Plastyka antropomorficzna ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Koniecmosty 2, gm. Wiślica, pow. buski, woj. świętokrzyskie
Słowa kluczowe:
Polska, kultura ceramiki wstęgowej rytej, figurki gliniane, plastyka antropomorficzna, neolit, cielesnośćAbstrakt
Artykuł dotyczy dwóch nóżek glinianych znajdujących się w zbiorach Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie. Są to fragmenty figurek antropomorficznych ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej, odkryte w 1962 r. na stanowisku Koniecmosty 2, woj. świętokrzyskie. Dokonano analizy technologicznej, ikonograficznej i kontekstualnej statuetek oraz poruszono zagadnienia związane z badaniami nad cielesnością i tożsamością w neolicie.
Tlumacz: Beata Kita
Pobrania
Download data is not yet available.
Bibliografia
Bailey D. 2005, Prehistoric figurines. Representation and corporeality in the Neolithic, New York
Bailey D. 2007, The anti-rhetorical power of representational absence: incomplete figurines in the Balkan Neolithic, [w:] Image and imagination: a global prehistory of figurative representation, C. Renfrew, I. Morley red., s. 111–120
Becker V. 2007, Early and middle Neolithic figurines – the migration of religious belief, „Documenta Praehistorica”, 34, s. 119–127
Becker V. 2010, Figürliche Darstellungen der Linearbandkeramik, [w:] Vorträge des 28. Niederbayerischen Archäologentages, K. Schmotz red., Rahden, s. 27–45
Becker V. 2011, Anthropomorphe Plastik der westlichen Linearbandkeramik, Bonn
Becker V., Dębiec M. 2014, Figural representations from the eastern border of the Linear Pottery Culture, [w:] Anthropomorphism and symbolic behaviour in the Neolithic and Copper Age communities of south-eastern Europe, C.-E. Ursu, S. Ţerna red., Suceava, s. 73–89
Czekaj-Zastawny A. 2014, Brzezie 17. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej, Via Archaeologica, 9. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, Kraków
Czerniak L. 1994, Wczesny i środkowy okres neolitu na Kujawach, Poznań
Czerniak L. 2008, Najstarsze społeczności rolnicze. Nowa epoka, [w:] Pradzieje Wielkopolski, M. Kobusiewicz red., Poznań, s. 149–201
Gediga B. 1991, Sztuka pradziejowa na Śląsku, Opole
Godłowska M., Kulczycka-Leciejewiczowa A., Machnik J., Wiślański T. 1979, Neolit, T. Wiślański, W. Hensel red., [w:] Prahistoria ziem polskich, W. Hensel red., II, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk
Graba-Łęcka L., Szymański W. 1957, Znalezisko topora miedzianego w miejsc. Koniecmosty, pow. Pińczów, „Wiadomości Archeologiczne”, 24, s. 88–93
Graba-Łęcka-Paderewska L. 1963, Osadnictwo neolityczne nad dolną Nidą, [w:] Badania archeologiczne w okolicy Wiślicy, W. Antoniewicz, P. Biegański red., Warszawa, s. 7–135
Gruszczyńska A. 1991, Prace wykopaliskowe na osadzie neolitycznej w Łańcucie w latach 1982–1984, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego” za lata 1980–1984, s. 149–155
Grygiel R. 2004, Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek. Wczesny neolit. Kultura ceramiki wstęgowej rytej, Łódź
Gurba J. 1953, Drobne materiały do poznania kultury ceramiki wstęgowej, „Z otchłani wieków”, 22, s. 98–100
Hansen S. 2007, Bilder vom Menschen der Steinzeit. Untersuchungen zur anthropomorphen Plastik der Jungsteinzeit und Kupferzeit in Südosteuropa, Archäologie in Eurasien 20, Mainz
Hofmann D. 2005, Fragments of power: LBK figurines and the mortuary record, [w:] Elements of being. Mentalities, identities and movement, D. Hofmann, J. Mills, A. Cochrane red., Oxford, s. 58–70
Hofmann D. 2012, The life and heath of Linearbandkeramik figurines, [w:] Visualising the Neolithic: abstraction, figuration, performance, representation, A. Cochrane, A.M. Jones red., Oxford, s. 226–242
Hofmann D. 2014, Cast in clay. Linearbandkeramik figurines and society, [w:] Anthropomorphism and symbolic behaviour in the Neolithic and Copper Age communities of south-eastern Europe, C.-E. Ursu, S. Ţerna red., Suceava, s. 47–71
Kaczanowska M. 2002, Uwagi o sztuce społeczeństw neolitycznych, [w:] Sztuka pradziejowa ziem polskich. Katalog wystawy, T. Janicki red., Poznań, s. 55–60
