Architektura szczęścia i nie-szczęścia
DOI:
https://doi.org/10.23858/JUE20.2022.003Słowa kluczowe:
Šuto Orizari, Romowie, architektura, Skopje, gettoizacjaAbstrakt
W mojej analizie dzielnicy romskiej Šuto Orizari w Skopju wychodzę poza popularne klisze interpretowania romskich dzielnic, które ograniczają się do uromantycznienia czy rasowego degradowania tej społeczności. Próbuję wykazać, że fenomen romskiej architektury, jako konsekwencja wielopoziomowej dyskryminacji ze strony społeczeństwa większościowego, stał się zapleczem społecznej emancypacji.
Pobrania
Bibliografia
Baker D. 2013. W sprawie prowizorki: kilka uwag o estetyce Romów. [W:] Romano kher. O romskiej sztuce, estetyce i doświadczeniu, M. Weychert-Waluszko [red.]. Warszawa: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki.
Barany Z. 2000. Politics and the Roma in state-socialist Eastern Europe. Communist and Post-Communist Studies, Volume 33, No. 4. DOI: https://doi.org/10.1016/S0967-067X(00)00014-3
Barany Z. 2002. The East European Gypsies: Regime Change, Marginality, and Ethnopolitics. Cambridge: University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511817373
Bauman Z. 2001. Seeking Safety in an Insecure World. Cambridge: Polity Press.
Bauman Z. 2003. O tarapatach tożsamości w ciasnym świecie. ER(R)GO. Teoria–Literatura–Kultura nr 1 (6), 9-25.
Celichowski J. 2007. Romowie w Wenecji. Z Timeą Junghaus rozmawia Jerzy Celichowski. Czas Kultury 3, 120.
Ciarkowski B. 2011. Romskie wille. Tygiel Kultury nr 10-12, 121-126.
Crowe M. D. 1995. A History of the Gypsies of Eastern Europe and Russia. New York: St. Martin’s Griffin. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-60671-9
Czarnota K., Kledzik E. 2016, Mieszkańcy romskich koczowisk w Polsce: historia i projekty artystyczne. Czas Kultury 4, 10-21.
European Roma Rights Center 1998. A Pleasant Fiction: the Human Rights Situation of Roma in Macedonia. Budapest: Country Reports Series, nr 7.
Gerlich M. 2011. Kwestia romska w Rumunii. [W:] T. Szyszlak [red.], Kwestia romska w polityce państw Europy Środkowej i Wschodniej. Wrocław: Fundacja Integracji Społecznej Prom, 159-176.
Home R. 2007. Reconstructing Skopje, Macedonia, after the 1963 earthquake: The Master Plan forty years on. Papers in Land Management 7.
Huntington S. 1996. The clash of civilizations and the remaking of world order. New York: Simon & Schuster.
Junghaus T. 2013. Romska sztuka współczesna – rewolta podporządkowanych. [W:] M. Weychert Waluszko [red.], Romano kher. O romskiej sztuce, estetyce i doświadczeniu. Warszawa: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, 39-46.
Koper T. 2013. Integracja a tożsamość Romów w Polsce. Minirozważania. [W:] M. Weychert Waluszko [red.]. Romano kher. O romskiej sztuce, estetyce i doświadczeniu. Warszawa: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, 69-80.
Kuligowski W. 2014. Złe miasta. 23 sample z rzeczywistości. Poznań: Biblioteka Czasu Kultury.
Le Bas, D. https://delainelebas.com/works/safe-european-home/, dostęp: 30.05.2021.
Łyszcz A. 2020. Praktyki zamieszkiwania macedońskich Romów z Shuto Orizari w ujęciu socjologicznym. Niepublikowana praca magisterska, Uniwersytet Warszawski, Warszawa. Promotor: dr. hab. Paweł Możdżyński.
Manolache C., Celac M., Ciobanu O., Berescu C. 2006. Housing and Extreme Poverty: The Case of Roma Communities. Bucharest: Ion Mincu University Press.
Marushiakova E., Popov V. 2011. Between Exoticization and Marginalization. Current Problems of Gypsy Studies. BEHEMOTH a Journal on Civilisation Vol. 4 Issue nr 1, 86-105. DOI: https://doi.org/10.1515/behemoth.2011.006
Marushiakova E., Popov V. 2015. Na Zachód, a nawet na Wschód. Dialog Pheniben 20, 8-17.
Moles A. 1978. Kicz czyli sztuka szczęścia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Ostałowska L. 2012. Cygan to cygan. Czarne: Wołowiec.
