdania Archeologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
