https://doi.org/10.23858/KHKM72.2024.2.004
The aim of the article is to describe the formation of the art and antiques market in Kraków in the nineteenth century. Although the city could not compete with Warsaw in economic terms, various forms of the art trade have been present there since the beginning of the century. The paper details and describes selected phenomena typical for the nineteenth-century art market: antiquarian trade, public auctions, picture lotteries, activities of selected bookstores and shops offering works of art, and finally first professional art salons operating in Krakow. The study is based on the archival material, correspondence, press sources, diaries and memoirs, as well as guide books.
Download files
Citation rules
Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
References
Ananas. 1887. Ananas. Kalendarz humorystyczny illustrowany męski, damski, cywilny i wojskowy na rok choleryczno-bułgarski 1887 wydany przez c. k. Dyrekcyą humoru w Krakowie. Ze współudziałem redakcyi „Ananasa”, pisma humorystycznego illustrowanego, 3, Kraków.
Google Scholar
Ananas. 1889. Ananas. Kalendarz humorystyczny illustrowany męski, damski, cywilny i wojskowy na rok propinacyjny 1889 wydany przez c. k. Dyrekcyą humoru w Krakowie, ze współudziałem redakcyi „Kurjera Krakowskiego”, 5, Kraków.
Google Scholar
Art market. 2018. The art market in Rome in the eighteenth century. A study in the social history of art, red. P. Coen, Leiden–Boston.
Google Scholar
Bar Adam. 1948–1958. Friedlein Daniel Edward, [w:] Polski słownik biograficzny, 7, red. W. Konopczyński, Kraków, s. 140–141.
Google Scholar
Bartoszewicz Kazimierz. 1890. Przewodnik po Krakowie z dodaniem opisu okolic, licznych informacyj i 600 adresów instytucyj i osób zajmujących wybitniejsze stanowiska, Kraków.
Google Scholar
Bąk-Koczarska Celina. 1999. Mieszkańcy pałacu „pod Krzysztofory” w Krakowie. Właściciele i lokatorzy od XIV do XX wieku, Kraków.
Google Scholar
Bednarek Anna. 2016. „Mała pamiąteczka”, czyli o fotografiach obrazów Saturnina Świerzyńskiego ofiarowanych Józefowi Łepkowskiemu, „Modus. Prace z Historii Sztuki”, 16, s. 75–98.
Google Scholar
Bednarek Anna. 2019. Nie tylko Kriegerowie. Fotografowie Krakowa i jego zabytków w XIX wieku, „Krzysztofory”, 37, s. 151–170.
Google Scholar
Bołdok Sławomir. 2004. Antykwariaty artystyczne, salony i domy aukcyjne. Historia warszawskiego rynku sztuki w latach 1800–1950, Warszawa.
Google Scholar
Czarnecki Kazimierz. 1990. Płockie życie artystyczne w latach 1900–1939, Płock.
Google Scholar
Doniesienia. 1849a. Doniesienia urzędowe, „Gazeta Krakowska”, 4 (5 stycznia), s. 4.
Google Scholar
Doniesienia. 1849b. Doniesienia urzędowe, „Gazeta Krakowska”, 27 (5 lutego), s. 2.
Google Scholar
Dormus Katarzyna. 1998. Rozwój form wychowania estetycznego i nauczania rysunku w Krakowie w latach 1850–1914, Warszawa.
Google Scholar
Echa. 1885. Echa, „Przegląd Literacko-Artystyczny”, 4, 14 i 15 (20 lipca i 15 sierpnia), s. 12–16.
Google Scholar
Estreicher Karol. 1959–1960. Grabowski Ambroży, [w:] Polski słownik biograficzny, 8, red. K. Lepszy, Wrocław–Kraków–Warszawa, s. 481–483.
Google Scholar
Estreicherówna Maria. 1936. Życie towarzyskie i obyczajowe Krakowa w latach 1848–63, 1, Kraków.
Google Scholar
Estreicherówna Maria. 1938. Czech Józef, [w:] Polski słownik biograficzny, 4, red. W. Konopczyński, Kraków, s. 306–307.
Google Scholar
Freudenheim Mieczysław. 1981. Wspomnienia o dwóch księgarniach krakowskich, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 1 (117), s. 83–94.
Google Scholar
Gabryś Anna. 2007. Salony krakowskie, Kraków.
Google Scholar
Galicja. 1887. Z Galicji, „Kurjer Warszawski”, 179 (1 lipca), s. 4.
Google Scholar
Garlicki Stanisław. 2008. Sklepy Krakowa na początku XX wieku, Kraków.
