„Mistrzowie koziobrodzi” — krawcy i ich cech w Krakowie XIV–XV wieku

Marcin Starzyński

doi:10.23858/KHKM70.2022.2.002

Opublikowane: 2022-10-04

Tom 70 Nr 2 (2022)

„Mistrzowie koziobrodzi” — krawcy i ich cech w Krakowie XIV–XV wieku

Marcin Starzyński

Kwartalnik Historii Kultury Materialnej

Dział: Studia i materiały

https://doi.org/10.23858/KHKM70.2022.2.002

Abstrakt

Cech krawców krakowskich nie był dotąd przedmiotem osobnego opracowania. Wykorzystując wzmianki z najstarszych ksiąg miejskich, wilkierz z 1392 r. oraz zachowany statut z 1434 r. Autor przedstawił genezę tej organizacji rzemieślniczej, powstanie której datował na czasy panowania Kazimierza Wielkiego, oraz geografię rozmieszczenia pracowni w przestrzeni miasta. Uzupełniając wywód o źródła ikonograficzne, materialne (XV-wieczny notatnik krawiecki) i głównie nowożytną literaturę ludową wyjaśnił, dlaczego krawca przedstawiano z „kozią” brodą oraz jakie negatywne cechy przypisywano przedstawicielom tego rzemiosła.

Słowa kluczowe:

średniowiecze, miasto, Kraków, cechy rzemieślnicze, rzemiosła, krawiectwo

Inne teksty tego samego autora

Marcin Starzyński, Michał Schmidt, Nowe miasto tkackie? Szkic do dziejow społeczno-gospodarczych podkrakowskiego Kazimierza , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej: Tom 63 Nr 1 (2015)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Starzyński, M. (2022). „Mistrzowie koziobrodzi” — krawcy i ich cech w Krakowie XIV–XV wieku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 70(2), 151–164. https://doi.org/10.23858/KHKM70.2022.2.002

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abancourt de Franqueville Helena d’. 1906. Notatnik krawiecki, „Sprawozdania Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce”, t. VII, z. 4, s. CCCLXXV–CCCLXXX.
Google Scholar

ASC. 1904. Acta scabinalia Cracoviensia 1365–1376 et 1390–1397, wyd. S. Krzyżanowski, Kraków.
Google Scholar

Bartoszewicz Agnieszka, Starzyński Marcin. 2020. Der Krakauer Bürger Heinrich Smedt und die Rechnungen seiner Flandernreise 1401–1402, „Hansische Geschichtsblätter”, t. CXXXVIII, s. 75–110.
Google Scholar

Bielski Marcin. 1587. Rozmowá nowych prorokow / dwu báránow o iedney głowie / stárych obywátelow krákowskich / o przemienność ninieyszego wieku náprzećiw stáremu / w porządkach / w obyczáiách / y w spráwách ludzkich, wyd. J. Bielski, Kraków.
Google Scholar

CA. 1917. Cracovia artificum 1300–1500, wyd. J. Ptaśnik, Źródła do Historyi Sztuki i Cywilizacyi w Polsce, t. 4, Kraków.
Google Scholar

Chmiel Adam. 1922. Godła rzemieślnicze i przemysłowe krakowskie. c.d., „Przemysł–Rzemiosło–Sztuka. Czasopismo Poświęcone Wytwórczości Przemysłowej i Rękodzielniczej oraz Sztuce Plastycznej”, R. II, nr 1, s. 1–5.
Google Scholar

Estreicher Karol. 1933. Minjatury Kodeksu Bema oraz ich treść obyczajowa, „Rocznik Krakowski”, t. XXIV, s. 199–244.
Google Scholar

Fraszka. 1948. Polska fraszka mieszczańska. Minucje sowiźrzalskie, wyd. K. Badecki, Kraków.
Google Scholar

Goliński Mateusz. 1997. Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia, Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 2010, Historia, nr 134, Wrocław.
Google Scholar

Katalog. 2007. Kraków europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791. Katalog wystawy, red. G. Lichończak-Nurek, Kraków.
Google Scholar

KDMK. 1879. Codex diplomaticus civitatis Cracoviensis I., wyd. F. Piekosiński, Monumenta Medii Aevi Historica Res Gestas Poloniae Illustrantia, t. 5, Kraków.
Google Scholar

KDMK. 1882. Codex diplomaticus civitatis Cracoviensis II., wyd. F. Piekosiński, Monumenta Medii Aevi Historica Res Gestas Poloniae Illustrantia, t. 7, Kraków.
Google Scholar

Kiermasz. 1902. Kiermasz wieśniacki. Utwór z pierwszej połowy XVII w., wyd. T. Wierzbowski, Warszawa.
Google Scholar

Król Mateusz. 2015. Cech malarzy krakowskich w świetle statutu z 1490 roku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Prace Historyczne, 142, z. 1, s. 79–98.
Google Scholar

Księga. 2000. Księga cechowa złotników krakowskich 1462–1566, wyd. B. Dybaś, J. Tandecki, Złotnicy krakowscy XIV–XVI wieku i ich księga cechowa, t. 2,Warszawa.
Google Scholar

Midzio Stanisław. 1980. Z dziejów rzemiosła krawieckiego w Warszawie 1339–1980, Warszawa.
Google Scholar

