Projektowanie protestu: przestrzeń publiczna (nie)przyjazna demonstracjom ulicznym
DOI:
https://doi.org/10.23858/JUE21.2023.008Słowa kluczowe:
projektowanie miast, protest, demonstracje uliczne, architektura, przestrzeń publicznaAbstrakt
W tekście stawiamy pytania o to, dlaczego i w jaki sposób demonstracje uliczne i inne taktyki protestu powinny być brane pod uwagę przy planowaniu i projektowaniu przestrzeni publicznej. W ten sposób przedstawiamy głos sprzeciwu wobec tych polityków i aktorów w produkcji przestrzeni miejskiej, którzy chcieliby postrzegać przestrzenie protestu jako niechciane, zagrażające lub po prostu utrudniające sprzedaż nieruchomości ze względu na „uciążliwe sąsiedztwo”. Chociaż wiedza na temat roli przestrzeni w badaniach nad ruchami społecznymi jest już dobrze ugruntowana, rzadko jest omawiana w odniesieniu do praktyki projektowania (z kilkoma ważnymi wyjątkami). Zgodnie z naszą argumentacją, należy uwzględniać dwoistą naturę demonstracji ulicznych: zgromadzenia są postrzegane jako symbole demokracji, ale mogą być również destrukcyjne. To napięcie jest widoczne w dwóch wizjach projektowania: ułatwianiu i utrudnianiu demonstracji ulicznych w miejskim środowisku. W naszym tekście pokazujemy, że protesty są immanentną częścią neoliberalnej demokracji, a miasta nie mogą uniknąć lub nie uwzględnić demonstracji ulicznych w procesie projektowania przestrzeni.
Pobrania
Bibliografia
Auyero J. 2003. The geography of popular contention: An urban protest Argentina. Canadian Journal of Latin American and Caribbean Studies (55-56), 37-70. DOI: https://doi.org/10.1080/08263663.2003.10816835
Biggs M. 2018. Size matters: Quantifying protest by counting participants. Sociological Methods & Research 47(3), 351-383. DOI: https://doi.org/10.1177/0049124116629166
Brown G. and Feigenbaum A. (eds.) 2017. Protest camps in international context: Spaces, infrastructures and media of resistance. Bristol: Policy Press. DOI: https://doi.org/10.1332/policypress/9781447329411.001.0001
Brown G. and Pickerill J. 2009. Space for emotion in the spaces of activism. Emotion, space and society 2(1), 24-35. DOI: https://doi.org/10.1016/j.emospa.2009.03.004
Casquete J. 2006. The power of demonstrations. Social Movement Studies 5(1), 45-60. DOI: https://doi.org/10.1080/14742830600621183
Castells M. 2013. Sieci oburzenia i nadziei: ruchy społeczne w erze Internetu. Warszawa: PWN.
Chodak J. 2016. Okupacja przestrzeni publicznej jako taktyka współczesnych ruchów protestu. Przestrzeń społeczna 1, 74-101.
Chandhoke N. 1993. On the social organization of urban space: Subversions and appropriations. Social Scientist 21(5-6), 63-73. DOI: https://doi.org/10.2307/3517815
Crossa V. 2013. Play for protest, protest for play: Artisan and vendors’ resistance to displacement in Mexico City. Antipode 45(4), 826-843. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8330.2012.01043.x
De la Llata S. 2016. Open-ended urbanisms: Space-making processes in the protest encampment of the Indignados movement in Barcelona. Urban Design International 21(2), 113-130. DOI: https://doi.org/10.1057/udi.2015.17
Della Porta D. and Fabbri M. 2016. Producing space in action. The protest campaign against the construction of the Dal Molin military base. Social Movement Studies 15(2), 180-196. DOI: https://doi.org/10.1080/14742837.2016.1144506
Dufour P. 2021. Comparing collective actions beyond national contexts:‘local spaces of protest’and the added value of critical geography. Social Movement Studies 20(2), 224-242. DOI: https://doi.org/10.1080/14742837.2020.1732199
Ford G. and Zogran M. 2017. 8 Ways We Can Improve the Design of Our Streets for Protest. ArchDaily. https://www.archdaily.com/873608/8-ways-we-can-improve-the-design-of-our-streets-for-protest. 14.06.2017.
Freelon D., McIlwain C. and Clark M. 2018. Quantifying the power and consequences of social media protest. New media & society 20(3), 990-1011. DOI: https://doi.org/10.1177/1461444816676646
Gerbaudo, P. 2012. Tweets and the Streets: Social Media and Contemporary Activism. London: Pluto Press.
