Wóz Michała Drzymały. Historia narodowej pamiątki
DOI:
https://doi.org/10.23858/KHKM67.2019.2.007Słowa kluczowe:
Michał Drzymała, wóz Drzymały, Kraków, Muzeum Narodowe w Krakowie, Feliks Kopera, walka z germanizacjąAbstrakt
Wóz Michała Drzymały jest jednym z najbardziej znanych i najważniejszych polskich symboli narodowych. Uczymy się o nim w szkole, przywołujemy śpiewając Rotę. Wokół jego losów narosło wiele nieprawdziwych historii, związanych głównie z jego zniszczeniem. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie dziejów słynnego wozu oraz wyjaśnienie legend dotyczących tego pojazdu.
Pobrania
Bibliografia
Archiwum Muzeum Narodowego w Krakowie [AMNK], sygn. TO 20, 42, 53, 436.
Archiwum Muzeum Narodowego w Krakowie [AMNK], Kancelaria Kopery [KK], sygn. dp. 4664, 4550, 4585, 4664, 4593, 4677, 7743, 9148, 9620, 9586, 9979, 10930.
(n.). 1927. Wóz Drzymały za 20 groszy, IKC nr 295 z 26.10.
Anonim. 1907. Jeszcze sławny Drzymała, „Gazeta Grudziądzka”, nr 107 z 05.09, s. 1.
Anonim I. 1927. Wóz Drzymały — sprzedany za 20 groszy, „Dziennik Bydgoski”, nr 244 z 23.10, s. 4.
Anonim II. 1937. Drzymała — ten co nie oddał ziemi, skąd nasz ród, „Kurier Poznański”, nr 193, z 29. 04, s. 6.
Basiński Apoloniusz. 1939–1946. Drzymała Michał, [w:] Polski Słownik Biograficzny, red. W. Konopczyński, t. 5, Kraków, s. 424–425.
Biernacka Małgorzata. 2013. Rossowski (Pobóg Rossowski) Tadeusz, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.), t. 9, red. M. Biernacka, Warszawa, s. 126.
Błońska Diana. 2018. Muzeum Narodowe w Krakowie w okresie odzyskania niepodległości, „Rocznik Historii Sztuki”, R. XLIII, s. 29–38.
Bukowski Andrzej. 1976. Milski Bernard (1856–1926), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 21, red. E. Rostworowski, Wrocław, s. 242–245.
Cieślak Tadeusz. 1959. Przeciw pruskiej przemocy, Warszawa.
Danowska Ewa. 2015. Józef Weyssenhoff (1860–1932). Nieznane oblicze twórcy, Kielce.
Drzeżdżon Jan. 2007. Michał Drzymała albo tragedia narodowa, Gdańsk.
Drzymała to nie legenda. 1966. „Drzymała to nie legenda” — historia Michała Drzymały, którego wóz stał się symbolem walki z germanizacją. Wspomnienia syna i innych osób, które zetknęły się z bohaterem szkolnej czytanki, Polskie Radio, 1966, 13,15 min.): http://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/830381,Cyrkowy-woz-Drzymaly-%E2%80%93-symbol-walki-z-germanizacja (dostęp 11.12.2018 r.).
Dworecki Zbigniew. 1988. Michał Drzymała, Poznań.
Dziedzic Stanisław. 2011. Uroczystości grunwaldzkie w Krakowie (1910–2010), „Niepodległość i Pamięć”, t. 18, nr 1, s. 131–140.
Dzieje Krakowa. 1979. Dzieje Krakowa, red. J. Bieniarzówna, J.M. Małecki, Kraków.
Estreicher jr. Karol. 2006. Dziennik wypadków, t. V: (1973–1977), Kraków.
Giełżyński Witold. 1964–1965. Jaworski Tadeusz Wacław (1874–1956), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 11, red. E. Rostworowski, Wrocław, s. 113.
Grzymała-Siedlecki Adam. 1937. Drzymała. (Wspomnienie o ś. p. Michale Drzymale, zmarłym d. 25 b. m. w Grabowie, w pow. wyrzyskim, w 80-tym roku życia), „Kurjer Warszawski”, t. 117, s. 4.
Laskowski Edward. 2015. Michał Drzymała, http://www.historiarakoniewic.pl/michal-drzymala/ (dostęp 31.12.2018 r.).
Leśniewska Inga. 2005. Wokół struktury mitu Michała Drzymały, „Acta Universitstis Lodziensis. Folia Historica”, t. 29, s. 57–72.
Mazan Leszek. 1977. Wóz, który wjechał do historii, „Przekrój”, nr 1664, s. 5–6.
Pawelczyk Janusz. 2012. Przodkowie kaszubskiego Drzymality Augustyna Pawelczyka, czyli jak zostałem genealogiem rodziny, „Rocznik Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego Gniazdo”, s. 111–120.
Podgóreczny Józef. 1971. Michał Drzymała. Prawda, legendy, anegdoty, b.m.w.
Powszechna wystawa krajowa. 1929. Powszechna wystawa krajowa. Poznań. Maj–wrzesień 1929. Katalog, Poznań.
Przyklęk Stefan. [ok. 1910]. Drzymała. Polka na fortepian, Warszawa.
Rączkowski Józef. 1908. Wóz Drzymały. Obraz sceniczny z dziejów 1907 roku, Kraków.
Tetter Jan. 1986. Jestem chłop historyczny, Warszawa.
Wajda Kazimierz. 1962. Wóz Drzymały. Wieś wielkopolska i pomorska w walce z germanizacją, Poznań.
Wielicka Izabela. 2017. Śladami wozu Michała Drzymały, http://www.wielkopolska-country.pl/component/k2/item/277-sladami-wozu-michala-drzymaly (dostęp 31.12.2018 r.).
Zaleski Zygmunt. 1939–1946. Drwęski Jarogniew (1875–1921), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 5, red. W. Konopczyński, Kraków, s. 405.
Żebrowska Sabina. 1979. Franciszek Pepliński (1878–1958), [w:] Zasłużeni ludzie pomorza nadwiślańskiego okresu zaboru pruskiego. Pomorze Gdańskie, Gdańsk.
