Saint-Louis – miasto zaszczepione
Europejski model urbanistyczny i kulturowy na gruncie afrykańskim
DOI:
https://doi.org/10.23858/JUE18.2020.003Słowa kluczowe:
Saint-Louis, Senegal, kolonizacja, urbanizacja, przestrzeń kulturowego przenikania, MétissesAbstrakt
Saint-Louis, dawna stolica Francuskiej Afryki Zachodniej, stanowi unikatowy przykład zaszczepienia europejskich idei urbanistycznych na gruncie afrykańskim. Miasto wzięło początek z XVII-wiecznej faktorii europejskich kupców, ulokowanej na wyspie u ujścia rzeki Senegal. W mieście powstającym od podstaw, francuscy urbaniści mieli swobodę kreowania miasta kolonialnego. Saint-Louis jest modelowym świadectwem konfrontacji pomiędzy dwoma logikami urbanizacji: afrykańską (spontaniczną) i europejską (ujętą w sztywne reguły). Rdzeń kolonialnego miasta zachował się do dnia dzisiejszego, stanowiąc przykład dostosowania europejskich wzorów do lokalnych warunków naturalnych i społecznych. Do dzisiaj zachowały się w tym afrykańskim mieście specyficzne układy przestrzenne oraz społeczne, będące pochodną 300-letniej dominacji Europejczyków
Pobrania
Download data is not yet available.
Bibliografia
Brooks G. E. 1976, The Signares de Saint-Louis and Gorée: Women Enterpreneurs in Eighteen-Century Senega, [w:] Hafkin N. J., Bay E. G. (eds.), Women in Africa. Studies of social and economic change, Stratford Univestity Press, Stratford, s. 19-44.
Charp J. 2010, Les archivistes de l'AOF face à leur temps, „Outre-mers, Revue d’historire”, nr 368-369, s. 293-309.
Coquery-Vidrovitch C. 2001, Nationalité et citoyenneté en Afrique occidentale française: originaires et citoyens dans le Sénégal colonial, „The Journal of African History”, 2001, nr 42, s. 285-305.
Delacampagne C. 2002, Une histoire de l'esclavage, de l'Antiquité à nos jours, Le Livre de Poche, Paris.
Delcourt A. 1952, La France et les Etablissement Français Au Senegal entre 1713-1763, Dakar (IFAN).
Jones H. 2005, From Mariage à la mode to Wedding at Town Hall: Marriage, Colonialism, and Mixted-Race Society in Nineteen-Century Senega, „International Journal of African Historical Studies”, t. 38, nr 1, s. 27-48.
La Grande Mosqueée du Nord. 2006 (Textes Centre de Recherches et de Documentations Sénégal - CRDS), Saint-Louis.
Martinez-Quintana L., Caceres-Morales E. 2016, Urban growth and cultural identity; fractures and imbalances in heritage values: A case study of the island of Saint-Louis, Senegal, “Island Studies Journal”, t. 11, nr 1, s. 291-306.
Monteil V. 1963, Lat Dior, Damel du Kayor, et l ’islamisation des Wolofs,„Archives de sociologie des religions”, nr 16, s. 77–104.
Ndaw M. A. 2018, Sénégal: Congrégation des sœurs de Saint Joseph de Cluny – L’œuvre bicentenaire d ’Anne Marie Javouhey célébrée, „Le Solei”, 14 mars 2018.
Ngalamulume K. J. 2003, Leisure in Colonial Saint-Louis (Senegal), 1850-1920), [w:] P. T. Zeleza, C. R. Veney, Leisure in Urban Africa, Asmara-Trenton: Africa World Press, Inc 2003, s. 71-84.
Plan de Sauvegarde et de Mise en Valeur de l’île Saint Louis du Sénégal. 2007, Rapport de Présentation, vol. 1, Saint-Louis: Historique (Textes Centre de Recherches et de Documentations Sénégal – CRDS), Saint-Louis 2007.
Sinou A. 1993a, Comptoir et villes colonuiales du Sénégal. Saint-Louis, Gorée, Dakar, ORSTOM-Carthala, Paris.
Sinou A. 1993b, Le Senegal [w:] J. Soulillou (red.), Rives coloniales. Architectures , de Saint-Louis à Douala, Paris-Marseille: ORSTOM, s. 31-62.
Vorbrich R.. 2012, Plemienna i postplemienna Afryka. Koncepcje i postaci wspólnoty w dawnej i współczesnej Afryce, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań
Vorbrich R. 2013, Signares z Senegalu – rasa i płeć a kontakt kulturowy, [w:] R. Vorbrich (red.), Ethnos et potentia. Interdyscyplinarność w polskiej etnologii. W darze Profesorowi Aleksandrowi Posern-Zielińskiemu z okazji 70. urodzin i 40-lecia pracy zawodowej, Poznań, s. 267-288.
Vorbrich R. 2018, Katedra i meczet na jednej stały wyspie, wielokulturowość Wyspy Świętego Ludwika, [w:] J. Różański, M. Ząbek, W. Cisło (red.), Bilad es Sudan, s. 7-40.
Wright G. 1991, The Politics of Design in French Colonial Urbanism. University of Chicago Press, Chicago.
