Mining field "Dąbrówka-I". Neolithic Jurassic flint mine with vestigially preserved mine relief
Neolithic Jurassic flint mine with vestigially preserved mine relief
DOI:
https://doi.org/10.23858/SA/74.2022.1.2866Keywords:
Prehistoric flint mining, Kraków-Częstochowa Upland, LiDAR data analysis, knapping technology, Lengyel-Polgar cycleAbstract
Neolithic flint mines are well-studied in the Kraków-Częstochowa Upland. However their spatial structure and diachronic history is still poorly understood especially due to the poor preservation of the mine relief on the surface. The paper presents results of ALS data analyses conducted on the Dąbrówka-I site which is the first Prehistoric flint mine in the region that has been studied recently on the basis of the surface relief. LiDAR analyses combined with technological analyses of collected cores gave us grounds to identify two phases of flint mining at the site dated to Lengyel-Polgar cycle and Late Bronze Age-Early Iron Age. The obtained results show the extent to which a multiproxy non-destructive approach may give ground for in depth studies of flint mines.
Downloads
References
Banaszek Ł. 2015. Przeszłe krajobrazy w chmurze punktów. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Budziszewski J. 1998. Krzemieniarstwo społeczności kultury trzcinieckiej z Wyżyny Środkowomałopolskiej. In A. Kośko and J. Czebreszuk (eds), „Trzciniec”– system kulturowy czy interkulturowy proces? Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 301-328.
Budziszewski J. and Grabowski M. 2014. Zasoby archeologiczne na terenach polskich lasów. In D. Gwiazdowicz and K. Rykowski (eds), Dziedzictwo. Lasy i gospodarka leśna w kulturze i dziedzictwie narodowym. Materiały trzeciego panelu ekspertów w ramach prac nad Narodowym Programem Leśnym. Sękocin Stary: Instytut Badawczy Leśnictwa, 207-218.
Budziszewski J. and Grużdź W. 2013. O technikach i metodach krzemieniarskich. In M. M. Przybyła, A. Szczepanek and P. Włodarczak (eds), Koszyce, stanowisko 3 Przemoc i rytuał u schyłku neolitu. Kraków, Pękowice: Profil-Archeo, 168-178.
Budziszewski J., Jakubczak M., Radziszewska K. and Szubski M. 2019. Prehistoric flint mine detection by airborne laser scanning (ALS). Experiences from Poland 2011-2015. In H. Collet and A. Hauzeur (eds), Mining and Quarrying, Geological Characterisation, Knapping Processes and Distribution Networks during Pre- and Protohistoric Times. Proceedings of the 7th International Conference of the UISPP Commission on Flint Mining in Pre- and Protohistoric Times, Mons and Spiennes, 28th Sept. – 1st Oct. 2016 (= Anthropologica et Praehistorica. Bulletin de la Société royale belge d’Anthropologie et de Préhistire 128 (2017)). Leuven: Société royale belge d’anthropologie et de préhistoire, 143-156.
Budziszewski J., Szubski M. and Jakubczak M. 2018. O identyfikacji punktów pradziejowej eksploatacji krzemieni ze złóż wtórnych przy pomocy lotniczego skanowania laserowego. In M. Gojda and Z. Kobyliński (eds), Lotnicze skanowanie laserowe jako narzędzie archeologii (= Archaeologica Hereditas 11). Warszawa: Fundacja Res Publica Multiethnica, 215-232.
Budziszewski J. and Wysocki, J. 2012. Nowe możliwości detekcji materialnych śladów historii terenów leśnych – lotnicze skanowanie laserowe (LiDAR). In Z. Kobyliński, J. Wysocki (eds), Konserwacja zapobiegawcza środowiska (= Archaeologica Hereditas 1). Warszawa, Zielona Góra: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej, 117-125.
Challis K., Forlin P. and Kincey M. 2011. A generic toolkit for the visualisation of archaeological features on airborne LiDAR elevation data. Archaeological Prospection 18, 279-289.
Crutchley S. P. and Crow P. 2009. The Light Fantastic: Using airborne laser scanning in archaeological survey. Swindon: English Heritage.
Czebreszuk J., Jaeger M., Pospieszny Ł., Cwaliński M., Niebieszczański J. and Strożyk M. 2013. Modelowe badania nieinwazyjnych obszarów leśnych Las Krotoszyn. Z badań nad przemianami krajobrazu kulturowego w pradziejach Wielkopolski. Fontes Archaeologici Posnanienses 49, 157-175.
Devereux B. J., Amable G. S. and Crow P. 2008. Visualisation of LiDAR terrain models for archaeological feature detection. Antiquity 82, 470-479.
Devereux B. J., Amable G. S., Crow P. and Cliff A. D. 2005. The potential of airborne lidar for detection of archaeological features under woodland canopies. Antiquity 79, 648-660.
Doneus M. and Briese C. 2011. Airborne Laser Scanning in forested areas – potential and limitations of an archaeological prospection technique. In D. C. Cowley (ed.), Remote sensing for archaeological heritage management, Proceedings of the 11th EAC Heritage Management Symposium, Reykjavik, Iceland, 25-27 March 2010. Brussels: Europae Archaeologia Consilium (EAC), 59-76.