Google Scholar
Grabowski Ambroży. 1909. Wspomnienia Ambrożego Grabowskiego, wyd. S. Estreicher, 1, Kraków.
Google Scholar
Grodziska Karolina. 2001. Biasionowie. Z krakowskich nekropolii, „Gazeta Wyborcza”, 89 (14–16 kwietnia), dodatek „Gazeta w Krakowie”, s. 12.
Google Scholar
Handel. 1858. W handlu A. Biasion w Krakowie, „Czas”, 265 (19 listopada), s. 4.
Google Scholar
Hanza. 1996. Między Hanzą a Lewantem. Kraków europejskim centrum handlu i kupiectwa. Katalog wystawy. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Krakowska Kongregacja Kupiecka przy udziale Archiwum Państwowego w Krakowie. Kraków grudzień 1995–marzec 1996, Kraków.
Google Scholar
Hapanowicz Piotr. 2020. Księgarz i prezydent Krakowa Józef Friedlein (1831–1917), „Rocznik Biblioteki Kraków”, 4, s. 41–71.
Google Scholar
Homola Irena. 1984. „Kwiat społeczeństwa…” (Struktura społeczna i zarys położenia inteligencji krakowskiej w latach 1860–1914), Kraków.
Google Scholar
Hook Philip. 2017. Rogues’ Gallery. The rise (and occasional fall) of art dealers, the hidden players in the history of art, New York.
Google Scholar
Huml Irena. 1970. Kryciński Walerian, [w:] Polski słownik biograficzny, 15, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 453–454.
Google Scholar
Jabłoński Pawłowicz Izydor. 1912. Wspomnienia o Janie Matejce, oprac. M. Treter, Lwów.
Google Scholar
Janczyk Agnieszka. 2009. Galeria portretów w „Hołdzie pruskim” Jana Matejki, „Spotkania z Zabytkami”, 2, s. 7–11.
Google Scholar
Jaworska Janina. 1958. Kłopoty wydawniczo-księgarskie Kazimierza Bartoszewicza, „Przegląd Biblioteczny”, 26, 2–3, s. 181–193.
Google Scholar
Kalendarz. 1868. Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1868, Kraków.
Google Scholar
Kawalla-Lulewicz Iwona. 2019. Wokół placu Szczepańskiego — przedsiębiorstwa handlowe na przełomie XIX i XX w., „Krakowski Rocznik Archiwalny”, 25, s. 37–62.
DOI: https://doi.org/10.4467/12332135KRA.19.002.13818
Google Scholar
Konstantynów Dariusz. 2012. Sztuka i artyści w Warszawie połowy XIX wieku, „Biuletyn Historii Sztuki”, 2, s. 233–266.
Google Scholar
Korespondencja. 1885. Korespondencya Tygodnika ilustrowanego, „Tygodnik Illustrowany”, 5, 113 (28 lutego), s. 133–135.
Google Scholar
Korespondencje. 1882. Korespondencye Kuryera Poznańskiego, „Kuryer Poznański”, 11, 200 (2 września), s. 2–3.
Google Scholar
Kronika. 1895. Kronika, „Świat”, 1, s. 22–24.
Google Scholar
Kronika. 1921. Z kroniki pośmiertnej, „Nowości Ilustrowane”, 53 (31 grudnia), s. 11.
Google Scholar
Krzyżanowski Marian. 1964. Wspomnienia księgarza, [w:] Kopiec wspomnień, Kraków, s. 129–176.
Google Scholar
Kunsthaendlerstwo. 1906. Z krakowskiego „Kunsthaendlerstwa”, „Świat”, 1, 41 (13 października), s. 9–10.
Google Scholar
Kutrzeba Stanisław, Ptaśnik Jan. 1912. Dzieje handlu i kupiectwa krakowskiego, „Rocznik Krakowski”, 14, s. 1–183.
Google Scholar
London. 2019. London and the emergence of a European art market, 1780–1820, red. S. Avery-Quash, Ch. Huemer, Los Angeles.
Google Scholar
Mączyński Józef. 1854. Kraków dawny i teraźniejszy z przeglądem jego okolic, Kraków.
Google Scholar
Miłośnictwo. 2014. Miłośnictwo rzeczy. Studia z historii kolekcjonerstwa na ziemiach polskich w XIX wieku, red. K. Kłudkiewicz, M. Mencfel, Warszawa.
Google Scholar
Napierkowski Artur. [1883]. Najnowszy illustrowany przewodnik po Krakowie i okolicach […], Kraków.
