Antoninian Treboniana Gallusa z cmentarzyska ludności kultury wielbarskiej w Weklicach na tle innych monetarnych znalezisk z Barbaricum

Vital Sidarovich; Marek Baczewski; Magdalena Natuniewicz-Sekuła

doi:10.23858/APol69.2024.005

Published: 22024-12-31 — Updated on 2024-12-31

Vol. 69 (2024)

Antoninianus of Trebonianus Gallus from the cemetery of the society of the Wielbark culture in Weklice in the context of other monetary findings from Barbaricum

Vital Sidarovich , Marek Baczewski , Magdalena Natuniewicz-Sekuła

Archeologia Polski

Section: Studies

https://doi.org/10.23858/APol69.2024.005

Abstract

In 2022 during the excavations at the Wielbark Culture cemetery in Weklice, a perforated antoninian of Trebonianus Gallus was discovered in the destroyed inhumation grave 642. This is the fourth Roman coin found in this necropolis, but the first with this face value. Antonininianii are relatively numerous in the northern part of the Wielbark Culture area, including the Elbląg Heights; their discoveries are also recorded in other areas of Barbaricum. However, their finds in graves are extremely rare – denarii and subaeratii dominate, most of them with holes. The coin from Weklice is so far the second antoninian discovered in a grave of this culture, but the first to have a hole. It was probably used as an amulet or a pendant ornament.

Keywords:

antoninianus, Trebonianus Gallus, cemetery in Weklice, Wielbark Culture, Roman coins in graves

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Sidarovich, V., Baczewski, M., & Natuniewicz-Sekuła, M. (2024). Antoninianus of Trebonianus Gallus from the cemetery of the society of the Wielbark culture in Weklice in the context of other monetary findings from Barbaricum. Archeologia Polski, 69, 125–150. https://doi.org/10.23858/APol69.2024.005

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Abdy R. 2012. Tetrarchy and the House of Constantine, [w:] W. Metcalf (red.), The Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage, New York, s. 584–600.
Google Scholar

Almgren O. 1923. Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der provinzialrömischen und südrussischen Formen, Mannus-Bibliothek, 32, Leipzig.
Google Scholar

Anohin O.V. 2015. Fal’šivomonetčestvo u varvarskih plemёn na territorii sovremennoj Ukrainy i Moldovy. Katalog varvarskih podražanij, Dnepropetrovsk.
Google Scholar

Bemmann J. 2005. Zur Münz- und Münzersatzbeigabe in Gräbern der Römischen Kaiserzeit und Völkerwanderungszeit des mittel- und nordeuropäischen Barbaricums, [w:] H.J. Häßler (red.), Neue Forschungsergebnisse zur nordwesteuröpäischen Frühgeschichte unter besonderer Berücksichtigung der altsächsischen Kultur im heutigen Niedersachsen, Oldenburg, s. 1–63.
Google Scholar

Bolin S. 1926. Fynden av romerska mynt i det fria Germanien. Studier i romersk och äldre germansk historia, Lund.
Google Scholar

Brodowski M. 2016. „Znaleziska rzymskich monet z otworami rejestrowane w latach 1981–2015 na terenach Barbaricum w okresie rzymskim”, Lublin, praca magisterska, w archiwum Uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej w Lublinie, https://www.academia.edu/23219598/Znaleziska_rzymskich_monet_z_otworami (dostęp 31.01.2024).
Google Scholar

Bursche A. 1983. Moneta i kruszec w kulturze wielbarskiej w okresie późnorzymskim, „Przegląd Archeologiczny”, 31, s. 47–90.
Google Scholar

Bursche A. 1996. Later Roman-Barbarian contacts in Central Europe. Numismatic evidence, Studien zu Fundmünzen der Antike (SFMA), 11, Berlin.
Google Scholar

Bursche A. 2013. The battle of Abrittus, the imperial treasury and aurei in Barbaricum, „The Numismatic Chronicle”, 173, s. 151–170.
Google Scholar

Bursche A., Myzgin K. 2020. The Gothic invasion of the mid-3rd c. A.D. and the battle of Abritus: coins and archaeology in east-central Barbaricum, „Journal of Roman Archaeology”, 33, s. 195–229, https://doi.org/10.1017/S1047759420000987
Google Scholar

