Co to znaczy być dzisiaj wieśniakiem?
Antropologiczna analiza treści wypowiedzi internautów
DOI:
https://doi.org/10.23858/JUE18.2020.013Słowa kluczowe:
antropologia mediów, wieśniak, kultura współczesna, media, internetAbstrakt
W artykule zaprezentowano rozważania na temat słowa wieśniak we współczesnej kulturze. Na podstawie analizy memów i wypowiedzi internautów, znalezionych na wybranych polskich stronach internetowych, szukam odpowiedzi na pytanie, dlaczego obecnie nazwanie kogoś wieśniakiem jest postrzegane jako obelga. Zamieszczam także moją definicję tego pojęcia, której podstawą są ustalenia poczynione w czasie badań. Odwołując się do literatury, wyjaśniam, dlaczego i kiedy, moim zdaniem, wyraz ten nabrał jednoznacznie negatywnego wydźwięku.
Pobrania
Download data is not yet available.
Bibliografia
Bagiński K. 2019, Odwołano lot przez awanturującego się Polaka. „Pozwę was na 100 milionów”, „InnPoland.pl”, https://innpoland.pl/153553,pijany-polak-awanturowal-sie-w-samolocie-lot-odwolano-pasazerowie-wsciekli, dostęp 20.04.2020.
Benedyktowicz Z. 2000, Portrety „obcego”. Od stereotypu do symbolu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Benedyktowicz Z., Markowska D. 1979, O niektórych problemach identyfikacji kulturowej w procesie porozumiewania się, „Etnografia Polska”, t. XXIII, z. 2, s. 205–236.
Burszta J. 1974, Kultura ludowa – kultura narodowa: szkice i rozprawy, LSW, Warszawa.
Chumiński J. (red.) 2010, Modernizacja czy pozorna modernizacja. Społeczno-ekonomiczny bilans PRL1944–1989, GAJT, Wrocław.
Damrosz J. (red.) 1985, Kultura wsi. Kryzys wartości, LSW, Warszawa.
Domke R. 2016, Przemiany społeczne w Polsce w latach 70. XX wieku, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Gaze M. 2015, Językowy obraz wieśniaka we współczesnej polszczyźnie, „Studia Obszarów wiej-skich”, t. 40, s. 181–187, http://www.rcin.org.pl/igipz/Content/58065/WA51_78069_r2015-t40_SOW-Gaze.pdf, dostęp 16.04.2020.
Gdula M. 2017, Odważ się być średnim, „Krytyka Polityczna”, https://krytykapolityczna.pl/kraj/odwaz-sie-byc-srednim/, dostęp 16.04.2020.
Grant G. M. 2005, Leksykon memetyczny, „Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny”, 9, http://www.memowisko.com/p/o-memowisku.html, dostęp 10.07.2014.
Influencer, https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku/haslo/influencer;6368873.html, dostęp 10.06.2020.
Jarosz D. 2007a, „Chłopskość” jako element stygmatyzacji w przestrzeni miejskiej w Polsce po 1945 r., [w: ] J. R. Szaflik i in. (red.), Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, Pułtusk–Warszawa, s. 393–408.Jarosz D. 2007b, „Pastuchy”, „okrąglaki”, „wieśniacy”. Miasto peerelowskie i jego chłopscy mieszkańcy, „Więź”, 5, s. 106–115.
Jarosz D. 2010, ‘Peasantness’ as an Elementof Stigma withinthe Polish Urban Expanse post-1945, “Acta Poloniae Historica”, t. 102, s. 67–88.
Jezierski F. S. 1790, Katechizm o tajemnicach rządu polskiego, Drukarnia Jego Cesarsko-Królewsko -Apostolskiej Mości, Sambor, https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=378286, do-stęp 30.04.2020.
Kalinowska D. 2018, Zagubieni, roszczeniowi, awanturni. Polscy turyści to utrapienie wakacyjnych kurortów, „forsal.pl”, https://forsal.pl/artykuly/1138748,zagubieni-roszczeniowi-awanturni-polscy-turysci-to-utrapienie-wakacyjnych-kurortow.html, dostęp 20.04.2020.
Kapuściński R. 2006, Ten inny, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Kraszewski J.I. 1884, Wybór pism, oddział I. Powieści sielskie, Nakład i Druk S. Lewentala, Warszawa.