Google Scholar
Niemira Konrad. [2017]. Aukcje dóbr luksusowych w Warszawie w XVIII wieku, https://www.lazienkikrolewskie.pl/pl/edukacja/baza-wiedzy/aukcje-dobr-luksusowych-w-warszawie-w-xviii-wieku
Google Scholar
Niemira Konrad. 2019. Rynek sztuki w Warszawie czasów Stanisława Augusta, „Almanach Warszawy”, 12, s. 11–35.
Google Scholar
Niemira Konrad. 2022a. Honor bez egzageracji. Magnackie zakupy i świat rzeczy paryskich w XVIII wieku, Warszawa.
Google Scholar
Niemira Konrad. 2022b. Sklep Chaudoirów. Przyczynek do badań nad warszawskim rynkiem wyrobów luksusowych w wieku XVIII, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 70, 1, s. 35–49, https://doi.org/10.23858/KHKM70.2022.1.002
DOI: https://doi.org/10.23858/KHKM70.2022.1.002
Google Scholar
Nowości. 1827. Nowości krakowskie, „Kuryer Krakowski. Powszechney zabawie poświęcony”, 2, 18 (26 maja), s. 70–71.
Google Scholar
Old Masters. 2021. Old Masters worldwide. Markets, movements and museums, 1789–1939, red. S. Avery-Quash, B. Pezzini, New York.
Google Scholar
Pilak Artur. 1975. Księgarstwo w Rzeczypospolitej Krakowskiej (1815–1846), „Roczniki Biblioteczne”, 19, 1–2, s. 59–115.
Google Scholar
Płażewska Magdalena. 1966. Warszawski Salon Aleksandra Krywulta (1880–1906), „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, 10, s. 297–351.
Google Scholar
Pochłódka Anna. 2008. Życie kulturalne krakowskich mieszczan przełomu XIX i XX wieku w zapiskach autobiograficznych — zarys problematyki, „Teksty Drugie”, 3, s. 194–200.
Google Scholar
Poprzęcka Maria. 2000. Pochwała malarstwa. Studia z historii i teorii sztuki, Gdańsk.
Google Scholar
Problematyka. 2012. Problematyka autentyczności dzieł sztuki na polskim rynku. Teoria — praktyka — prawo, Warszawa.
Google Scholar
Przewodnik. 1873. Przewodnik krakowski. Magazyny i handle. A Biasion, „Djabeł”, 5, 98 (22 lipca), s. 9.
Google Scholar
Przewodnik. 1885. Przewodnik krakowski, „Djabeł”, 17, 1 (1 stycznia), s. 8.
Google Scholar
Rise. 2011. The rise of the modern art market in London, 1850–1939, red. P. Fletcher, A. Helmreich, Manchester.
Google Scholar
Rocznik. 1938. „Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu”, 6, Warszawa.
Google Scholar
Rozmaitości. 1885. Rozmaitości. Sztuka i literatura, „Przegląd Literacko-Artystyczny”, 4, 9 i 10 (5 i 20 maja), s. 19–20.
Google Scholar
Ruta Adam. 2003. Księgarnia „S. A. Krzyżanowski” w Krakowie. Zarys dziejów 1870–1950, Kraków.
Google Scholar
Ryszkiewicz Andrzej. 1953. Początki handlu obrazami w środowisku warszawskim, Wrocław.
Google Scholar
Ryszkiewicz Andrzej. 1981. Warszawski sklep Henryka Hirszla. Z dziejów handlu obrazami, [w:] A. Ryszkiewicz, Kolekcjonerzy i miłośnicy, Warszawa, s. 223–239.
Google Scholar
Ryszkiewicz Andrzej. 1988. Handel dziełami sztuki w okupowanej Warszawie 1939–1944, [w:] Kryzysy w sztuce. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Lublin, grudzień 1985, red. E. Karwowska, Warszawa, s. 223–235.
Google Scholar
Salon. 1885a. Salon artystyczny Biasiona, „Czas”, 27 (4 lutego), s. 6.
Google Scholar
Salon. 1885b. Salon artystyczny Biasiona, „Czas”, 31 (8 lutego), s. 5.
Google Scholar
Salon. 1885c. Salon artystyczny Biasiona, „Czas”, 187 (19 sierpnia), s. 2.
Google Scholar
Salon. 1885d. Salon artystyczny Biasiona, „Nowa Reforma”, 27 (4 lutego), s. 4.
Google Scholar
Salon. 1885e. Salon artystyczny p. Biasiona, „Przegląd Literacko-Artystyczny”, 4, 1 i 2 (5 i 20 stycznia), s. 23.
