Splendory domowe w staropolskich inwentarzach ruchomości

Abstrakt

Coraz większym zainteresowaniem ze strony współczesnych badaczy cieszą się inwentarze, listy posagowe, testamenty oraz różnego rodzaju rejestry zawierające opisy przedmiotów codziennego użytku w posiadaniu przedstawicieli stanu szlacheckiego. Tego typu źródła stanowią znakomitą podstawę do badań nie tylko nad wyposażeniem wnętrz i standardem codziennego życia, ale także nad mentalnością ludzi żyjących w minionych wiekach. Struktura dokumentu odpowiadała wartości poszczególnych artefaktów. Na szczycie listy znajdowały się zazwyczaj najcenniejsze rzeczy takie jak klejnoty i kamienie szlachetne, biżuteria ze złota i srebra, kosztowna broń, odzież, ozdobne tkaniny, które uznawano za domowe splendory. W dalszej kolejności wymieniano wyposażenie wnętrz, sprzęty domowe i narzędzia. Wartość poszczególnych przedmiotów odpowiadała materiałowi, z którego je wykonano, głównie: srebra, cyny, miedzi, żelaza, a okazjonalnie ze szkła, porcelany czy kryształu. Zdarzało się, że ostatnia pozycja na liście zarezerwowana była dla ksiąg, obrazów, zegarów, a nawet pojazdów, które zgodnie ze swoją kulturową, edukacyjną i materialną wartością winny być, jak można by się tego spodziewać, zarejestrowane na innym miejscu, np. pośród „kosztowności”.