Słowa kluczowe
ciało
autoetnografia
proces badawczy
antropologia sztuk walki
Polska
Jak cytować
Abstrakt
The aim of this article is to present the specificity of „thick participation”, a research method proposed by Hawaiian anthropologist Jaida Kim Samudra, which assumes deep, bodily immersion in the studied reality, a method particularly recommended for anthropologists and social scientists in general who are engaged in martial arts studies. I am interested in how this method works in the ethnographic research within Brazilian jiu-jitsu community in Warsaw. The paper can also be treated as a voice in the discussion on turning a private passion into a subject of systematic scientific investigation. The main conclusion is formulated as follows: although I cannot deny that “thick participation” may open up new fascinating paths it also creates new dilemmas and research doubts that the anthropologist has to face. In sum, “thick participation” is framed as a skill, practical experience and proper „training”.
Bibliografia
Abramson Corey M., Modzelewski Darren 2011, Caged morality: Moral worlds, subculture and stratification among middle-class cage fighters, Qualitative Sociology, nr 34, s. 143–175.
Allen-Collinson Jaqueline 2011, Intention and epochēin tension: autophenomenography, bracketing and a novel approach to researching sporting embodiment, Qualitative research in Sport, Exercise and Health, vol. 3, nr 1, s. 48–62.
Amit Vered 2000, Introduction, [w:] V. Amit (red.), Constructing the field: Ethnographic fieldwork in contemporary world, Routledge, London and New York.
Anderson Leon 2014, Autoetnografia analityczna, Przegląd Socjologii Jakościowej, t. 10, nr 3, s. 144–170.
Appaduraj Arjun 2005, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, tłum. Zbigniew Pucek, Universitas, Kraków.
Bielecka-Prus Justyna 2014, Po co nam autoetnografia? Krytyczna analiza autoetnografii jako metody badawczej, Przegląd Socjologii Jakościowej, t. 10, nr 3, s. 76–96.
Clifford James 2006, Praktyki przestrzenne: badania terenowe, podróże i praktyki dyscyplinujące w antropologii, [w:] E. Nowicka, M. Kempny (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, tłum. S. Sikora, , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 139–179.
Ciesielska Małgorzata, Wolanik-Bostrom Katarzyna, Ohlander Magnus 2012, Obserwacja, [w:] D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Metody i narzędzia, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 41–65.
Cohen Bar-On Einat 2006, Kime and the moving body: Somatic codes in Japanese martial arts, Body & Society, nr 12 (4), s. 73–93.
Cohen Bar-On Einat 2009, Survival an Israeli Ju-Jitsu school of martial arts. Violence, body, practice and the national, Ethnography, nr 10, s. 153–183.
Csordas Thomas 1990, Embodiment as a paradigm for anthropology, Ethos, vol. 18, nr 1, s. 5–47.
Czarnecka Dominika 2017, Poprzez ciało w ruchu. Pomiędzy tożsamością intruktorki fitness a tożsamością badaczki, Etnografia Polska, t. 61, z. 1–2, s. 167–183.
Czyżewski Marek, Kowalski Sergiusz 1990, Retoryka Wałęsy, Teksty Drugie, nr 4, s. 82–92.
Dinkovici Alexandru 2012, Globalization and shared practices: on brazilian jiu-jitsu and pain communities, Annual Roum. Anthropology, nr 49, s. 36–54.
Darmas Marcin 2019, Na dystans. Rozważania socjologiczne o boksie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Downey Greg 2008, Scaffolding imitation in Capoeira: Physical education and enculturation in an Afro-Brazilian art, American Anthropologist, vol. 110, z. 2, s. 204–213.
Downey Greg, Dalidowicz Monica, Mason Paul 2014, Apprenticeship as method: Embodied learning in ethnographic practice, Qualitative Research, nr 15 (2), s. 21–35.
Ellis Carolyn, Adams Tony, Bochner Arthur 2011, Autoetnography: an overview, Forum: qualitative social research, vol. 12, nr 1, http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/1589/3095, dostęp: listopad 2018.
Farrer Douglas S. 2015, Efficacy and entertainment in martial arts studies: Anthropological perspectives, Martial Arts Studies, nr 1, s. 34–45.
Farrer Douglas S. 2018, Performance ethnography, [w:] P. Bowman (red.), Martial arts studies reader, Rowman & Littlefield International, s. 137–153.
Farrer Douglas, Wahlen-Bridge John 2011, Introduction: Martial arts, transnationalism, and embodied knowledge, [w:] D.S. Farrer, J. Wahlen-Bridge (red.), Martial arts as embodied knowledge. Asian traditions in a transnational world, SUNY Press, New York, s. 1–25.
Fors Vaike, Bacsktrom Asa, Pink Sarah 2013, Multisensory emplaced learning: Resituating situated learning in a moving world, Mind, Culture and Activity, nr 20, s. 170–183.
Foucault Michel 2000, Techniki siebie, [w:] Historia. Filozofia. Polityka. Wybór pism, tłum. Damian Leszczyński, Lotar Rasiński, Pańtwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa–Wrocław.
Foucault Michel 2009, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. Tadeusz Komendant, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
Geertz Clifford 2005, Interpretacje kultur. Wybrane eseje, tłum. Maria M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Geiser Thorsten 2008, Embodiment, emotion and empathy. A phenomenological approach to apprenticeship learning, Anthropological Theory, vol. 8, nr 3, s. 299–318.
Goffman Erving 2010a, Analiza ramowa. Esej z organizacji doświadczenia, tłum. Stanisław Burdziej, Zakład Wydawniczy Nomos, Warszawa.