Google Scholar
Skąpska-Święcicka Irena. 1970. Początki wystaw artystycznych w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, 41, s. 29–56.
Google Scholar
Skotniczna Ewa. 2019. Początki profesjonalizacji rynku sztuki na ziemiach polskich w XIX i na początku XX wieku, „Quart”, 4 (54), s. 82–93, https://doi.org/10.11588/quart.2019.4.70872
Google Scholar
Sprawozdanie. 1856. Sprawozdanie Dyrekcyi Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie z czynności w roku 1855/6, Kraków.
Google Scholar
Sprawozdanie. 1857. Sprawozdanie Dyrekcyi Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie z czynności w roku 1856/7, Kraków.
Google Scholar
Sprawozdanie. 1858. Sprawozdanie Dyrekcyi Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie z czynności w roku 1857/8, Kraków.
Google Scholar
Sprawozdanie. 1882. Sprawozdanie Dyrekcyi Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie z czynności w roku 1881/82, Kraków.
Google Scholar
Sroka Łukasz Tomasz. 2008. Żydzi w Krakowie. Studium o elicie miasta 1850–1918, Kraków.
Google Scholar
Statut. 1896. Statut Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, Kraków.
Google Scholar
Statystyka. 1887. Statystyka miasta Krakowa zestawiona przez Biuro Statystyczne Miejskie, red. J. Kleczyński, 1, Kraków.
Google Scholar
Statystyka. 1907. Statystyka miasta Krakowa opracowana przez Biuro Statystyczne Miejskie, 9, 2, Kraków.
Google Scholar
Strzałkowski Jacek. 1991. Artyści, obrazy i zbieracze w Łodzi do 1918 roku, Łódź.
Google Scholar
Szerląg Karol M. 1977. Mroczkowski Aleksander, [w:] Polski słownik biograficzny, 22, red. E. Rostworowski, Wrocław, s. 183–185.
Google Scholar
Świeykowski Emanuel. 1905. Pamiętnik Towarzystwa Sztuk Pięknych w Krakowie 1854–1904, Kraków.
Google Scholar
Treter Mieczysław. 1939. Matejko. Osobowość artysty. Twórczość. Forma i styl, Lwów–Warszawa.
Google Scholar
Wawel Louis Józef. 1977. Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa, oprac. J. Bieniarzówna, W. Bieńkowski, Kraków.
Google Scholar
Wiadomości. 1885a. Wiadomości artystyczne, literackie i naukowe, „Czas”, 43 (22 lutego), s. 3.
Google Scholar
Wiadomości. 1885b. Wiadomości artystyczne, literackie i naukowe, „Czas”, 133 (14 czerwca), s. 3.
Google Scholar
Wiadomości. 1885c. Wiadomości artystyczne, literackie i naukowe, „Czas”, 150 (5 lipca), s. 2.
Google Scholar
Wiadomości. 1885d. Wiadomości artystyczne, literackie i naukowe, „Czas”, 162 (19 lipca), s. 3.
Google Scholar
Wysocki Alfred. 1958. Sprzed pół wieku, Kraków.
Google Scholar
Zielińska-Klimkiewicz Zofia. 1998. Księgozbiór Bartoszewiczów — przeszłość i teraźniejszość, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, 8, s. 63–98.
Google Scholar
Zieliński Jerzy. 2006. „Salon Malarzy Polskich” Henryka Frista, [w:] A.B. Skotnicki, W. Klimczak, Społeczność żydowska w Polsce. Zwyczaje i udział w walce o Niepodległość. Dwa oblicza krakowskich Żydów, Kraków, s. 121–123.
Google Scholar
Zieliński Jerzy. 2018. Filokartystyka i „Salon Malarzy Polskich” Henryka Firsta, [w:] A.B. Skotnicki, M. Sosenko, Salon Malarzy Polskich Henryka Frista (1885–1939). Wydawnictwo pocztówek krakowskich, artystycznych i patriotycznych, Kraków, s. 4–6.
Google Scholar
Życie. 1967. Polskie życie artystyczne w latach 1890–1914, red. A. Wojciechowski, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar
Życie. 1974. Polskie życie artystyczne w latach 1915–1939, red. A. Wojciechowski, Wrocław.
Google Scholar
Życie. 1992. Polskie życie artystyczne w latach 1945–1960, red. A. Wojciechowski, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar
Życie. 2012–2016. Polskie życie artystyczne w latach 1944–1960, 1–7, red. A. Wierzbicka, Warszawa.
Google Scholar