Krawiec Z. 2016, Projekt normalność. Rozmowa z Magdą Szcześniak, „Dwutygodnik”, 196, https://www.dwutygodnik.com/artykul/6800-projekt-normalnosc.html?print=1, dostęp 04.03.2020.
Kutrzeba-Pojnarowa A. 1985, Wieś i jej kultura w społecznej świadomości (o rewaloryzację kultury ludowej), [w:] J. Damrosz (red.), Kultura wsi. Kryzys wartości, LSW, Warszawa, s. 46–65.
Marciniak P. 2011, Architektura szczęścia, czyli krótka historia polskiego „gargamela”, „Czas Kultury”, 6, s. 44–51.
Murawska H. 1994, Imigranci wiejscy w mieście, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn.
Pigoń S. 1974, Na drogach kultury ludowej. Rozprawy i studia, LSW, Warszawa.
Przybytek J. 2013, Projekty domów: Im bardziej koszmarkowaty, tym lepszy, „Dziennik Zachodni”, https://dziennikzachodni.pl/projekty-domow-im-bardziej-koszmarkowaty-tym-lepszy-zdjecia/ar/c9-1075214, dostęp 20.04.2020.
Słomka J. 1988, Pamiętnik włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, LSW, Warszawa.
Stomma L. 2002, Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku oraz wybrane eseje, Wydawnictwo Piotr Dopierała, Łódź.
Szczepański J. 1988, Chłopi i kultura chłopska w społeczeństwie polskim, LSW, Warszawa.
Zaremba Bielawski M. 2018, Dom z dwiema wieżami, Wydawnictwo Karakter, Kraków
Netografia
http://www.demoty.pl/czasami-gdy-masz-za-duzo-siana-35306, 13.08.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/wkracza-na-wies-nowoczesne-myslenie-49111, 13.04.2014, (link archi-walny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/mentalnosc-wiesniaka-3596, 17.02.2014.
http://www.demoty.pl/pomiedzy-byciem-ze-wsi-a-byciem-wiesniakiem-jest-cholernie-cienka-granica-58093, 01.09.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/wies-7966, 22.06.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/wiesniak-1906#, 17.02.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/t/wie%C5%9B/3, 22.06.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
https://demotywatory.pl/4809335/24-memy-o-Polakach-czyli-zachowania-i-teksty-z-ktorymi, 01.04.2020.
http://demotywatory.pl/3282723/Mimo-iz-mieszkasz-w-super-luksusach, 13.04.2014.
http://demotywatory.pl/1844665/Wiesniak-ze-wsi-wyjdzie, 13.04.2014.
http://demotywyjasnione.wordpress.com/2010/08/20/nazywanie-kogos-wiesniakiem/, 17.02.2014.
http://www.lowiczanin.info/wiki/index.php/Wie%C5%9Bniak, 30.06.2014.
http://www.memowisko.com/2012/05/nieomal-politycznie-poprawny-wiesniak.html, 11.04.2014.
http://www.miejski.pl/slowo-Wie%C5%9Bniak, 23.08.2014.http://www.miejski.pl/slowo-Wie%C5%9Bniara, 23.08.2014.
http://nonsensopedia.wikia.com/wiki/Wie%C5%9Bniak, 23.08.2014 (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://nowa-stepnica.x25.pl/2014/01/18/o-miescie-stepnica-w-tvp-szczecin-nawet-radna-ze-wsi-czuje-sie-mieszczuchem/1383845602_8clyzd_600/d, 21.09.2014.
http://ofg.pl/humor/smieszne-zdjecia-obrazki-fotomontaze-146,50, 13.08.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
https://pl-pl.facebook.com/faszynfromraszyn, 15.01.2020.https://polska-org.pl/808421,foto.html, 01.04.2020.
http://rodzinka.tvp.pl/o-serialu, 21.09.2014.
https://www.sadistic.pl/bmw-i-trzy-paski-vt240149.htm, użytkownik MudPie, 20.04.2020.
https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku/haslo/influencer;6368873.html, 10.06.2020.
http://sjp.pl/wie%B6niak, 23.08.2014.https://synonim.net/synonim/wie%C5%9Bniak, 23.08.2014.
https://wiesniacka.fandom.com/pl/wiki/Wieśniacka_Wiki, 15.01.2020.
https://wiesniacka.fandom.com/pl/wiki/Wieśniak(Kujon), 28.01.2020.http://pl.wikipedia.org/wiki/Mem#Mem_internetowy, 10.07. 2014.
