Szlachcic w domu. Wystrój i wyposażenie siedzib szlacheckich w ziemi zakroczymskiej w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku

Dariusz Główka

doi:10.23858/KHKM69.2021.3.003

Published: 2021-12-16

Vol. 69 No. 3 (2021)

A nobleman at home. The decor and furnishings of noble houses in the Zakroczym Land in the second half of the 17th century and in the 18th century

Dariusz Główka

Kwartalnik Historii Kultury Materialnej

Section: Studies and Materials

https://doi.org/10.23858/KHKM69.2021.3.003

Abstract

The article characterises the objects listed in 238 lists of movables from the years 1677–1795 recorded in the registers from the chancellery of the Zakroczym nobility court. These items constituted the decor and furnishings of the houses of the nobility in the Zakroczym Land in Mazovia. The set of objects, which were used daily inside the residences by the owners and their closest family, was similar to that known from
other social environments and other regions of the Commonwealth of Poland. The differentiating elements, emphasising the social status, were: raw materials, colours, finishing, and ornamentation, as well as the quantity of items. The article indicates certain tendencies that were readily apparent in the analysed period, including the gradual disappearance of traditional elements of interior decoration (such as oriental textiles)
and in the second half of the 18th century more frequent use of screens, canopy beds, an increase in the average number of chests, table linen, and tableware, as well as the arrival (although still on a limited scale) of furniture novelties (for instance, round or folding tables, suits consisting of a sofa and chairs, chests of drawers), and use of faïence and porcelain vessels.

Keywords:

probate inventories, living conditions, noble residences, nobility, Mazovia

Most read articles by the same author(s)

Dariusz Główka, Nobility manor houses in the Zakroczym district in the 17th and 18th century , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej: Vol. 66 No. 4 (2018)
Elżbieta Mazur, Dariusz Główka, The history of Jacobson’s residence in Warsaw in the second half of the 18th century and the early 19th century , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej: Vol. 67 No. 2 (2019)
Dariusz Główka, Advertisements in the Warsaw press of the second half of the 18th c. as evidence of adopting western models of consumption , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej: Vol. 65 No. 4 (2017)
Dariusz Główka, Elżbieta Mazur, To Bielany! A few words on the phenomenon of celebration , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej: Vol. 72 No. 4 (2024)

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Główka, D. (2021). A nobleman at home. The decor and furnishings of noble houses in the Zakroczym Land in the second half of the 17th century and in the 18th century. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 69(3), 321–347. https://doi.org/10.23858/KHKM69.2021.3.003

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

AGAD [Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie] zakr. grodz. wiecz. [zakroczymskie grodzkie wieczyste] sygn. 74, 81, 92, 94, 97, 104, 106, 107, 108, 109, 110, 111, 117, 122
Google Scholar

AGAD [Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie] zakr. gr. rel. [zakroczymskie grodzkie relacje] sygn. 4, 5, 7, 8, 11, 14, 15, 16, 17, 20, 21, 24, 26, 27, 28, 29, 33, 36, 38, 39, 40, 41, 42, 44, 45, 46, 47, 49, 50, 52, 54, 59, 60, 61, 62, 65, 66, 67, 69, 72, 73, 74, 76, 78. 79, 80, 81, 82, 84, 87.
Google Scholar

AGAD [Archiwum Głównego Akt Dawnych], zakr. rel. [zakroczymskie relationum], sygn.9, 10, 11.
Google Scholar

AGAD [Archiwum Głównego Akt Dawnych], zakr. ziem. wiecz. rel. [zakroczymskie ziemskie wieczyste relacje], sygn. 100, 105, 106, 108, 109, 112, 113, 114.
Google Scholar

Barylewska-Szymańska Ewa. 2015. Od piwnic po strych. Wnętrza domów gdańskich drugiej połowy XVIII wieku, Gdańsk.
Google Scholar

Dumanowski Jarosław. 2006. Świat rzeczy szlachty wielkopolskiej w XVIII wieku, Toruń.
Google Scholar

Gajewska Mirosława. 1975. Wyposażenie w sprzęty mieszczańskich gospodarstw domowych Poznania i Warszawy w XVIII wieku, [w:] M. Gajewska, W. Kalinowski, E. Kowecka, N. Miks-Rudkowska, Dom i mieszkanie w Polsce (druga połowa XVII–XIX w.), Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, t. L, Wrocław, s. 145–238.
Google Scholar

Główka Dariusz. 2004. Majątek osobisty duchowieństwa katolickiego w Koronie w XVII i XVIII wieku, Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, t. LX, Warszawa.
Google Scholar

Główka Dariusz. 2018. Siedziby szlacheckie w ziemi zakroczymskiej w XVII i XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. LXVI, nr 4, s. 475–486.
Google Scholar

Kitowicz Jędrzej. 1985. Opis obyczajów za panowania Augusta III, Warszawa.
Google Scholar

Klonder Andrzej 2001. Mienie godne szlachcica i mieszczanina w krajach Europy Środkowej w XVII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. XLXIX, nr 1–2, s. 81–94.
Google Scholar

Penkała Anna. 2016. Materia droższa od srebra, „farfurki” i „porcelanki” na szlacheckich stołach w świetle inwentarzy oblatowanych w krakowskich księgach grodzkich z XVIII w., [w:] Wiktuały, kuchnia, kultura jedzenia w perspektywie historycznej, red. P. Jędrzejewski, P. Magiera, K. Skrężyna, G. Szuster, Kraków, s. 160–170.
Google Scholar

Penkała-Jastrzębska Anna. 2020. Mit srebrnej łyżeczki? Przedmioty prestiżowe w szlacheckich inwentarzach majątkowych z ksiąg grodzkich województwa krakowskiego w czasach saskich, „Kwartalnik Historyczny”, R. CXXVII, nr 1, s. 33–62, https://doi.org/10.12775/KH.2020.127.1.02 (dostęp 02.09.2021).
Google Scholar

Pielas Jacek. 2018. Wyposażenie i wystrój wnętrz siedzib szlachty sandomierskiej w XVII i pierwszej połowie XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. LXVII, nr 1, s. 55–72.
Google Scholar

Pośpiech Andrzej. 1992a. Pułapka oczywistości. Pośmiertne spisy ruchomości szlachty wielkopolskiej z XVII wieku, Warszawa.
Google Scholar

Pośpiech Andrzej. 1992b. Srebrna łyżka — probierz szlacheckiej zamożności? (Przykład Wielkopolski XVII wieku), [w:] Nędza i dostatek na ziemiach polskich od średniowiecza po wiek XX. Materiały z sesji zorganizowanej przez IHKM PAN 20–22 maja 1991 r. w Warszawie, red. J. Sztetyłło, Warszawa, s. 151–162.
Google Scholar

Roćko Agata. 2013, Porcelomania oświeconych, [w:] Codzienność i niecodzienność oświeconych, t. l: Przyjemności, pasje i upodobania, red. B. Mazurkowa, Katowice 2013, s. 127–145.
Google Scholar