Goffman Erving 2010b, Spotkania. Dwa studia z socjologii interakcji, tłum. Paweł Tomanek, Zakład Wydawniczy Nomos, Warszawa.
Hastrup Kirsten 2006, O ugruntowaniu się światów – podstawy empiryczne antropologii, [w:] E. Nowicka. M. Kempny (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, tłum. Marta Bucholc, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 87–99.
Hastrup Kirsten 2008, Droga do antropologii. Między doświadczeniem a kulturą, tłum. Ewa Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Hockey John, Allen-Collinson Jaqueline 2009, The sensorium at work: the sensory phenomenology of the working body, The Sociological Review, nr 57 (2), s. 217–239.
Jakubowska Honorata 2009, Socjologia ciała, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Jakubowska Honorata 2015, Wiedza pozadyskursywna i sposoby jej badania na przykładzie przekazywania i nabywania umiejętności sportowych, Studia Socjologiczne, nr 4, s. 173–193.
Jakubowska Honorata 2017a, Intymistyczny charakter autoetnografii na przykładzie badań sportowych doświadczeń, Autobiografia, nr 2, s. 37–49.
Jakubowska Honorata 2017b, Skill transmition, Sport and tacit knowledge: A sociological perspective, Routlege, Abington–New York.
Kacperczyk Anna 2014, Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii, Przegląd Socjologii Jakościowej, t. 10, nr 3, s. 32–76.
Kaniowska Katarzyna 2006, Dialog i interpretacja we współczesnej antropologii, Etnografia Polska, tom 50, z. 1–2, s. 17–34.
Kaniowska Katarzyna 2017, Krótko o źrodłach autoetnografii, Kultura i Społeczeństwo, t. 61, nr 3, s. 3–7.
Kossakowski Radosław 2014, Medytacja i futbolowa gorączka. O potencjale, ograniczeniach i domknięciach autoetnografii, Przegląd Socjologii Jakościowej, t. 10, nr 3, s. 96–124.
Kość-Ryżko Katarzyna 2013, Etnolog w labiryncie znaczeń kulturowych. Psychologiczne wyzwania badań terenowych, [w:] I. Kuźma (red.), Tematy trudne. Sytuacje badawcze, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 15–47.
Kowalczyk Beata 2014, (Nie)przekładalność (?) perspektyw w świecie muzyki klasycznej. Autoetnografia socjologa-obserwatora i japonisty-tłumacza, Przegląd Socjologii Jakościowej, t. 10, nr 3, s. 202–222.
Krzemiński Ireneusz 2011, O metodologii Semiotyki Solidarności, [w:] S. Kowalski, I. Krzemiński, M. Łuczewski,T. Szawiel, Sąd nad Semiotyką Solidarności. Warszawskie dyskusje wokół książki Pawła Rojka, Pressje, teka 25.
Majbroda Katarzyna 2016, Od konwencji narracyjnej do metody: praktykowanie antropologii społeczno-kulturowej po zwrocie afektywnym, Zeszyty Etnologii Wrocławskiej, nr 1 (24), s. 65–84.
Marcus George E. 1995, Ethnography in/of the World-System: The emergence of Multi-Sited Ethnography, Annual Review of Anthropology, nr 24, s. 95–117.
Matthews Christopher 2015, Being nosey: the body as aneffective but flawed tool of research, [w:] I. Wellard (red.), Researching embodied sport. Exploring movement cultures, Routlege, London and New York, s. 130–144.
Mokrzan Michał 2017, Dziesięć wyznań albo krępujący chiazm: od etnografii neoliberalizmu do neoliberalnej etnografii, Kultura i Społeczeństwo, t. 61, nr 3, s. 67–87.
Okely Judith 2005 Anthropology and autobiography: participatory experience and embodied knowledge, [w:] J. Okley, H. Callaway (red.), Anthropology and autobiography, Routledge, Lonon–New York, s. 1–28.
Pink Sarah 2009, Doing sensory ethnography, SAGE Publications, Londyn–Thousend Oaks– New Delhi–Singapore.
Samudra Jaida Kim 2008, Memory in our body. Thick participation and the translation of the kinetic experience, American Ethnologist, vol. 35, nr 4, s. 665–681.
Songin-Mokrzan Marta 2017, Rola autoetnografii w procesie wytwarzania wiedzy antropologicznej, Kultura i Społeczeństwo, t. 61, nr 3, s. 53–67.
Stanisz Agata 2012, Ruchome miejsca i etnografia translokalności, Tematy z Szewskiej, nr 2, s. 7–18.
Rakowski Tomasz 2009, Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy. Etnografia człowieka zdegradowanego, Wydawnictwo Słowo, Obraz, Terytoria, Gdańsk.
Rakowski Tomasz 2018, Etnografia przedtekstowa. Fenomenologiczne korzenie interpretacji antropologicznej, Teksty Drugie, nr 1, s. 16–40.
Shusterman Richard 2016, Myślenie ciała. Eseje z zakresu somaestetyki, tłum. Patrycja. Poniatowska, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa.
Wacquant Loic 2004, Body & soul: notebooks of an apprentice boxer, Oxford University Press, New York.
Wacquant Loic 2005, Carnal connections: On embodiment, apprenticeship and membership, Qualitative Sociology, vol. 28, nr 4, s. 445–474.
Wacquant Loic 2011, Habitus as a topic and tool. Reflections on becoming a prize fighter, Qualitative Research in Psychology, nr 8, s. 81–92.
Wieczorkiewicz Anna, Fontenelle Noemie 2016, Wędrująca joga. Przystanek „Warszawa”, http://kulturaoddolna.pl/wedrujaca-joga.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.