Dzieduszycka-Machnikowa A. and Lech J. 1976. Neolityczne zespoły pracowniane z kopalni krzemienia w Sąspowie. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Hesse R. 2010. LiDAR-derived local relief models: a new tool for archaeological prospection. Archaeological Prospection 17, 67-72.
Humme A., Lindenbergh R. and Sueur C. 2006. Revealing celtic fields from LIDAR data using kriging based filtering. In H. G. Mass and D. Schneider (eds), Proceedings of the ISPRS Commission V Symposium, “Image Engineering and Vision Metrology”, Dresden, Germany, 25–27 September 2006, vol. XXXVI, part 5. Dresden: ISPRS, 25-27.
Jakubczak M. 2012. Pole górnicze „Skałecznica Duża” i jego miejsce w pradziejowej eksploatacji krzemieni pasiastych – unpublished bachelor’s thesis. University of Cardinal Stefan Wyszyński in Warsaw.
Jakubczak M. and Szubski, M. 2015. Wykorzystanie numerycznych danych wysokościowych pozyskanych w ramach projektu ISOK w badaniach archeologicznych. In M. Ogryzek (ed.), GIS w gospodarowaniu przestrzenią. Wybrane przykłady. Warszawa: Texter, 167-187.
Kamieńska J. 1973. Grupa malicka tzw. kultury nadcisańskiej w Małopolsce. In J. Machnik (ed.), Z badań nad neolitem i wczesną epoką brązu w Małopolsce. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 65-105.
Kiarszys G. and Szalast G. 2014. Archeologia w chmurze punktów. Porównanie rezultatów filtracji i klasyfikacji gruntu w projekcie ISOK z wynikami opracowanymi w oprogramowaniu LAStools i Terrasolid. Folia Praehistorica Posnaniensia 19, 267-292.
Kokalj Ž., Zakšek K. and Oštir K. 2011. Application of sky-view factor for the visualisation of historic landscape features in lidar-derived relief models. Antiquity 85, 263-273.
Kokalj Ž. and Hesse R. 2017. Airborne laser scanning raster data visualisation. A Guide to Good Practice (= Prostor, kraj, čas 14). Ljubljana: Založba ZRC.
Kopacz J. 1976. Wstępna charakterystyka technologiczno-typologiczna wczesnobrązowego przemysłu krzemiennego z Iwanowic, woj. Kraków. Archeologia Polski 21/1, 85-107.
Kopacz J. and Valde-Nowak P. 1987. Episznurowy przykarpacki krąg kulturowy w świetle materiałów kamiennych. Archeologia Polski 32/1, 55-92.
Kruk K. 1994. Przemysł krzemienny ludności grupy tarnobrzeskiej kultury łużyckiej. Woliński Informator Muzealny 1, 3-226.
Kurczyński Z. and Bakuła K. 2013. Generowanie referencyjnego numerycznego modelu terenu o zasięgu krajowym w oparciu o lotnicze skanowanie laserowe w projekcie ISOK. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, wydanie specjalne: Geodezyjne Techniki Pomiarowe, 59-68.
Kurczyński Z. 2014. Fotogrametria. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lech J., Leligdowicz A. and Skrok Z. 1975. Jerzmanowice, pow. Olkusz. Stanowisko Dąbrówka I. Informator Archeologiczny: Badania 8 (1974), 31-32.
Lech J. 1980a. PL-14 Jerzmanowice– Dąbrówka I, Wojw. Kraków. In G. Weisgerber, R. Slotta, and J. Weiner (eds), 5000 Jahre Feuersteinbergbau. Die Suche nach dem Stahl der Steinzeit (= Deutschen Bergbau-Museum Bochum, Veröffentlichungen aus dem Deutschen Bergbau-Museum Bochum 22). Bochum: Deutschen Bergbau-Museum Bochum, 612-615.
Lech J. 1980b. Geologia krzemienia jurajskiego-podkrakowskiego na tle innych skał krzemionkowych. Wprowadzenie do badań z perspektywy archeologicznej. Acta Archaeologica Carpathica 20, 163-228.
Lech J. 1980c. PL-15 Sąspów I, Jerzmanowice, Wojw. Kraków. In G. Weisgerber, R. Slotta, and J. Weiner (eds). 5000 Jahre Feuersteinbergbau. Die Suche nach dem Stahl der Steinzeit (= Deutschen Bergbau-Museum Bochum, Veröffentlichungen aus dem Deutschen Bergbau-Museum Bochum 22). Bochum: Deutschen Bergbau-Museum Bochum, 616-619.
Lech J. 1980d. PL-16 Bębło I, Wielka Wieś, Wojw. Kraków. In G. Weisgerber, R. Slotta, and J. Weiner (eds). 5000 Jahre Feuersteinbergbau. Die Suche nach dem Stahl der Steinzeit (= Deutschen Bergbau-Museum Bochum, Veröffentlichungen aus dem Deutschen Bergbau-Museum Bochum 22). Bochum: Deutschen Bergbau-Museum Bochum, 620-621.
