Cmentarz żydowski w Bochni: ślad po dawnych mieszkańcach oraz element lokalnego dziedzictwa
DOI:
https://doi.org/10.23858/JUE19.%202021.003Słowa kluczowe:
cmentarz, dziedzictwo, gmina żydowskaAbstrakt
W okresie międzywojennym społeczność żydowska stanowiła około 20% wszystkich mieszkańców Bochni. Współcześnie jednym z ważniejszych śladów po żydowskich bochnianach jest cmentarz. Zachowane macewy – w dużej części z czytelnym epitafium i opatrzone symbolicznym motywem zdobniczym – jednoznacznie wskazują na dawnych gospodarzy tego miejsca. Mogą więc być źródłem do poszukiwań informacji dotyczących członków gminy żydowskiej i tych aspektów kultury, które związane są z kultem zmarłych i sztuką sepulkralną. Rola cmentarza jako źródła historycznego jest szczególnie istotna w sytuacji, gdy brak społeczności, której służył. Jednak nekropolia, będąca nośnikiem informacji o miejscowych Żydach, jest nie tylko pamiątką po nieobecnej grupie; wpisuje się też w historię całego miasta i może być uznana za dziedzictwo współczesnych mieszkańców Bochni.
Pobrania
Bibliografia
Z. Borzymińska i R. Żebrowski (red.) 2003. Polski słownik judaistyczny. Dzieje. Kultura. Religia. Ludzie. Warszawa: Pruszyński i S-ka.
Chrobaczyński J. i Gołębiowski J. 1980. Polityka okupanta wobec ludności [W:] F. Kiryk i Z. Ruta (red.), Bochnia. Dzieje miasta i regionu. Kraków: Urząd Miasta Bochni, 433–448.
Czyżewicz S. (red.) 1930. Księga Pamiątkowa na Jubileusz 60-cio lecia Towarzystwa Ochotniczej Straży Pożarnej Król. Górn. M. Bochni. Bochnia: Tow. Ochot. Straży Pożarnej miasta Bochni.
Flasza J. 1985. Drukarstwo i edytorstwo. Bochnia: Muzeum w Bochni.
Grodziska K. 2004. Polskie groby na cmentarzach północnej Walii. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Halkowski H. 1998. Legendy z Żydowskiego Miasta na Kazimierzu pod Krakowem. Kraków: Wydawnictwo Austeria.
Hońdo L. 2006. Nowy Cmentarz Żydowski w Krakowie. Przewodnik część 1. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Hońdo L. 2010. Cmentarz jako obraz dokonujących się przemian społeczności żydowskiej na przestrzeni XIX i XX wieku. [W:] L. Hońdo (red.), 200 lat nowego cmentarza żydowskiego w Krakowie. Kraków: Księgarnia Akademicka, 55–67.
ik. 1935. Manifestacyjny pogrzeb studenta żydowskiego w Bochni. Nowy Dziennik 263.
Jasiewicz Z. 1987. Tradycja [W:] Z. Staszczak (red.), Słownik etnologiczny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 353–358.
Kocot-Maciuszek A. 2017. Dawid Lehrhaft – doktor medycyny, kapitan rezerwy. Kronika Bocheńska 10.
Kolbuszewski J. 1996. Cmentarze. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Pawłowski E. (red.) 1993. Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej. Żołnierze września A–M. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”.
Roth E. 5735 1974/75. Zur Halachah des jüdischen Friedhofs, Udim. Zeitschrift der Rabbinerkonferenz in der Bundesrepublik Deutchland, Frankfurt/Main V. 97–120.
Sas-Skowroński M. (red.) 1967. Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich. Londyn: Zarząd Główny Związku b. Żołnierzy S.B.S.K. Strzelców Karpackich.
Sprawozdanie Roczne Towarzystwa Bursy Gimnazjalnej im. Adama Mickiewicza w Bochni. 1910. Bochnia: Towarzystwo Bursy Gimnazjalnej imienia A. Mickiewicza.
Sprawozdanie Dyrekcji c. k. gimnazyum w Bochni za rok szkolny 1909. 1909. Kraków: Fundusz Naukowy.
Zawidzka I. 2018. Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Bochni. Bochnia: Muzeum w Bochni.
Zgon błp. W. Jakubowicza. 1927. Nowy Dziennik 345.
Zwetschkenstiel B. 1913. Reklama. Tygodnik Bocheński 24.
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych
województwa małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy,
https://www.wuoz.malopolska.pl/rejestrzabytkow/, 25.01.2021 [dalej WUOZ].
Akt fundacyjny fundacji im. Kalmana Schanzera w Bochni [dalej: AF], sygn. AAN MOS t. 415 b.p., Archiwum Akt Nowych w Warszawie [dalej: AAN].
Akta miasta Bochni [dalej: AB], sygn. 30/1/10/103, 1873, Archiwum Narodowe w Krakowie Oddział w Bochni [dalej: ANKOB], 617–621.
Księga zgonów [dalej: KZ], sygn. 30/228/23, ANKOB, 200–201.
Odpis wyroku Sądu Krajowego w Kilonii z dn. 19-03-1968 w sprawie karnej przeciwko Herman Hubert Heinrich i Franz-Josef Müller, oskarżeni o zbrodnie na ludności żydowskiej w Krakowie, Bochni, Wieliczce, sygn. BU 2586/184, Archiwum IPN w Krakowie [dalej: AIPN].
Wydział Ksiąg Wieczystych [dalej: WKW], LWH 34, Sąd Rejonowy w Bochni [dalej: SRB].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Journal of Urban Ethnology
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