Źródła internetowe
Historie du Wâlo (Yeewu) https://yeewu.net/2017/06/03/histoire-du-walo/, 18.04.2018
Préambule de la Constitution du 27 octobre 1946, https://www.conseil-constitutionnel.fr/le-bloc-de-constitutionnalite/preambule-de-la-constitution-du-27-octobre-1946 , 28.08.2019
Projet de Sauvegarde et de Mise en Valeur du Patrimoine de l’île de Saint-Louis, https://www.dropbox.com/sh/7xa4551zlubq4cm/AAABqcfKJ0Su0gjF_CgpWDDa?dl=0&preview=START.pdf , 19.02.2018
Projection de Population du Senegal. Issues du Recensement de 2002 - http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fwww.ansd.org%2FRslt_prov_RGP
HIII.pdf , 31.12.2019
Saint-Louis (Senegal). 1998, UNESCO World Heritage Centre, No 965. file:///C:/Users/Admin/Desktop/Downloads/956-ICOMOS-1119-en%20(4).pdf , 10.10.2018
Charp J. 2010, Les archivistes de l'AOF face à leur temps, „Outre-mers, Revue d’historire”, nr 368-369, s. 293-309.
Coquery-Vidrovitch C. 2001, Nationalité et citoyenneté en Afrique occidentale française: originaires et citoyens dans le Sénégal colonial, „The Journal of African History”, 2001, nr 42, s. 285-305.
Delacampagne C. 2002, Une histoire de l'esclavage, de l'Antiquité à nos jours, Le Livre de Poche, Paris.
Delcourt A. 1952, La France et les Etablissement Français Au Senegal entre 1713-1763, Dakar (IFAN).
Jones H. 2005, From Mariage à la mode to Wedding at Town Hall: Marriage, Colonialism, and Mixted-Race Society in Nineteen-Century Senega, „International Journal of African Historical Studies”, t. 38, nr 1, s. 27-48.
La Grande Mosqueée du Nord. 2006 (Textes Centre de Recherches et de Documentations Sénégal - CRDS), Saint-Louis.
Martinez-Quintana L., Caceres-Morales E. 2016, Urban growth and cultural identity; fractures and imbalances in heritage values: A case study of the island of Saint-Louis, Senegal, “Island Studies Journal”, t. 11, nr 1, s. 291-306.
Monteil V. 1963, Lat Dior, Damel du Kayor, et l ’islamisation des Wolofs,„Archives de sociologie des religions”, nr 16, s. 77–104.
Ndaw M. A. 2018, Sénégal: Congrégation des sœurs de Saint Joseph de Cluny – L’œuvre bicentenaire d ’Anne Marie Javouhey célébrée, „Le Solei”, 14 mars 2018.
Ngalamulume K. J. 2003, Leisure in Colonial Saint-Louis (Senegal), 1850-1920), [w:] P. T. Zeleza, C. R. Veney, Leisure in Urban Africa, Asmara-Trenton: Africa World Press, Inc 2003, s. 71-84.
Plan de Sauvegarde et de Mise en Valeur de l’île Saint Louis du Sénégal. 2007, Rapport de Présentation, vol. 1, Saint-Louis: Historique (Textes Centre de Recherches et de Documentations Sénégal – CRDS), Saint-Louis 2007.
Sinou A. 1993a, Comptoir et villes colonuiales du Sénégal. Saint-Louis, Gorée, Dakar, ORSTOM-Carthala, Paris.
Sinou A. 1993b, Le Senegal [w:] J. Soulillou (red.), Rives coloniales. Architectures , de Saint-Louis à Douala, Paris-Marseille: ORSTOM, s. 31-62.
Vorbrich R.. 2012, Plemienna i postplemienna Afryka. Koncepcje i postaci wspólnoty w dawnej i współczesnej Afryce, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań
Vorbrich R. 2013, Signares z Senegalu – rasa i płeć a kontakt kulturowy, [w:] R. Vorbrich (red.), Ethnos et potentia. Interdyscyplinarność w polskiej etnologii. W darze Profesorowi Aleksandrowi Posern-Zielińskiemu z okazji 70. urodzin i 40-lecia pracy zawodowej, Poznań, s. 267-288.
Vorbrich R. 2018, Katedra i meczet na jednej stały wyspie, wielokulturowość Wyspy Świętego Ludwika, [w:] J. Różański, M. Ząbek, W. Cisło (red.), Bilad es Sudan, s. 7-40.
Wright G. 1991, The Politics of Design in French Colonial Urbanism. University of Chicago Press, Chicago.
Źródła internetowe
Historie du Wâlo (Yeewu) https://yeewu.net/2017/06/03/histoire-du-walo/, 18.04.2018
Préambule de la Constitution du 27 octobre 1946, https://www.conseil-constitutionnel.fr/le-bloc-de-constitutionnalite/preambule-de-la-constitution-du-27-octobre-1946 , 28.08.2019
Projet de Sauvegarde et de Mise en Valeur du Patrimoine de l’île de Saint-Louis, https://www.dropbox.com/sh/7xa4551zlubq4cm/AAABqcfKJ0Su0gjF_CgpWDDa?dl=0&preview=START.pdf , 19.02.2018
Projection de Population du Senegal. Issues du Recensement de 2002 - http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http%3A%2F%2Fwww.ansd.org%2FRslt_prov_RGP
HIII.pdf , 31.12.2019
Saint-Louis (Senegal). 1998, UNESCO World Heritage Centre, No 965. file:///C:/Users/Admin/Desktop/Downloads/956-ICOMOS-1119-en%20(4).pdf , 10.10.2018
Opublikowane
31.12.2020
Jak cytować
Vorbrich, R. (2020). Saint-Louis – miasto zaszczepione: Europejski model urbanistyczny i kulturowy na gruncie afrykańskim. Journal of Urban Ethnology, 18, 47–69. https://doi.org/10.23858/JUE18.2020.003
Numer
Dział
Artykuły
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Journal of Urban Ethnology
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