Kaufmann D. 1976, Linienbandkeramische Kultgegenstände aus dem Elbe-Saale-Gebiet, „Jahresschrift für Mitteldeutsche Vorgeschichte”, 60, s. 61–96
Keefer E. 1993, Steinzeit. Württembergisches Landesmuseum, Stuttgart
Kirkowski R. 1994, Kultura ceramiki wstęgowej rytej na ziemi chełmińskiej. Zarys systematyki chronologiczno-genetycznej, [w:] Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej, L. Czerniak red., Grudziądz, s. 57–99
Krzyszowski A. 2004, Wczesnoneolityczne figurki antropomorficzne na przykładzie nowego znaleziska z Lipnicy w województwie wielkopolskim, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, 12, s. 65–79
Kukułka A. 2000, Znalezisko wczesnoneolitycznej glinianej nogi z Gwoźdźca, st. 2, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”, 21, s. 181–183
Kukułka A. 2002, Wczesnoneolityczna gliniana noga z Gwoźdźca, [w:] Sztuka pradziejowa ziem polskich. Katalog wystawy, T. Janiak red., Poznań, s. 61–62
Kulczycka-Leciejewiczowa A. 1983, O zofipolskim stylu ceramiki wstęgowej rytej w Polsce, „Archeologia Polski”, 28/1, s. 67–95
Kulczycka-Leciejewiczowa A. 2008, Samborzec. Studium przemian kultury ceramiki wstęgowej rytej, Wrocław
Kuzma I. 1990, Plastika Želiezovskej skupiny z Mužle-Čenkova, „Slovenská archeológia”, 38/2, s. 429–452
Mina M. 2006, Figurines without sex; people without gender?, [w:] Archaeology and women. Ancient and modern issues, S. Hamilton, R.D. Whitehouse, K.I. Wright red., Walnut Creek, s. 263–282
Mina M. 2008, Carving out gender in the prehistoric Aegean: anthropomorphic figurines of the Neolithic and Early Bronze Age, „Journal of Mediterranean Archaeology”, 21/1, s. 213–239
Naumov G. 2009, Patterns and corporeality: Neolithic visual culture from the Republic of Macedonia, BAR International Series, 1910, Oxford
Naumov G. 2010, Neolithic anthropocentrism: principles of imagery and symbolic manifestation of corporeality in the Balkans, „Documenta Praehistorica”, 37, s. 1–12
Naumov G. 2014, Together we stand – divided we fall: the representation and fragmentation among Govrlevo and Zelenikovo figurines, Republic of Macedonia, [w:] Anthropomorphism and symbolic behaviour in the Neolithic and Copper Age communities of south-eastern Europe, C.-E. Ursu, S. Ţerna red., Suceava, s. 161–186
Paderewska L. 1991, Osada neolityczna i wczesnobrązowa w Koniecmostach, woj. kieleckie na stanowisku 2, maszynopis przechowywany w Archiwum i Pracowni Digitalizacji Danych Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, nr inw. 287/44
Pavúk J. 1969, Chronologie der Želiezovce-Gruppe, „Slovenská archeológia”, 17/2, s. 269–368
Pavúk J., Veliačik J. 1975, Záchranný výskum v Pečeňadoch, Archeologické výskumy a nálezy na Slovensku v roku 1974, s. 78–80
Podkowińska Z. 1948, Działalność muzeum za rok 1948, „Sprawozdania Państwowego Muzeum Archeologicznego”, 2, s. 143–163
Rodak J., Zastawny A. 2011, Archeologiczna autostrada. Wykopaliska przy wielkich inwestycjach drogowych pod Krakowem. Katalog wystawy, Kraków
Rogozińska B. 2006, Kultura ceramiki wstęgowej rytej, [w:] W. Chudziak, D. Bienias, D. Makowiecki, M. Polcyn, H. Pomianowska, B. Dobkowska, B. Rogozińska, M. Siewiaryn, A. Szczepanik, B. Bielec-Maciejewska, Klęczkowo, gm. Stolno, stanowisko 8, Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych przeprowadzonych na odcinku A1 planowanej autostrady w woj. kujawsko-pomorskim (b. woj. toruńskie), 10, Toruń, s. 62–76
Schade-Lindig S. 2002, Idol und Sonderfunde der bandkeramischen Siedlung von Bad Nauheim-Nieder-Mörlen, „Germania”, 80/1, s. 47–114
Werra D. 2013, Społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej na ziemi chełmińskiej, maszynopis pracy doktorskiej przechowywany w Archiwum Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Wojciechowski W., Cholewa P. 1995, Osady najwcześniejszych rolników i hodowców na stanowisku 16 w Strzelinie, Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Archeologiczne, 27, Wrocław
Zastawny A. red. 2014, Targowisko, stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia, Via Archaeologica, 8. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, Kraków
