Kronika halicko-wołyńska (Kronika Romanowiczów) o mostach i przeprawach

Abstrakt

W języku staroruskim termin мость ma różne znaczenia: most, moszczona jezdnia, pokrycie, nawierzchnia, pomost, podłoga. Przedmiotem niniejszego artykułu są wyłącznie mosty jako konstrukcje przerzucane przez przeszkody wodne. Informacje o nich znajdują się w różnych średniowiecznych ruskich źródłach, zarówno narracyjnych (np. Powieść minionych lat, gdzie znajduje się pierwsza w ogóle wzmianka o takiej budowli na Rusi, umieszczona pod rokiem 6485), jak i normatywnych. Jest ich jednak niewiele. Być może z tego powodu problematyka średniowiecznych ruskich mostów nie budziła dotąd większego zainteresowania badaczy.
W Kronice halicko-wołyńskiej (Kronice Romanowiczów) wspomniano pięć mostów, w tym dwa znajdujące się na ziemiach polskich i trzy w państwie Romanowiczów, jeden na rzece Dniestr pod Haliczem, dwa na Styrze – pod Łuckiem i Peremylem. Źródło to zawiera pierwszą wzmiankę o moście zwodzonym funkcjonującym w średniowiecznej w Polsce. Umieszczony był on przed bramą grodu w Kaliszu, a składał się z ruchomego pomostu i żurawia – mechanizmu podnoszącego. Analizowane budowle wspominano w Kronice halicko-wołyńskiej wyłącznie mimochodem, przy okazji opowiadań o wydarzeniach militarnych. Konstrukcje te były niezwykle istotne, ponieważ umożliwiały przekraczanie cieków wodnych. W praktyce przebywano je nie tylko mostami, lecz również przy użyciu różnych środków transportu wodnego bądź wpław, co jednak ograniczały rozmaite czynniki naturalne, w tym zwłaszcza warunki atmosferyczne. Prawdopodobnie w omawianym źródle nie odnotowano wszystkich mostów znajdujących się wówczas na terenie państwa Romanowiczów. Można jednak przypuszczać, że tego typu konstrukcji nie było zbyt wiele.