Pejzaż dźwiękowy sztetla we wspomnieniach dzieci i młodzieży żydowskiej w międzywojennej Polsce
DOI:
https://doi.org/10.23858/JUE19.2021.002Słowa kluczowe:
miasteczko, audiosfera, pejzaż dźwiękowy, święta żydowskie, Żydzi, dzieckoAbstrakt
Artykuł stanowi próbę przybliżenia pejzażu dźwiękowego małych miasteczek w międzywojennej Polsce. Audiosferę sztetla budowały osadzone w jego topografii dźwięki podlegające rytmom życia ludzkiego, pór roku i wydarzeń społecznych – dźwięki codzienności, której częścią była też muzyka. Różnorodność etniczna
i kulturowa, jaką przedstawiała miejscowa społeczność, odzwierciedlała się w sferze jej aktywności muzycznej. Dzieci żydowskie obserwowały ten świat z innej perspektywy niż dorośli. „Muzyka miasteczka” już od najmłodszych lat kształtowała ich tożsamość, opartą na silnej identyfikacji z własną grupą, lecz także na nierozerwalnej więzi z najbliższym otoczeniem. Uczestnicząc w życiu, dzieci nie tylko były biernymi odbiorcami audiosfery, lecz same przyczyniały się do jej wzbogacania, przygotowując powoli sztetl do przemian czasów nowoczesności.
Pobrania
Bibliografia
[Anonim] 1930. Kuczki. Przez szparkę. Mały Przegląd 39, 2.
[Anonim] 1929. Lag Baomer. Mały Przegląd 21, 1.
[Anonim] 1929. Na prowincji. Mały Przegląd 14, 3.
[Anonim] 1929. Nasze gospodarstwo. Purym. Mały Przegląd 12, 1.
[Anonim] 1928 A. Pamiętnik Mendla. Mały Przegląd 116, 3.
[Anonim] 1928 B. Pamiętnik Mendla. Mały Przegląd 117, 2.
[Anonim] 1929 A. Pamiętnik Mendla. Mały Przegląd 5, 5.
[Anonim] 1929 B. Pamiętnik Mendla. Mały Przegląd 7, 3.
[Anonim] 1928. Walka dzieci o swoje prawa. Mały Przegląd 75, 6–7.
[Anonim] 1929. Z miast i miasteczek. Wieluń. Aszrecha. Mały Przegląd 25, 8.
Bernard z Otwocka. 1933. Lubię muzykę. Mały Przegląd 48, 6.
Chrabotowski J. 2017. Sport i nie tylko. [W:] W. Konończuk et al. (red.), Księga Pamięci
Żydów Bielska Podlaskiego. Bielsk Podlaski: Stowarzyszenie Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach.
Gucia 1928. Z miast i miasteczek. Wieluń. Kaleka. Mały Przegląd 91, 8.
Hanka ze Złotej 1931. Ulica. Miasteczko w piątek. Mały Przegląd 4, 3.
Hinda 1928. Z miast i miasteczek. Sierpc. Przyjazd Pana Prezydenta. Mały Przegląd 114, 3.
Jankiel 1931. Gdy Żydzi są dziećmi. Mały Przegląd 39, 2–3.
Jankiel 1932. Przed świętami. Mały Przegląd 40, 1.
Jakób z Ostrołęki 1930. Rosz Haszana i Jom Kipur. W miasteczku. Mały Przegląd 39, 1.
Junis Z. 2016. Stary dom. [W:] L. Zygner (red.), Księga pamięci Żydów mławskich. Stacja Naukowa im. prof. Stanisława Herbsta w Mławie.
Kanarek M. 2016. Życie i gospodarka – praca i rozrywka w miasteczku. [W:] S. Gutkowski (red.), Księga o Serocku. Niezatarte historie. Pułtusk: Wydawnictwo Aleksander.
Kijek K. 2017. Dzieci modernizmu. Świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodzieży żydowskiej w II Rzeczpospolitej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Lutek 1929. Święto Niepodległości. Prowincja. Ostrów. Mały Przegląd 48, 4.
Muszkalska B. 2012. Studies of soundscapes of polish cities. The case of Wrocław. Urban People/Lidé Města, Zuzanna Jurková (red.), nr 14, Praha: Fakulta Humanitních Studií Univerzity Karlovy, 255–266.
Petrovsky-Shtern Y. 2014. Sztetl. Rozkwit i upadek żydowskich miasteczek na Kresach Wschodnich, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Surcia 1928. Nasze miasteczka. Rabin. Mały Przegląd 69, 5.
Szlamek z Otwocka 1931. Purim-szpiler. Mały Przegląd 9, 3.
Teller A. 2004. Shtetl as an arena of Polish-Jewish integration in the Eighteenth Century. Polin 17, 25–40.
Tusia z Będzina 1936. Muzyka. Mały Przegląd 4, 6.
Kassow S. Shtetl. [W:] The YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe New Haven, CT:
Yale University Press, 2008. http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Shtetl 12.12.2020
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Journal of Urban Ethnology
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