Bursche A., Niezabitowska-Wiśniewska B. 2018. Two antique gold coins from Ulów in Roztocze, [w:] B. Niezabitowska-Wiśniewska, P. Łuczkiewicz, S. Sadowski, M. Stasiak-Cyran, M. Erdrich (red.), Studia Barbarica. Profesorowi Andrzejowi Kokowskiemu w 65. rocznicę urodzin, 2, Lublin, s. 248–267.
Google Scholar

Bursche A., Okulicz-Kozaryn J. 1999. Groby z monetami rzymskimi na cmentarzysku kultury wielbarskiej w Weklicach koło Elbląga, [w:] J. Andrzejowski (red.), Comhlan. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i rzymskiego w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin, Warszawa, s. 141–163.
Google Scholar

Caley E.R., McBride H. 1956. Chemical compositions of antoniniani of Trajan Decius, Trebonianus Gallus, and Valerian, „Ohio Journal of Science”, 56, s. 285–289.
Google Scholar

Cieśliński A. 2010. Kulturelle Veränderungen und Besiedlungsabläufe im Gebiet der Wielbark-Kultur an Łyna, Pasłęka und oberer Drwęca, Berliner Beiträge zur Vor- und Frühgeschichte, Neue Folge, 17, Berlin.
Google Scholar

Ciołek R. 2006. Skarb antoninianów z Piły: skarb, kasa legionowa, czy annua munera, [w:] H. Machajewski, J. Rola (red.), Pradolina Noteci na tle pradziejowych i wczesnośredniowiecznych szlaków handlowych, Piła, s. 245–251.
Google Scholar

Ciołek R. 2007. Die Fundmünzen der Römischen Zeit in Polen: Pommern, Collection Moneta, 67, Wetteren.
Google Scholar

Ciołek R. 2008. Ein Beitrag zur Funktion Römischer Münzen in der Wielbark- und in der Przeworsk Kultur, [w:] A. Bursche, R. Ciołek, R. Wolters (red.), Roman coins outside the Empire. Ways and phases, contexts and functions. Proceedings of the ESF/SCH exploratory workshop. Radziwiłł palace, Nieborów (Poland), 3–6 September 2005, Collection Moneta, 82, Wetteren, s. 157–169.
Google Scholar

Ciołek R. 2020. A forgotten hoard of antoninianii from Piła (Poland): large volume, little value, [w:] C. Gazdac (red.), Journal of ancient history and archaeology. Group and individual tragedies in Roman Europe: the evidence of hoards, epigraphic and literary sources, Cluj-Napoca, s. 185–192.
Google Scholar

Dymowski A. 2012. A Roman antoninianus of Egnatia Mariniana found in the Kujavian region. The third century silver coinage in the territory of the Przeworsk culture, „Notae Numismaticae-Zapiski Numizmatyczne”, 7, s. 93–104.
Google Scholar

Eggers H.J., Stary P.F. 2001. Funde der Vorrömischen Eisenzeit, der Römischen Kaiserzeit und der Völkerwanderungszeit in Pommern, Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mecklenburg-Vorpommerns, 38, Lübsdorf.
Google Scholar

Elliott C.P. 2014. The acceptance and value of Roman silver coinage in the second and third centuries AD, „The Numismatic Chronicle”, 174, s. 129–152.
Google Scholar

Estiot S. 2012. The later third century, [w:] W. Metcalf (red.), The Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage, New York, s. 538–560.
Google Scholar

Gan P. 2023. Badania składu chemicznego na wybranych monetach srebrnych ze skarbu z Cichobórza / Chemical analysis of selected silver coins form the Cichobórz hoard, [w:] B. Bartecki, A. Hyrchała, K. Myzgin (red.), Skarb z Cichobórza. Studia nad depozytem rzymskich denarów i ich naśladownictw / The Cichobórz hoard. Studies on the deposit of Roman denarii and their imitations, Hrubieszów, s. 106–123.
Google Scholar

Gan P. 2024. „Wyniki składu chemicznego monety z grobu nr 642 w Weklicach – raport”, Warszawa, maszynopis w Laboratorium Bio- i Archeometrii Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.
Google Scholar