http://pl.wiktionary.org/wiki/wie%C5%9Bniak, 01.09.2014.
https://www.wiocha.pl/1155950,Dres-Bmw-i-biedronka, 15.04.2020.https://www.wiocha.pl/1238892,Wiesniaki-za-granica, 20.04.2020
Benedyktowicz Z. 2000, Portrety „obcego”. Od stereotypu do symbolu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Benedyktowicz Z., Markowska D. 1979, O niektórych problemach identyfikacji kulturowej w procesie porozumiewania się, „Etnografia Polska”, t. XXIII, z. 2, s. 205–236.
Burszta J. 1974, Kultura ludowa – kultura narodowa: szkice i rozprawy, LSW, Warszawa.
Chumiński J. (red.) 2010, Modernizacja czy pozorna modernizacja. Społeczno-ekonomiczny bilans PRL1944–1989, GAJT, Wrocław.
Damrosz J. (red.) 1985, Kultura wsi. Kryzys wartości, LSW, Warszawa.
Domke R. 2016, Przemiany społeczne w Polsce w latach 70. XX wieku, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Gaze M. 2015, Językowy obraz wieśniaka we współczesnej polszczyźnie, „Studia Obszarów wiej-skich”, t. 40, s. 181–187, http://www.rcin.org.pl/igipz/Content/58065/WA51_78069_r2015-t40_SOW-Gaze.pdf, dostęp 16.04.2020.
Gdula M. 2017, Odważ się być średnim, „Krytyka Polityczna”, https://krytykapolityczna.pl/kraj/odwaz-sie-byc-srednim/, dostęp 16.04.2020.
Grant G. M. 2005, Leksykon memetyczny, „Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny”, 9, http://www.memowisko.com/p/o-memowisku.html, dostęp 10.07.2014.
Influencer, https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku/haslo/influencer;6368873.html, dostęp 10.06.2020.
Jarosz D. 2007a, „Chłopskość” jako element stygmatyzacji w przestrzeni miejskiej w Polsce po 1945 r., [w: ] J. R. Szaflik i in. (red.), Dzieje partii i stronnictw chłopskich w Europie, t. 2, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, Pułtusk–Warszawa, s. 393–408.Jarosz D. 2007b, „Pastuchy”, „okrąglaki”, „wieśniacy”. Miasto peerelowskie i jego chłopscy mieszkańcy, „Więź”, 5, s. 106–115.
Jarosz D. 2010, ‘Peasantness’ as an Elementof Stigma withinthe Polish Urban Expanse post-1945, “Acta Poloniae Historica”, t. 102, s. 67–88.
Jezierski F. S. 1790, Katechizm o tajemnicach rządu polskiego, Drukarnia Jego Cesarsko-Królewsko -Apostolskiej Mości, Sambor, https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=378286, do-stęp 30.04.2020.
Kalinowska D. 2018, Zagubieni, roszczeniowi, awanturni. Polscy turyści to utrapienie wakacyjnych kurortów, „forsal.pl”, https://forsal.pl/artykuly/1138748,zagubieni-roszczeniowi-awanturni-polscy-turysci-to-utrapienie-wakacyjnych-kurortow.html, dostęp 20.04.2020.
Kapuściński R. 2006, Ten inny, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Kraszewski J.I. 1884, Wybór pism, oddział I. Powieści sielskie, Nakład i Druk S. Lewentala, Warszawa.
Krawiec Z. 2016, Projekt normalność. Rozmowa z Magdą Szcześniak, „Dwutygodnik”, 196, https://www.dwutygodnik.com/artykul/6800-projekt-normalnosc.html?print=1, dostęp 04.03.2020.
Kutrzeba-Pojnarowa A. 1985, Wieś i jej kultura w społecznej świadomości (o rewaloryzację kultury ludowej), [w:] J. Damrosz (red.), Kultura wsi. Kryzys wartości, LSW, Warszawa, s. 46–65.
Marciniak P. 2011, Architektura szczęścia, czyli krótka historia polskiego „gargamela”, „Czas Kultury”, 6, s. 44–51.
Murawska H. 1994, Imigranci wiejscy w mieście, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn.
Pigoń S. 1974, Na drogach kultury ludowej. Rozprawy i studia, LSW, Warszawa.
