Przeszłość w perspektywie przyszłości w kolekcjach muzealnych  Ułan Bator. W stronę nowych  znaków tożsamości

Dagnosław Demski

doi:10.23858/JUE22.2024.004

Autor

Dagnosław Demski Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

DOI:

https://doi.org/10.23858/JUE22.2024.004

Słowa kluczowe:

tożsamość narodowa, symbole, muzea, tradycja, miejskość, miasto, Ułan Bator, Mongolia

Abstrakt

Głównym celem artykułu jest przyjrzenie się miastu Ułan Bator i jego historii w kontekście podstawowych pytań stawianych przez badaczy współczesnych wyzwań Mongolii – stosunku do przeszłości i perspektyw na przyszłość. Znając historię Mongołów oraz ich tradycje nomadyczne, szeroko opisywane także w Polsce, stawiam pytanie, czy miasto pojawia się obok takich znaków mongolskiej tożsamości jak Czyngis-chan, nomadyzm, jurta, konie, a jeśli tak, to w jakich aspektach się to dzieje. Przedmiotem badań są wystawy muzealne z końca 2022 roku. Wybrałam kilka najważniejszych muzeów: Muzeum Czyngis-chana, Muzeum Narodowe, Muzeum Zanabazar i Muzeum Miejskie. Analizuję wystawy i ich przekaz, a przede wszystkim staram się znaleźć odpowiedź na pytanie, czy i w jakiej formie wątki miejskie związane z historią Ułan Bator pojawiają się w przestrzeni publicznej; których muzeów są częścią. Czy możemy dziś przewidzieć, które z tych elementów mają szansę wejść w przyszłości do kanonu tożsamości narodowej? Pytania te są o tyle istotne, że w wyniku gwałtownej migracji mieszkańców do miast w latach 90. ubiegłego wieku ludność stolicy Mongolii stanowi dzisiaj ponad połowę wszystkich obywateli państwa.

Pobrania

Download data is not yet available.

Bibliografia

Ames M. M. 2000. Are Changing Representations of First Peoples in Canadian Museums and Galleries Challenging the Curatorial Prerogative? [W:] The Changing Presentation of the American Indian, edited by National Museum of the American Indian. Seattle: University of Washington Press, 73-88.

Appadurai A. i Breckenridge C.A. 1992. Museums are Good to Think: Heritage on View in India. [W:] I. Karp, C.M. Kreamer i S. Lavine (red.), Museums and Communities. The Politics of Public Culture. Washington-London: Smithsonian Institution Press, 34-55.

Bennett T. 1995. Birth of a Museum: History, Theory, Politics. London/New York: Routledge.

Burke P. 2001. Eyewitnessing. The Uses of Images as Historical Evidence. London: Reaktion Books.

Clifford J. 1997. Museums as Contact Zones. [W:] J. Clifford (red.), Routes: Travel and Translation in the Late Twentieth Century. Cambridge: Harvard University Press, 188-219.

Clifford J. 2000. Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Empson R. M. i Fox E. 2021. Asset or Burden: The Ethical Calculus of care in Ulaanbaatar’s Urban Margins. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Etnograficzne 49, 85-101. DOI: https://doi.org/10.4467/22999558.PE.21.006.14128

Gunning T. 2006. The Cinema of Attraction(s): Early Film, Its Spectator and the Avant-Garde. [W:] W. Strauwen (red.), The Cinema of Attractions Reloaded. Amsterdam: University Press, 381-388.

Hannerz U. 2006. Odkrywanie miasta. Antropologia obszarów miejskich. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Hennessey J. L. 2023. Overlooking whiteness? Discourses of race and primitiveness in accounts of the Ainu by Benjamin Douglas Howard and Henry Savage Landor (1893). History and Anthropology. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02757206.2023.2164926?src= (dostęp 20.01.2023) DOI: https://doi.org/10.1080/02757206.2023.2164926

Humphrey C. and Sneath D. (red.) 1999. The End of Nomadism?: Society, State, and the Environment in Inner Asia. Durham: Duke University Press. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004214071

Karp I., Lavine S. D. i Kreamer C.M. (red.) 1992. Museums and Communities: The Politics of Public Culture. Washington, DC: Smithsonian Institution.

Kirshenblatt-Gimblett B. 1998. Destination Culture: Tourism, Museums, and Heritage. Berkeley: University of California Press. DOI: https://doi.org/10.1525/9780520919488

Macdonald S. (red.) 2006. A Companion to Museum Studies. Oxford: Wiley‐Blackwell. DOI: https://doi.org/10.1111/b.9781405108393.2006.00002.x

Message K. i Witcomb A. 2015. Museum Theory: An Expanded Field. [W:] K. Message i A. Witcomb (red.), Museum Theory: An Expanded Field. Malden, MA, USA, and Oxford, UK: Blackwell Publishing, xxxv-lxiii. DOI: https://doi.org/10.1002/9781118829059.wbihms100

Mikhalev A. 2021. Three Shades of Red: Power of Symbols or Soviet Legacy in Contemporary Inner Asian Capitals. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Etnograficzne 49, 133-143. DOI: https://doi.org/10.4467/22999558.PE.21.009.14131

Ossendowski F. 2022 [1923]. Ludzie, bogowie, zwierzęta. Warszawa: Bellona.

Pomian K. 2023. Muzeum. Historia światowa. 1. Od skarbca do muzeum. Gdańsk: słowo/obraz terytoria FTK.

Pruszyński J. 1999. Dziedzictwo kultury: europejskie, narodowe czy własne? Ochrona Zabytków 52/4, 403-406.

Simpson M. 1996. Making Representations: Museums in the Post‐Colonial Era. London: Routledge.

Smith L. 2006. Uses of Heritage. London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203602263

Szmyt Z. 2020. Zbyt głośna historyczność. Użytkowanie przeszłości w Azji Wewnętrznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Szmyt Z. 2021. Huns on the Ruins of Socializm: Public Past in Inner Asian Cities. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Etnograficzne 49, 145-167. DOI: https://doi.org/10.4467/22999558.PE.21.010.14132

Talko-Hryncewicz J. 1930. Z przeżytych dni (1850-1908). Warszawa: Dom Książki Polskiej.

Tangad O. 2014. Mongolia postkomunistyczna. Niektóre aspekty przemian społecznych.

http://centraz.amu.edu.pl/mongolia/40-mongolia-postkomunistyczna.html (dostęp 20.04.2023)

Vickers E. 2007. Museums and nationalism in contemporary China. Compare 37 (3), 365-382. DOI: https://doi.org/10.1080/03057920701330255

Watterson S. 2014. Jinkhin Mongol / True Mongolian: Mongolian museums and the construction of national identity. Melbourne: Deakin University (PhD dissertation).

https://www.academia.edu/11446491/Jinkhin_Mongol_True_Mongolian_Mongolian_museums_and_the_construction_of_national_identity (dostęp 20.10.2022)

Yurchak A. 2003. Soviet Hegemony of Form: Everything was Forever, Until It Was No More. Comparative Studies in Society and History 3, 480-510. DOI: https://doi.org/10.1017/S0010417503000239

http://khaanmuseum.org (dostęp 15.02.2023).

https://www.ubmuseum.mn/%d1%83%d0%bb%d0%b0%d0%b0%d0%bd%d0%b1%d0%b0%d0%b0%d1%82%d0%b0%d1%80-%d1%85%d0%be%d1%82/ (dostęp 20.03.2023).

https://visitulaanbaatar.net/p/59 (dostęp 20.03.2023)

https://www.populationof.net/pl/mongolia/ (dostęp 15.04.2023)