Golkalo O.V. 2008. Busy i podveski černâhovskoj kul’tury, Kiev.
Google Scholar

Grumeza L. 2013. Roman coins in Sarmatian graves from the territory of Banat (2nd–4th centuries AD), „Analele Banatului. Serie Nouă, Arheologie-Istorie”, 21, s. 117–128, http://dx.doi.org/10.55201/ltha5702.
Google Scholar

Horsnæs H.W. 2006. Roman bronze coins in Barbaricum. Denmark as a case study, [w:] H.W. Horsnæs, J.Ch. Moesgaard (red.), Single finds – the Nordic perspective: Proceedings of the seminar in Copenhagen 23–24 November 2001, Nordisk Numismatisk årsskrift, 2000–2002, København, s. 53–99.
Google Scholar

Horsnæs H.W. 2010. Roman coins from Bornholm: a preliminary overview, [w:] U. Lund Hansen, A. Bitner-Wróblewska (red.), Worlds Apart? Contacts across the Baltic Sea in the Iron Age. Network Denmark-Poland, 2005–2008, Nordiske Fortidsminder, C(7), København–Warszawa, s. 433–447.
Google Scholar

Kodackij S.V., Myzgin K.V. 2017. Klad denariev i antoninianov III v. iz Vinnickoj oblasti, Zapiski otdela numizmatiki i torevtiki Odesskogo arheologičeskogo muzeâ, 3, s. 72–83.
Google Scholar

Kropotkin V.V. 1961. Klady rimskih monet na territorii SSSR, Moskva.
Google Scholar

Kwiatkowska B., Szczurowski J. 2023. „Wstępna analiza antropologiczna pochówku nr 642 z cmentarzyska w Weklicach, stanowisko 7”, Warszawa, maszynopis w Instytucie Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Le Gentilhomme G. 1962. Variations du titre de l’antoninianus au IIIe siècle, „Revue numismatique”, 6(4), s. 141–166.
Google Scholar

Mattingly H., Sydenham E.A., Sutherland C.H.V. 1949. The Roman Imperial Coinage, Vol. IV, Part III, Gordian III – Uranius Antoninus, London.
Google Scholar

Michelbertas M. 2001. Corpus der römischen Funde im europäischen Barbaricum. Litauen, Vilnius.
Google Scholar

Michelbertas M. 2014. Ein Fund römischer Münzen in Zentrallitauen, „Archaeologia Lituana”, 15, s. 40–46.
Google Scholar

Militký J. 2008. Die römischen Fundmünzen in Böhmen – Kontexte und Fuktionen (Notizen zu dem heutigen Stand der Forschung), [w:] A. Bursche, R. Ciołek, R. Wolters (red.), Roman coins outside the Empire. Ways and phases, contexts and functions. Proceedings of the ESF/SCH exploratory workshop. Radziwiłł palace, Nieborów (Poland), 3–6 September 2005, Collection Moneta, 82, Wetteren, s. 231–244.
Google Scholar

Myzgin K.V. 2010. Podveski iz rimskih monet v areale černâhovskoj kul’tury vostočnee r. Prut, [w:] A.M. Voroncov, I.O. Gavrituhin (red.), Lesnaâ i lesostepnaâ zony Vostočnoj Evropy v èpohi rimskih vliânij i Velikogo pereseleniâ narodov, Konferenciâ, 2, Tula, s. 95–114.
Google Scholar

Myzgin K.V. 2014. „Obol Harona” v pogrebal’noj tradicii naseleniâ černâhovskoj kul’tury: a byl li?, [w:] N.A. Alekseenko (red.),PriPONTijskij menâla: den’gi mestnogo rynka. Tezisy dokladov i soobŝenij III Meždunarodnogo Numizmatičeskogo Simpoziuma, Sevastopol’, s. 29–31.
Google Scholar

Myzgin K. 2017. Trzeciowieczne monety rzymskie we wschodnim Barbaricum: antoniniany, „Folia Numismatica”, 31(2), s. 147–158.
Google Scholar