Gliszczyńska-Grabias A. i Sadurski W. 2021. The judgment that wasn’t (but which nearly brought Poland to a standstill): ‘Judgment’of the Polish Constitutional Tribunal of 22 October 2020, K1/20. European Constitutional Law Review 17(1), 130-153. DOI: https://doi.org/10.1017/S1574019621000067
Gül M., Dee J. and Nur Cünük C. 2014. Istanbul’s Taksim Square and Gezi Park: the place of protest and the ideology of place. Journal of Architecture and Urbanism 38(1), 63-72. DOI: https://doi.org/10.3846/20297955.2014.902185
Hatuka T., 2023. Public space and public rituals: Engagement and protest in the digital age. Urban Studies, 60(2), 379-392. DOI: https://doi.org/10.1177/00420980221089770
Heinonen P. 2019. Constructing autonomy: the significance of architecture in creating and manifesting autonomy in protest camps. Social Movement Studies 18(6), 647-666. DOI: https://doi.org/10.1080/14742837.2019.1629278
Imig D. 2002. Contestation in the streets: European protest and the emerging Europolity. Comparative Political Studies 35(8), 914-933. DOI: https://doi.org/10.1177/001041402236300
Jones J. and Trice M. (eds.) 2020. Platforms, Protests, and the Challenge of Networked Democracy. London: Palgrave MacMillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-36525-7
Keith M. and Pile S. (eds.). 2013. Geographies of resistance. London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315824659
Koh A. 2021. The Design of Protest: Choreographing Political Demonstrations in Public Space, by Tali Hatuka. Planning Theory & Practice 22(2), 336-338. DOI: https://doi.org/10.1080/14649357.2021.1902172
Kowalewski M. 2016. Protest miejski. Przestrzenie, tożsamości i praktyki niezadowolonych obywateli miast. Kraków: NOMOS.
Kowalewski M. 2022. Demonstracje równoczesne i problem pomiaru „siły liczb”. Studia Socjologiczne 3 (246), 159-185. DOI: https://doi.org/10.24425/sts.2022.142638
Kwok C. and Chan N. K. 2020. The making of contentious political space: The transformation of Hong Kong’s Victoria Park. Space and Culture 25(4), 615-632. DOI: https://doi.org/10.1177/1206331220912160
Leitner H.m Sheppard E. and Sziarto K.M. 2008. The spatialities of contentious politics. Transactions of the Institute of British Geographers 33(2), 157-172. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1475-5661.2008.00293.x
Marom N. 2013. Activising space: The spatial politics of the 2011 protest movement in Israel. Urban Studies 50(13), 2826-2841. DOI: https://doi.org/10.1177/0042098013477699
McAdam D., Tarrow S. and Tilly C. 2003. Dynamics of contention. Social Movement Studies 2(1), 99-102. DOI: https://doi.org/10.1080/14742837.2003.10035370
Mouffe Ch. 2005. Paradoks demokracji. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DWSE.
Mörtenböck P. and Mooshammer H. 2014. Occupy: Räume des Protests. Berlin: Transcript Verlag.
Nacher A. 2021. #BlackProtest from the web to the streets and back: Feminist digital activism in Poland and narrative potential of the hashtag. European Journal of Women’s Studies 28(2), 260-273 DOI: https://doi.org/10.1177/1350506820976900
Nicholls W., Miller B. and Beaumont, J. 2013. Introduction: Conceptualizing the spatialities of social movements. [In:] W. Nicholls, B. A. Miller, J Beaumont (eds.), Spaces of contention. Spatialities and social movements. Farnham: Ashgate, 1-26.
Nijakowski L. M. 2021. Kim jest Annuszka?. Dyskurs & Dialog 3(7), 95-109.
Parkinson J. 2012. Democracy and public space: The physical sites of democratic performance. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:osobl/9780199214563.001.0001
Piotrowski G. i Muszel M. 2020. „Czarne protesty” jako wydarzenie transformacyjne praktyk obywatelskich działaczek z małych miast. Civitas. Studia z filozofii polityki 27, 131-162. DOI: https://doi.org/10.35757/CIV.2020.27.06
Pressman J. and Choi-Fitzpatrick A. 2020. Covid19 and protest repertoires in the United States: an initial description of limited change. Social Movement Studies 20(6), 766-773. DOI: https://doi.org/10.1080/14742837.2020.1860743
Routledge P. 1996. Critical geopolitics and terrains of resistance. Political geography 15(6-7), 509-531. DOI: https://doi.org/10.1016/0962-6298(96)00029-7
Rucht D. 2007. On the sociology of protest marches’. [In:] M. Reiss (ed.), The Street as Stage: Protest marches and public rallies since the nineteenth century. Oxford: Oxford University Press, 49-57.
Spiegel J. B. 2015. Rêve général illimité? The role of creative protest in transforming the dynamics of space and time during the 2012 Quebec student strike. Antipode 47(3), 770-791. DOI: https://doi.org/10.1111/anti.12133
Ślosarski B. 2021. Przedmioty protestu. Kultury materialne współczesnych ruchów społecznych. Kraków: NOMOS.
Tilly C. 2000. Spaces of contention. Mobilization: An International Quarterly 2(5), 135-159. DOI: https://doi.org/10.17813/maiq.5.2.j6321h02n200h764
Tunali T. 2020. Humour as political aesthetics in street protests during the political Ice Age. The European Journal of Humour Research 8(2), 129-145. DOI: https://doi.org/10.7592/EJHR2020.8.2.Tunali
Van Laer J. 2010. Activists online and offline: The internet as an information channel for protest demonstrations. Mobilization: An International Quarterly 15(3), 347-366. DOI: https://doi.org/10.17813/maiq.15.3.8028585100245801
Van Woerkum C., Aarts N. and Van Herzele A. 2011. Changed planning for planned and unplanned change. Planning Theory 10(2), 144-160. DOI: https://doi.org/10.1177/1473095210389651
Vienne V. 2014. Preserving a Place for Protest in Paris. ArchDaily. https://www.archdaily.com/557185/preserving-a-place-for-protest-in-paris. 14.10.2014.
Pliki dodatkowe
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Journal of Urban Ethnology
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
