W stronę teorii i historii kultury. Spojrzenie na teorię stylów myślowych Ludwika Flecka. Część III

Michał Rydlewski

Opublikowane: 2011-11-21

Tom 55 (2011)

W stronę teorii i historii kultury. Spojrzenie na teorię stylów myślowych Ludwika Flecka. Część III

Michał Rydlewski

Abstrakt

This article is the third and the last part of the discussion on Ludwik Fleck’s theory of thought styles and collectives. According to his ideas every perception is conditioned by the thought style. There is no neutral perception, it is always determinated by the cultural context and particular thought collectives. It applies also to the perception based on the common sense. This article presents several examples of how human body might be perceived by different thought collectives. The first one shows how “dead” metaphor manipulates the content of the perception, the other one highlights the relationship between the invention of individual, European individualism and the perception of the face. This article series dedicated to Ludwik Fleck was supposed to discuss his ideas, which seem to be very interesting for ethnologists and anthropologists. From the theoretical point of view, Fleck ideas may inspire or supplement the theory of culture. His concepts might be used by various humanities, especially that he relates them to the context of ‘primitive cultures’. The theory of thought styles and collectives might be applied to the research on theory of cognition, cultural aspects of nature, theory of sight, common sense, cultural change, socialization, circulation of knowledge in the society, analysis of meanings, etc. The scope of problems discussed by Ludwik Fleck is very wide and quite interesting for social scientists.

Słowa kluczowe:

teoria widzenia, zdrowy rozsądek, terminy naukowe, mit danych, postrzeganie ludzkiego ciała

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Rydlewski, M. (2011). W stronę teorii i historii kultury. Spojrzenie na teorię stylów myślowych Ludwika Flecka. Część III . Etnografia Polska, 55, 179–198. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/ep/article/view/3255

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abriszewski Krzysztof 2008, Rzeczy w kontekście Teorii Aktora – Sieci, [w:] Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec problemu materialności, red. J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa, Colloquia Humaniorum, Olsztyn, s. 103–129
Google Scholar

Courtine Jean-Jacques, Haroche Claudine 2007, Historia twarzy. Wyrażanie i ukrywanie emocji od XVI do początku XIX wieku, Wydawnictwo słowo/ obraz terytoria, Gdańsk
Google Scholar

Estetyka... 2006, Estetyka w archeologii. Kopie i naśladownictwa, red. M. Kwapiński, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Gdańsk
Google Scholar

Feyerabend Paul 1996, Przeciw metodzie, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław
Google Scholar

Fleck Ludwik 1986, Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin
Google Scholar

Fleck Ludwik 2007, Zagadnienie podstaw poznania medycznego, [w:] Style myślowe i fakty. Artykuły i świadectwa, red. S. Werner, C. Zittel, F. Schmaltz, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa, s. 133–148
Google Scholar

Fleck Ludwik 2007, Patrzeć, widzieć, wiedzieć, [w:] Style myślowe i fakty. Artykuły i świadectwa, red. S. Werner, C. Zittel, F. Schmaltz, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa, s. 163–185
Google Scholar

Fleck Ludwik 2007, Zagadnienie teorii poznawania, [w:] Style myślowe i fakty. Artykuły i świadectwa, red. S. Werner, C. Zittel, F. Schmaltz, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa, s. 215–251
Google Scholar

Fleck Ludwik 2007, Nauka a środowisko, [w:] Style myślowe i fakty. Artykuły i świadectwa, red. S. Werner, C. Zittel, F. Schmaltz, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa, s. 264–271
Google Scholar

Fleck Ludwik 2007, Odpowiedź na uwagi Tadeusza Bilikiewicza, [w:] Style myślowe i fakty. Artykuły i świadectwa, red. S. Werner, C. Zittel, F. Schmaltz, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa, s. 281–286
Google Scholar

Grobler Adam 2010, Dwie tradycje konwencjonalizmu, Ruch Filozoficzny, t. 67, z. 3, s. 453–466
Google Scholar

Gurczyńska-Sady Katarzyna 2010, Kant, Fleck, Wittgenstein o antycypacji, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, z. 2, s. 45–63
Google Scholar

Guriewicz Aaron 2002, Jednostka w dziejach Europy (Średniowiecze), Wydawnictwo Marabut, Oficyna Wydawnicza Volumen, Gdańsk–Warszawa
Google Scholar