Picker G. 2017. Governance and the Segregation of Romani People in Urban Europe. Londyn: Routledge.
Picker G., Greenfields M., Smith D. 2015. Colonial refractions: the ‘Gypsy camp’ as a spatio-racial political technology. City 19:5, 741-752. DOI: https://doi.org/10.1080/13604813.2015.1071123
Pusca A. 2010. The 'Roma Problem' in the EU: Nomadism, (in)visible architectures and violence. Borderlands 9(2), 1-17.
Rogoś A. 2018. Antiquization processes in Macedonian, Kazakh and Turkmen National Narratives: visual constructs that shape political conceptions. [W:] New Nationalisms in European and Postcolonial Discourses: Politics, Literature, and Culture, „Open Cultural Studies”, 111-123. DOI: https://doi.org/10.1515/openps-2018-0008
Salecl R. 1994. The ideology of the mother nation in the Yugoslav conflict. [W:] M. D. Kennedy [red.], Envisioning Eastern Europe: Postcommunist Cultural Studies, 87-101.
Wacquant L. 2010. Designing urban seclusion in the twenty-first century. TABOO The Yale Architectural Journal. Yale: The MIT Press, 164-175.
Wacquant L. 2011. The Wedding of Workfare and Prisonfare Revisited. Social Justice (San Francisco, Calif.) 38(1), 203-222.
Wacquant L. 2016. Revisiting territories of relegation: Class, ethnicity and state in the making of advanced marginality. Urban Studies 53 (6), 1077-1088. DOI: https://doi.org/10.1177/0042098015613259
Wielgosz P. 2017. Od walki klas do zderzenia cywilizacji. Geopolityka i ekonomia polityczna islamofobii. Praktyka Teoretyczna 4(26), 38–61. DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2017.4.2
Źródła internetowe
AECOM International Development Europe 2019. Thematic Evaluation Of Eu Support To Roma Communities And Roma Social Mapping, https://mtsp.gov.mk/content/pdf/dokumenti/2019/Final%20Social%20mapping%20report_English.pdf, dostęp 15.02.2022.
Bashevska M. 2014. Macedonia: tax haven – and workers’ hell https://lefteast.org/macedonia-tax-haven-workers-hell/, dostęp: 11.06.2021.
BIRN / Balkan Investigative Reporting Network, Skopje 2014 Uncovered, http://skopje2014.prizma.birn.eu.com/en, dostęp: 15.02.2022.
European Commission 2018. The Former Yugoslav Republic of Macedonia: 2018 Report, Strasbourg, https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/former-yugoslav-republic-macedonia-report-2018_pl, dostęp: 24.08.2022.
Grass G. 1998. True Europeans. The German Nobel Prize winner explains why he started his Roma Foundation in 1997, https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1080/03064229808536386, dostęp: 28.05.2021.
Gjorgijovska A., Mojsoska J. 2019, Recikliranje sistemske marginalizacije, https://www.bilten.org/?author_name=jovana-mojsoska, dostęp 29.05.2021.
Ogiński T. 2008. Pałacyki, wieżyczki, kolumienki - czyli ROMSKIE PAŁACE i cygańska improwizacja, https://archirama.muratorplus.pl/architektura/palacyki-wiezyczki-kolumienki-cyganska-architektura,67_136.html, dostęp: 10.06.2021.
OSCE 2011. Ohrid Framework Agreement.
https://www.osce.org/files/f/documents/2/8/100622.pdf, dostęp: 11.06.2021.
Organization for Security and Cooperation in Europe 2013. Regionalni izvještaj o borbi protiv diskriminacije i učešću Roma u procesu donošenja odluka na lokalnom nivou. https://www.osce.org/files/f/documents/9/3/102084.pdf, dostęp: 11.06.2021.
Slapšak S. 2014. Buzescu, http://pescanik.net/buzesku/, dostęp 01.05.2022.
State Statistical Office 2005. Census of Population, Households and Dwellings
in the Republic of Macedonia, 2002, https://www.stat.gov.mk/Publikacii/knigaXIII.pdf, dostęp: 29.04.2022.
State Statistical Office 2022. Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Северна Македонија, 2021 - прв сет на податоци, https://www.stat.gov.mk/pdf/2022/2.1.22.10Popis-mk-en.pdf, dostęp: 30.04.2022.
Žižek S. 2017. Tolerance as an Ideological Category, https: //www.lacan.com/zizek-inquiry.html#_ftn2, dostęp: 15.05.2021.
Pliki dodatkowe
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Journal of Urban Ethnology
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
