Bezdomni, mobilni, zadomowieni mieszkańcy miast (w praktykach artystycznych)
DOI:
https://doi.org/10.23858/JUE17.2019.013Słowa kluczowe:
mobilność, zadomowienie, bezdomność, demokratyzacja miasta, praktyka artystycznaAbstrakt
Problem zadomawiania się osób bezdomnych w mieście podjęty zostaje w artykule ze względu na analizę społecznie zaangażowanych w ten proces praktyk artystycznych. Wybrane projekty składają się na obiecujący materiał badawczy, prowokujący do zatrzymania się nad relacją mobilności i zadomawiania się w mieście (przyswajania miasta) w kontekście miejskiej demokratyzacji. Autorka zwraca uwagę na epistemologiczne oraz aktywizujące funkcje omawianych przedsięwzięć, zbliżających praktykę artystyczną (demaskującą polityczne reprezentacje) do miejskich badań (dokumentujących, analizujących, dostarczających praktycznych narzędzi). Przedsięwzięcia te skłaniają do ponownego prześledzenia zależności: wykluczenia i prawa do miasta (do domu), miejsca i „nie-miejsca” – w odniesieniu do konkretnych sposobów (praktyk) zamieszkiwania postindustrialnych miast przez osoby bezdomne.
Pobrania
Bibliografia
Augé M. 2011, Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, tłum. Chymkowski M., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bal M. 2006, Wizualny esencjalizm i przedmiot i przedmiot kultury wizualnej, „Artium Quaestiones” XVII, s. 295-331.
Bauman Z. 1994, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa.
Blunt A. 2005, Cultural Geography: cultural Geographies of Home, “Progress in Human Geography”, 29/4, s. 505-515.
Bourdieu P. 1996, Physical Space, Social Space and Habitus, Department of Sociology, University of Oslo &Institute for Social Research, Oslo.
Gromny H. 2016, Polityka doświadczenia: estetyka jako obietnica emancypacji w teorii Jacques’a Rancière’a, „Sensus Historiae”, Vol. XXII, No.1, s. 117-137.
Kosińska M. 2014, Miasto – sztuka – media [w:] Rewers E. (red.), Kulturowe studia miejskie. Wprowadzenie, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa, s. 97-136.
Kosińska M. 2016, Między autonomią a epifanią. Art based research, badania jakościowe i teoria sztuki, „Sztuka i dokumentacja”, Nr 4, s. 12-27.
Kuźma I. B. 2015, Domy bezdomnych. Badania sytuacji kryzysowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Lefebvre H. 1996, The Right to the City [w:] Kofman E., Lebas E. (ed.), Writings on Cities, Blackwell, Oxford, s. 147-159.
McNiff Sh. 2008, Art-Based Research [w:] Knowles J. G, Cole A. L. (ed.), Handbook of the Arts in Qualitative Research: Perspectives, Methodologies, Examples, and Issues, Sage Publications, Los Angeles, s. 29-40.
Michałowska M. 2014, Transdyscyplinarne podstawy Kulturowych Studiów Miejskich [w:] Rewers E. (red.), Kulturowe studia miejskie. Wprowadzenie, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa, s. 67-94.
Möntman N. 2009, (Under)Privileged Spaces: On Martha Rosler’s “If You Lived Here... ”, „e-flux Journal #09”, https://www.e-flux.com/journal/09/61370/under-privileged-spaces-on-martha-rosler-s-if-you-lived-here-8230/, 15.11.2018.
Mróz T. 2014, Nomadyczność wieloznaczna, wieloznaczność nomadyczna, czyli o wzorach osobowości Zygmunta Baumana, „Refleksje” 10, s. 191-202.
Oliwa-Ciesielska M. 2004, Piętno nieprzypisania. Studium o wyizolowaniu społecznym bezdomnych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Pluciński P. 2013, Miejskie (re)wolucje. Radykalizm retoryki a praktyka reformy, „Praktyka Teoretyczna”, Vol. 9, No. 3, s. 133-157.
Rancière J. 2007, Dzielenie postrzeganego. Estetyka i polityka, tłum. Kropiwnicki M., Sowa J., Ha!art, Kraków.
Rewers E. 2010, Wprowadzenie [w:] Rewers E. (red.), Miasto w sztuce-sztuka miasta, Universitas, Kraków, s. 5-14.
Rode P., Kandt J., Baker K. 2016, Access to the city: transport, urban form and social exclusion in São Paulo, Mumbai and Instanbul, “LSE Cities Working Papers”, http://eprints.lse.ac.uk/id/eprint/100142, 10.05.2019.
Rosler M. 1994, In the Place of the Public: Observations of an Frequent Flyer, “Assemblage”, No. 25, s. 44-79.
Rosler M. 2004, Fragments of a Metropolitan Viewpoint [w:] Miles M, Hall T., Borden I. (ed.), The City Cultures Reader, Routledge, Londyn – Nowy Jork, s. 118-124.
Sekuła E. A. 2008, Miasto jako przedmiot badań antropologii kulturowej [w:] Jałowiecki B. (red.), Miasto jako przedmiot badań naukowych w początkach XXI wieku, Scholar, Warszawa, s. 78-88.
Soja E. 2009, The City and special justice, “justice special | special justice”, Nr 1, s. 1-5, http://www.jssj.org, 19.04.2019.
Somerville P. 1992, Homelessness and the Meaning of Home: Rooflessness or Restlessness, “International Journal of Urban and Regional Research”, 16(4), s. 529-539.
Söderström O. 2017, Mobilities [w:] Jayne M., Ward K. (ed.), Urban Theory. New critical perspectives, Routledge, Londyn – Nowy Jork, s. 193-204.
Sullivan G. 2006, Research Acts in Art Practice, “Studies in Art Education” 48(1), s. 19-35.
Thompson N., Sholette G. (ed.) 2004, The Interventions. Users’ Manual for the Creative Disruption of Everyday Life, The MIT Press, Londyn.
Urry J. 2007, Spojrzenie turysty, tłum. Szulżycka A., PWN, Warszawa.
Wodiczko K. 2007, Miasto, demokracja i sztuka, „Czas Kultury” 4 – 5, s. 202-2015.
Woroniecka G. 2007, Wstęp. Co znaczy mieszkać [w:] Woroniecka G. (red.), Co znaczy mieszkać: szkice antropologiczne, Wydawnictwo Trio, Warszawa, s. 13-27.
Villanueva J. 2017, Rights [w:] Jayne M., Ward K. (ed.), Urban Theory. New critical perspectives, Routledge, Londyn – Nowy Jork, s. 254-263.
Źródła internetowe
Access City Award (2019), https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1141, 06.05.2019.
Bezdomni z ulicy Wolność, Fotoreportaż Antoniego Ambroziaka i Agaty Kubis (1.04.2018), https://oko.press/bezdomni-z-ulicy-wolnosc-dzienny-patrol-kamilianow-oko-press-czytaj-ogladaj-zdjecia/ 15.11.2018.
Od dziecka chciałem robić rzeczy ważne. Rozmowa Magdy Grabowskiej z Łukaszem Surowcem (2016), https://sztukapubliczna.pl/pl/od-dziecka-chcialem-robic-rzeczy-wazne-lukasz-surowiec/czytaj/6, 20.01.2019.