Kałuszyńska Elżbieta 2010, Konwencjonalizm – relatywizm – realizm, Ruch Filozoficzny, t. 67, z. 1, s. 7–16
Google Scholar

Kowalski Andrzej Piotr 1994, Metamorfozy jako przejaw najstarszej magicznie praktykowanej formy myślenia, [w:] Szkice z filozofii kultury, red. A. Pałubicka, Wydawnictwo Naukowe IF UAM, Poznań, s. 11–24
Google Scholar

Kowalski Andrzej Piotr 1999, Symbol w kulturze archaicznej, Instytut Filozofii UAM, Poznań
Google Scholar

Kowalski Andrzej Piotr 2001, Myślenie przedfilozoficzne. Studia z zakresu filozofii kultury i historii idei, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań
Google Scholar

Kowalewski Jacek, Piasek Wojciech 2008, W poszukiwaniu utraconej Rzeczywistości. Uwagi na marginesie projektu „zwrotu ku rzeczom” w historiografii i archeologii, [w:] Rzeczy i ludzie. Humanistyka wobec problemu materialności, red. J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa,Colloquia Humaniorum, Olsztyn, s. 61–81
Google Scholar

Kramsztyk Zygmunt 1899, Szkice krytyczne z zakresu medycyny, [b.w], Warszawa
Google Scholar

Levy-Bruhl Lucien 1992, Czynności umysłowe w społeczeństwach pierwotnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Google Scholar

Mamzer Hanna 2008, Zwrot lingwistyczny i zwrot piktorialny: odmienne formy reprezentacji, [w:] Język i przedstawienie, red. A. Pałubicka, Oficyna Wydawnicza Epigram, Bydgoszcz, s. 40–52
Google Scholar

Mitterer Josef 1996, Tamta strona filozofii. Przeciwko dualistycznej zasadzie poznania, Terminus, t. 9, Oficyna Naukowa, Warszawa
Google Scholar

Pałubicka Anna 2006, Myślenie w perspektywie poręczności a pojęciowa konstrukcja świata, Wydawnictwo Epigram, Bydgoszcz
Google Scholar

Pałubicka Anna 2008, Relatywizm kulturowy a pojmowanie percepcji, [w:] Język i przedstawienie, red. A. Pałubicka, Oficyna Wydawnicza Epigram, Bydgoszcz, s. 28–40
Google Scholar

Rydlewski Michał 2009, W stronę teorii i historii kultury. Spojrzenie na teorię stylów myślowych Ludwika Flecka. Część I, Etnografia Polska, t. 53, z. 1–2, s. 113–132
Google Scholar

Rydlewski Michał 2010, W stronę teorii i historii kultury. Spojrzenie na teorię stylów myślowych Ludwika Flecka. Część II, Etnografia Polska, t. 54, z. 1–2, s. 65–88
Google Scholar

Rydlewski Michał 2010, Kultura a relatywizm w perspektywie kontrowersji wokół teoriopoznawczych idei Ludwika Flecka. Kilka uwag polemicznych do tekstu Bogdana Dziobkowskiego pod tytułem „Realizm wewnętrzny a relatywizm”, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, z. 2, s. 81–103
Google Scholar

Rydlewski Michał 2011, Ludwik Fleck a Szkoła Lwowsko-Warszawska, Ruch Filozoficzny [w druku]
Google Scholar

Sady Wojciech 2010, Jak zidentyfikować zasady Poincarego i elementy czynne Flecka?, Ruch Filozoficzny, t. 67, z. 1, s. 17–33
Google Scholar

Strzemiński Władysław 1969, Teoria widzenia, Wydawnictwo Literackie, Kraków
Google Scholar

Szahaj Andrzej 2004, Znakoświat, [w:] Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 145–158
Google Scholar

Whorf Lee Benjamin 2002, Związek między nawykami myślenia i zachowaniem a językiem, [w:] Język, myśl i rzeczywistość, Wydawnictwo KR, Warszawa, s. 177–212
Google Scholar

Wittgenstein Ludwig 2011, Dociekania filozoficzne, Wydawnictwo PWN, Warszawa
Google Scholar

Zybertowicz Andrzej 1995, Przemoc i poznanie. Studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
Google Scholar