Żurowski J. 1929, Sprawozdanie z działalności Państwowego Konserwatora Zabytków Przedhistorycznych okręgu zachodnio-małopolskiego i śląskiego za lata 1924–1926, „Wiadomości Archeologiczne”, 10, s. 215–229
Bailey D. 2007, The anti-rhetorical power of representational absence: incomplete figurines in the Balkan Neolithic, [w:] Image and imagination: a global prehistory of figurative representation, C. Renfrew, I. Morley red., s. 111–120
Becker V. 2007, Early and middle Neolithic figurines – the migration of religious belief, „Documenta Praehistorica”, 34, s. 119–127
Becker V. 2010, Figürliche Darstellungen der Linearbandkeramik, [w:] Vorträge des 28. Niederbayerischen Archäologentages, K. Schmotz red., Rahden, s. 27–45
Becker V. 2011, Anthropomorphe Plastik der westlichen Linearbandkeramik, Bonn
Becker V., Dębiec M. 2014, Figural representations from the eastern border of the Linear Pottery Culture, [w:] Anthropomorphism and symbolic behaviour in the Neolithic and Copper Age communities of south-eastern Europe, C.-E. Ursu, S. Ţerna red., Suceava, s. 73–89
Czekaj-Zastawny A. 2014, Brzezie 17. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej, Via Archaeologica, 9. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, Kraków
Czerniak L. 1994, Wczesny i środkowy okres neolitu na Kujawach, Poznań
Czerniak L. 2008, Najstarsze społeczności rolnicze. Nowa epoka, [w:] Pradzieje Wielkopolski, M. Kobusiewicz red., Poznań, s. 149–201
Gediga B. 1991, Sztuka pradziejowa na Śląsku, Opole
Godłowska M., Kulczycka-Leciejewiczowa A., Machnik J., Wiślański T. 1979, Neolit, T. Wiślański, W. Hensel red., [w:] Prahistoria ziem polskich, W. Hensel red., II, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk
Graba-Łęcka L., Szymański W. 1957, Znalezisko topora miedzianego w miejsc. Koniecmosty, pow. Pińczów, „Wiadomości Archeologiczne”, 24, s. 88–93
Graba-Łęcka-Paderewska L. 1963, Osadnictwo neolityczne nad dolną Nidą, [w:] Badania archeologiczne w okolicy Wiślicy, W. Antoniewicz, P. Biegański red., Warszawa, s. 7–135
Gruszczyńska A. 1991, Prace wykopaliskowe na osadzie neolitycznej w Łańcucie w latach 1982–1984, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego” za lata 1980–1984, s. 149–155
Grygiel R. 2004, Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek. Wczesny neolit. Kultura ceramiki wstęgowej rytej, Łódź
Gurba J. 1953, Drobne materiały do poznania kultury ceramiki wstęgowej, „Z otchłani wieków”, 22, s. 98–100
Hansen S. 2007, Bilder vom Menschen der Steinzeit. Untersuchungen zur anthropomorphen Plastik der Jungsteinzeit und Kupferzeit in Südosteuropa, Archäologie in Eurasien 20, Mainz
Hofmann D. 2005, Fragments of power: LBK figurines and the mortuary record, [w:] Elements of being. Mentalities, identities and movement, D. Hofmann, J. Mills, A. Cochrane red., Oxford, s. 58–70
Hofmann D. 2012, The life and heath of Linearbandkeramik figurines, [w:] Visualising the Neolithic: abstraction, figuration, performance, representation, A. Cochrane, A.M. Jones red., Oxford, s. 226–242
Hofmann D. 2014, Cast in clay. Linearbandkeramik figurines and society, [w:] Anthropomorphism and symbolic behaviour in the Neolithic and Copper Age communities of south-eastern Europe, C.-E. Ursu, S. Ţerna red., Suceava, s. 47–71
Kaczanowska M. 2002, Uwagi o sztuce społeczeństw neolitycznych, [w:] Sztuka pradziejowa ziem polskich. Katalog wystawy, T. Janicki red., Poznań, s. 55–60
Kaufmann D. 1976, Linienbandkeramische Kultgegenstände aus dem Elbe-Saale-Gebiet, „Jahresschrift für Mitteldeutsche Vorgeschichte”, 60, s. 61–96
Keefer E. 1993, Steinzeit. Württembergisches Landesmuseum, Stuttgart
Kirkowski R. 1994, Kultura ceramiki wstęgowej rytej na ziemi chełmińskiej. Zarys systematyki chronologiczno-genetycznej, [w:] Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej, L. Czerniak red., Grudziądz, s. 57–99
Krzyszowski A. 2004, Wczesnoneolityczne figurki antropomorficzne na przykładzie nowego znaleziska z Lipnicy w województwie wielkopolskim, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, 12, s. 65–79