Myzgin K.V. 2018. Aureusy, antoniniany i provincial’najâ bronza. Gotskie vojny III v. i černâhovskaâ kul’tura v svete monetnyh nahodok, [w:] M.B. Lûbičev, K.V. Myzgin (red.), Hronologiâ i monetnye nahodki pozdnerimskogo vremeni i èpohi Velikogo pereseleniâ narodov. Aktual’nye arheologičeskie issledovaniâ v Central’noj i Vostočnoj Evrope, Ostrogothica–Serie, 3, Har’kov, s. 36–55.
Google Scholar

Myzgin K. 2023. Analiza numizmatyczna skarbu / Numismatic analysis of the hoard, [w:] B. Bartecki, A. Hyrchała, K. Myzgin (red.), Skarb z Cichobórza. Studia nad depozytem rzymskich denarów i ich naśladownictw / The Cichobórz hoard. Studies on the deposit of Roman denarii and their imitations, Hrubieszów, s. 38–89.
Google Scholar

Мyzgin K., Perederey А. 2021. A hoard of third century coins (denarii and antoniniani) from Ostapkivtsi (Ukraine), [w:] V. Varbanov, N. Rusev (red.), Coin hoards in Southeastern Europe (1st – 6th century AD), Proceedings of the Rousse Regional Museum of History, 24, Rousse, s. 314–344.
Google Scholar

Natuniewicz-Sekuła M. 2010. Unikatowy, „brązowy” dzban rzymski w stylu egiptyzującym z Weklic – nowe odkrycia…, [w:] A. Urbaniak, R. Prochowicz, I. Jakubczyk, M. Levada, J. Schuster (red.), Terra Barbarica. Studia ofiarowane Magdalenie Mączyńskiej w 65. rocznicę urodzin, Monumenta Archaeologica Barbarica, Series Gemina, 2, Łódź–Warszawa, s. 397–416.
Google Scholar

Natuniewicz-Sekuła M., Baczewski M. 2023. Weklice. A cemetery of Wielbark culture on the eastern margin of Vistula Delta (excavations 2005–2018), Monumenta Archaeologica Barbarica, 23, Warszawa, https://doi.org/10.23858/Waw/k/006
Google Scholar

Natuniewicz-Sekuła M., Okulicz-Kozaryn J. 2011. Weklice. A cemetery of Wielbark culture on the eastern margin of Vistula Delta (excavations 1984–2004), Monumenta Archaeologica Barbarica, 17, Warszawa.
Google Scholar

Pietrzak M., Cymek L., Rożnowski F. 2015. Pruszcz Gdański, stanowisko 5. Cmentarzysko z późnego okresu wpływów rzymskich i wędrówek ludów, Gdańsk.
Google Scholar

Pochitonov E. 1955. Nálezy antických mincí v Čechách, na Morave a ve Slezsku, [w:] E. Nohejlová-Prátová (red.), Nálezy mincí v Cechách, na Morave a ve Slezsku, 1, Praha, s. 85–308.
Google Scholar

Romanowski A. 2008. Die Fundmünzen der römischen Zeit in Polen. Rechtsufrigens Masowien und Podlachien, Collection Moneta, 84, Wetteren.
Google Scholar

Rybová A. 1979. Plotiště nad Labem. Eine Nekropole aus dem 2.–5. Jahrhundert u. Z. I Teil, „Památky archeologické”, 70, s. 355–489.
Google Scholar

Skóra K. 2015. Struktura społeczna ludności kultury wielbarskiej, Łódź.
Google Scholar

Skóra K. 2020. Omnia mors aequad? Soziale Stratigraphien in der römischen Kaiserzeit und Völkerwanderungszeit im Gebiet der Wielbark-Kultur, Łódź.
Google Scholar

Woźniak M. 2021. Kleszewo. Cmentarzysko kultur przeworskiej i wielbarskiej na północnym Mazowszu. Część 1: Katalog, Monumenta Archaeologica Barbarica, Series Gemina, 10(1), Pruszków–Warszawa.
Google Scholar

Ziemlińska-Odojowa W. 1999. Niedanowo. Ein Gräberfeld der Przeworsk- und Wielbark-Kultur in Nordmasowien, Monumenta Archaeologica Barbarica, 7, Kraków.
Google Scholar