Przybytek J. 2013, Projekty domów: Im bardziej koszmarkowaty, tym lepszy, „Dziennik Zachodni”, https://dziennikzachodni.pl/projekty-domow-im-bardziej-koszmarkowaty-tym-lepszy-zdjecia/ar/c9-1075214, dostęp 20.04.2020.
Słomka J. 1988, Pamiętnik włościanina. Od pańszczyzny do dni dzisiejszych, LSW, Warszawa.
Stomma L. 2002, Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku oraz wybrane eseje, Wydawnictwo Piotr Dopierała, Łódź.
Szczepański J. 1988, Chłopi i kultura chłopska w społeczeństwie polskim, LSW, Warszawa.
Zaremba Bielawski M. 2018, Dom z dwiema wieżami, Wydawnictwo Karakter, Kraków
Netografia
http://www.demoty.pl/czasami-gdy-masz-za-duzo-siana-35306, 13.08.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/wkracza-na-wies-nowoczesne-myslenie-49111, 13.04.2014, (link archi-walny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/mentalnosc-wiesniaka-3596, 17.02.2014.
http://www.demoty.pl/pomiedzy-byciem-ze-wsi-a-byciem-wiesniakiem-jest-cholernie-cienka-granica-58093, 01.09.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/wies-7966, 22.06.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/wiesniak-1906#, 17.02.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://www.demoty.pl/t/wie%C5%9B/3, 22.06.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
https://demotywatory.pl/4809335/24-memy-o-Polakach-czyli-zachowania-i-teksty-z-ktorymi, 01.04.2020.
http://demotywatory.pl/3282723/Mimo-iz-mieszkasz-w-super-luksusach, 13.04.2014.
http://demotywatory.pl/1844665/Wiesniak-ze-wsi-wyjdzie, 13.04.2014.
http://demotywyjasnione.wordpress.com/2010/08/20/nazywanie-kogos-wiesniakiem/, 17.02.2014.
http://www.lowiczanin.info/wiki/index.php/Wie%C5%9Bniak, 30.06.2014.
http://www.memowisko.com/2012/05/nieomal-politycznie-poprawny-wiesniak.html, 11.04.2014.
http://www.miejski.pl/slowo-Wie%C5%9Bniak, 23.08.2014.http://www.miejski.pl/slowo-Wie%C5%9Bniara, 23.08.2014.
http://nonsensopedia.wikia.com/wiki/Wie%C5%9Bniak, 23.08.2014 (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
http://nowa-stepnica.x25.pl/2014/01/18/o-miescie-stepnica-w-tvp-szczecin-nawet-radna-ze-wsi-czuje-sie-mieszczuchem/1383845602_8clyzd_600/d, 21.09.2014.
http://ofg.pl/humor/smieszne-zdjecia-obrazki-fotomontaze-146,50, 13.08.2014, (link archiwalny; archiwum prywatne autorki).
https://pl-pl.facebook.com/faszynfromraszyn, 15.01.2020.https://polska-org.pl/808421,foto.html, 01.04.2020.
http://rodzinka.tvp.pl/o-serialu, 21.09.2014.
https://www.sadistic.pl/bmw-i-trzy-paski-vt240149.htm, użytkownik MudPie, 20.04.2020.
https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku/haslo/influencer;6368873.html, 10.06.2020.
http://sjp.pl/wie%B6niak, 23.08.2014.https://synonim.net/synonim/wie%C5%9Bniak, 23.08.2014.
https://wiesniacka.fandom.com/pl/wiki/Wieśniacka_Wiki, 15.01.2020.
https://wiesniacka.fandom.com/pl/wiki/Wieśniak(Kujon), 28.01.2020.http://pl.wikipedia.org/wiki/Mem#Mem_internetowy, 10.07. 2014.
http://pl.wiktionary.org/wiki/wie%C5%9Bniak, 01.09.2014.
https://www.wiocha.pl/1155950,Dres-Bmw-i-biedronka, 15.04.2020.https://www.wiocha.pl/1238892,Wiesniaki-za-granica, 20.04.2020
Opublikowane
31.12.2020
Jak cytować
Woźniak, A. (2020). Co to znaczy być dzisiaj wieśniakiem? Antropologiczna analiza treści wypowiedzi internautów. Journal of Urban Ethnology, 18, 239–266. https://doi.org/10.23858/JUE18.2020.013
Numer
Dział
Artykuły
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Journal of Urban Ethnology
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