Kukułka A. 2000, Znalezisko wczesnoneolitycznej glinianej nogi z Gwoźdźca, st. 2, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”, 21, s. 181–183
Kukułka A. 2002, Wczesnoneolityczna gliniana noga z Gwoźdźca, [w:] Sztuka pradziejowa ziem polskich. Katalog wystawy, T. Janiak red., Poznań, s. 61–62
Kulczycka-Leciejewiczowa A. 1983, O zofipolskim stylu ceramiki wstęgowej rytej w Polsce, „Archeologia Polski”, 28/1, s. 67–95
Kulczycka-Leciejewiczowa A. 2008, Samborzec. Studium przemian kultury ceramiki wstęgowej rytej, Wrocław
Kuzma I. 1990, Plastika Želiezovskej skupiny z Mužle-Čenkova, „Slovenská archeológia”, 38/2, s. 429–452
Mina M. 2006, Figurines without sex; people without gender?, [w:] Archaeology and women. Ancient and modern issues, S. Hamilton, R.D. Whitehouse, K.I. Wright red., Walnut Creek, s. 263–282
Mina M. 2008, Carving out gender in the prehistoric Aegean: anthropomorphic figurines of the Neolithic and Early Bronze Age, „Journal of Mediterranean Archaeology”, 21/1, s. 213–239
Naumov G. 2009, Patterns and corporeality: Neolithic visual culture from the Republic of Macedonia, BAR International Series, 1910, Oxford
Naumov G. 2010, Neolithic anthropocentrism: principles of imagery and symbolic manifestation of corporeality in the Balkans, „Documenta Praehistorica”, 37, s. 1–12
Naumov G. 2014, Together we stand – divided we fall: the representation and fragmentation among Govrlevo and Zelenikovo figurines, Republic of Macedonia, [w:] Anthropomorphism and symbolic behaviour in the Neolithic and Copper Age communities of south-eastern Europe, C.-E. Ursu, S. Ţerna red., Suceava, s. 161–186
Paderewska L. 1991, Osada neolityczna i wczesnobrązowa w Koniecmostach, woj. kieleckie na stanowisku 2, maszynopis przechowywany w Archiwum i Pracowni Digitalizacji Danych Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, nr inw. 287/44
Pavúk J. 1969, Chronologie der Želiezovce-Gruppe, „Slovenská archeológia”, 17/2, s. 269–368
Pavúk J., Veliačik J. 1975, Záchranný výskum v Pečeňadoch, Archeologické výskumy a nálezy na Slovensku v roku 1974, s. 78–80
Podkowińska Z. 1948, Działalność muzeum za rok 1948, „Sprawozdania Państwowego Muzeum Archeologicznego”, 2, s. 143–163
Rodak J., Zastawny A. 2011, Archeologiczna autostrada. Wykopaliska przy wielkich inwestycjach drogowych pod Krakowem. Katalog wystawy, Kraków
Rogozińska B. 2006, Kultura ceramiki wstęgowej rytej, [w:] W. Chudziak, D. Bienias, D. Makowiecki, M. Polcyn, H. Pomianowska, B. Dobkowska, B. Rogozińska, M. Siewiaryn, A. Szczepanik, B. Bielec-Maciejewska, Klęczkowo, gm. Stolno, stanowisko 8, Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych przeprowadzonych na odcinku A1 planowanej autostrady w woj. kujawsko-pomorskim (b. woj. toruńskie), 10, Toruń, s. 62–76
Schade-Lindig S. 2002, Idol und Sonderfunde der bandkeramischen Siedlung von Bad Nauheim-Nieder-Mörlen, „Germania”, 80/1, s. 47–114
Werra D. 2013, Społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej na ziemi chełmińskiej, maszynopis pracy doktorskiej przechowywany w Archiwum Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Wojciechowski W., Cholewa P. 1995, Osady najwcześniejszych rolników i hodowców na stanowisku 16 w Strzelinie, Acta Universitatis Wratislaviensis, Studia Archeologiczne, 27, Wrocław
Zastawny A. red. 2014, Targowisko, stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia, Via Archaeologica, 8. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce, Kraków
Żurowski J. 1929, Sprawozdanie z działalności Państwowego Konserwatora Zabytków Przedhistorycznych okręgu zachodnio-małopolskiego i śląskiego za lata 1924–1926, „Wiadomości Archeologiczne”, 10, s. 215–229
Pobrania
Opublikowane
2017-01-01
Jak cytować
Różańska-Tuta, Z. (2017). Plastyka antropomorficzna ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej ze stanowiska Koniecmosty 2, gm. Wiślica, pow. buski, woj. świętokrzyskie. Archeologia Polski, 62, 65–77. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/apol/article/view/224
Numer
Dział
Studia
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