Mikulski Krzysztof. 1999. Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku, Toruń.
Google Scholar

Molenda Maria, Sepiał Marcin. 2005. Tailor’s Books in Polish Archives, [w:] Crossroads of Costume and Textiles in Poland, red. B. Biedrońska-Słotowa, Kraków, s. 59–64.
Google Scholar

Mrozowski Krzysztof. 2020. Przestrzeń i obywatele Starej Warszawy od schyłku XV wieku do 1569 roku, Warszawa.
Google Scholar

NKRK. 1878. Libri antiquissimi civitatis Cracoviensis 1300 ad 1400, wyd. F. Piekosiński, J. Szujski, Monumenta Medii Aevi Historica Res Gestas Poloniae Illustrantia, t. 4, Cracoviae.
Google Scholar

Okniński Piotr. 2020. Kodeks Baltazara Behema jako świadectwo miejskiej ideologii władzy, „Studia Źródłoznawcze”, R. LVIII, s. 137–149.
Google Scholar

Pazdro Zbigniew. 1900. Uczniowie i towarzysze cechów krakowskich od drugiej połowy wieku XIV. do połowy wieku XVII, Studya nad Historyą Prawa Polskiego, t. I, z. 4, red. O. Blazer, Lwów.
Google Scholar

Pietrusiński Jerzy. 2000. Złotnicy krakowscy XIV–XVI wieku i ich cech, Złotnicy krakowscy XIV–XVI wieku i ich księga cechowa, t. 1, red. J. Pietrusiński, Warszawa.
Google Scholar

Poloczkowa Barbara. 2001. Wzory XVI-wiecznej odzieży w księdze cechowej krawców cieszyńskich, „Pamiętnik Cieszyński”, t. 16, s. 22–40.
Google Scholar

Rajman Jerzy. 2004. Kraków, zespół osadniczy, proces lokacji, mieszczanie do roku 1333, Kraków.
Google Scholar

Rettelbach Johannes. 1994. Die Schere im Kopf. Zur Moralisierung des Fastnachtspiels bei Hans Sachs, [w:] Jeux de carnaval et Fastnachtspiele, red. D. Buschinger, W. Spiewok, Greifswald, s. 101–113.
Google Scholar

Sachs Hans. 1893–1894. Sämtliche Fabeln und Schwänke, wyd. E. Goetze, t. 1–2, Halle a. S.
Google Scholar

Samsonowicz Henryk. 2014. Liczba i wielkość miast późnego średniowiecza Polski, [w:] Samsonowicz Henryk, Studia z dziejów miast w średniowieczu, Poznań, s. 187–206.
Google Scholar

Schade Oskar. 1856. Vom deutschen Handwerksleben in Brauch, Spruch und Lied, „Weimarisches Jahrbuch für deutsche Sprache, Litteratur und Kunst”, t. IV, s. 241–344.
Google Scholar

Schmidt Michał. 2015. Sądownictwo cechów krakowskich w średniowieczu w świetle ksiąg cechowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Prace Historyczne, 142, z. 1, s. 61–77.
Google Scholar

Sowina Urszula. 2009. Woda i ludzie w mieście późnośredniowiecznym i wczesnonowożytnym. Ziemie polskie z Europą w tle, Warszawa.
Google Scholar

Starzyński Marcin. 2009. Controversy over the Authorship of the Behem Codex, „Quaestiones Medii Aevi Novae”, R. XIV, s. 319–338.
Google Scholar

Stesłowicz Władysław. 1892. Cechy krakowskie w okresie powstania i wzrostu, „Kwartalnik Historyczny”, R. VI, s. 277–333.
Google Scholar

Świeboda Wojciech. 2018. Błędy krawca Stanisława. Przyczynek do badań nad działalnością antyheretycką Stanisława ze Skarbimierza, „Roczniki Historyczne”, R. LXXXIV, s. 139–169.
Google Scholar

Turnau Irena. 2000. Technika polskiego krawiectwa od XIV do pierwszej połowy XIX wieku, „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki”, R. IX, z. 2, s. 201–223.
Google Scholar

Wiesiołowski Jacek. 1997. Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Poznań.
Google Scholar

Wisłocki Władysław. 1873. Dwie rzadkości bibliograficzne. Marcina Bielskiego Sen majowy jednego pustelnika i Rozmowa dwu baranów o jednéj głowie (Dokończenie), „Przewodnik Naukowy i Literacki”, R. I, t. I, z. 4, s. 259–275.
Google Scholar

Wissel Rudolf. 1929. Des alten Handwerks Recht und Gewohnheit, Bd. 1, Berlin.
Google Scholar

Wyrozumski Jerzy. 1983. The Textile Trade of Poland in the Middle Ages, [w:] Cloth and Clothing in Medieval Europe. Essays in Memory of Professor E.M. Carus-Wilson, red. N.B. Harte, K.G. Ponting, London, s. 248–258.
Google Scholar

Wyrozumski Jerzy. 1992. Kraków do schyłku wieków średnich, Kraków.
Google Scholar

Żurek Dorota. 2015. Przestrzeń i społeczeństwo Chrzanowa średniowiecznego i nowożytnego, Kraków.
Google Scholar