Lech J. 1981. Górnictwo krzemienia społeczności wczesno rolniczych na Wyżynie Krakowskiej koniec VI tysiąclecia – 1 połowa IV tysiąclecia p.n.e. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Lech J., Rook E. and Stępniowski F. M. 1984. Archeologiczne badania poszukiwawcze i weryfikacyjne w dorzeczu Prądnika w latach 1976-1980. Sprawozdania Archeologiczne 36, 213-266.
Libera J. 2005. Z badań nad krzemieniarstwem wczesnej epoki żelaza w dorzeczu Sanu – podstawy wydzielenia przemysłu kosińskiego. In S. Czopek (ed.), Problemy kultury wysockiej. Rzeszów: Mitel, 119-160.
Pastoors A. and Schäfer J. 1999. Analyse des états techniques de transformation, d’utilisation et états post dépositionnels. Illustrée par un outil bifacial de Salzgitter-Lebenstedt (FRG). Préhistoire Européenne 14, 33-47.
Pastoors A., Tafelmaier Y. and Weniger G.-C. 2015. Quantification of late Pleistocene core configurations: Application of the Working Stage Analysis as estimation method for technological behavioural efficiency. Quartär 62, 63-84.
Radziszewska K. 2015. Analiza topografii pradziejowego pola górniczego „Borownia”– unpublished master’s thesis. University of Cardinal Stefan Wyszyński in Warsaw.
Richter J. 1997. Sesselfelsgrotte III: der G-Schichten-Komplex der Sesselfelsgrotte: zum Verständnis des Micoquien (= Quartär-Bibliothek 7). Saarbrücken: Saarbrücker Druckerei und Verlag.
Richter J. 2001. Une analyse standardisée des chaînes opératoires sur les pièces foliacées du Paléolithique moyen tardif. In L. Bourgignon, I. Ortega and M.-C. Frère-Sautot (eds), Préhistoire et approche expérimentale (= Préhistoires 5). Montagnac: Editions Monique Mergoil, 77-88.
Rook E. 1980. Osadnictwo neolityczne w jaskiniach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Materiały Archeologiczne 20, 5-130.
Stefański D. 2015. Krzemieniarstwo wczesnej epoki brązu ze stanowisk 6 i 8 w Zakrzowcu. In J. Górski and P. Jarosz (eds), Wielofazowe osady kultury mierzanowickiej w Targowisku i Zakrzowcu na Pogórzu Wielickim (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 217-231.
Sudoł-Procyk M., Budziszewski J., Krajcarz M. T., Jakubczak M. and Szubski M. 2018. The Chocolate Flint Mines in the Udorka Valley (Częstochowa Upland) – a Preliminary Report on the Field and Lidar Surveys. In D. H. Werra and M. Woźny (eds), Between History and Archaeology Papers in honour of Jacek Lech. Oxford: Archaeopress, 89-102.
Szubski M. 2016. Pradziejowe górnictwo krzemienia w zachodniej części Puszczy Knyszyńskiej – unpublished master’s thesis. University of Cardinal Stefan Wyszyński in Warsaw.
Szypuła B. 2010. Cyfrowe modele terenu jako główne źródło danych w geomorfometrii. In W. Żyszkowska and W. Spallek (eds), Numeryczne modele terenu w kartografii. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski. Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Zakład Kartografii, 110-121.
Trela-Kieferling E. 2013. Łużyckie noże i wkładki tylcowe ze stan. 2 w Modlniczce, woj. małopolskie. In M. Nowak, D. Stefański and M. Zając (eds), Retusz – jak i dlaczego? „Wielperspektywiczność elementu twardzowego” (= Prace Archeologiczne 66). Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Archeologii, 281-300.
Wilczyński J. 2011. Materiały kamienne z neolitu i wczesnej epoki brązu z wielokulturowego stanowiska w Modlnicy, st. 5, pow. Krakowski. In J. Kruk and A. Zastawny (eds), Modlnica, stanowisko 5. Od neolitu środkowego do wczesnej epoki brązu (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 513-556.
Wilczyński J. 2014. Neolityczne materiały kamienne z wielokulturowego stanowiska 10, 11 w Targowisku, pow. Wielicki. In A. Zastawny (ed.), Targowisko, stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 459-534.
Wilczyński J. 2015. Wyroby kamienne kultury łużyckiej oraz zabytki krzemienne odkryte w trakcie uzupełniających badań. In K. Dzięgielewski, M. Dzięgielewska and A. Sztyber (eds), Modlnica, stan. 5. Od późnej epoki brązu po czasy średniowiecza; Kraków (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 487-492.
Yokoyama R., Shirasawa M. and Pike R. J. 2002. Visualising Topography by Openness: A New Application of Image Processing to Digital Elevation Models. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing 68, 257-265.
Zalewski M. 2000. Aspekty organizacyjne i metodyczne badań nad prahistorycznym górnictwem krzemienia w Polsce północno-wschodniej. In W. Borkowski (ed.), Metody badań archeologicznych stanowisk produkcyjnych – górnictwo krzemienia, Warszawa: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich. Oddział w Warszawie, 259-270.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2021 Sprawozdania Archeologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
