Biografia krajobrazu zbiegu Noteci do Warty w perspektywie archeologicznej interpretacji danych teledetekcyjnych
DOI:
https://doi.org/10.23858/PA68.2020.007Słowa kluczowe:
biography of landscape, landscape archaeology, remote sensing, aerial archaeology, SantokAbstrakt
This paper presents a case study of a place that during one period in history played an important role in the structures of the Piast state, and then, as a result of subsequent historical events, lost much of its significance. In the 14th century, Santok was already on the margins of ‘grand history’ and fading into oblivion. This changed as a result of archaeological excavations carried out here for the first time in the 1930s. The narrative adopted in this article is based on a presentation of landscape biography and analysis of spatial sources – namely, historical aerial photographs and ones deriving from airborne laser scanning. This point of view has allowed the authors to pay special attention to previously neglected fragments of the history of the landscape under analysis.
Pobrania
Bibliografia
Banaszek Ł. (2014). Lotniczy skaning laserowy w polskiej archeologii. Czy w pełni wykorzystywany jest potencjał prospekcyjny metody? Folia Praehistorica Posnaniensia, 19, 207-51.
Brophy K. (2005). Subjectivity, bias and perception in aerial archaeology. W: K. Brophy, D. Cowley (red.), From the Air: Understanding Aerial Archaeology (33-49), Stroud: Tempus.
Cowley D.C., Gilmour S.M. (2005). Some observations on the nature of aerial survey. W: K. Brophy, D. Cowley (red.), From the Air: Understanding Aerial Archaeology (50-63). Stroud: Tempus.
Domańska E. (2006). The return to things, Archaeologia Polona, 44, 171-185.
Finch J. (2008). Three men in a boat: Biographies and narrative in the historic landscape. Landscape Research, 33(5), 511-530.
Fowler M.J.F. (2004). Archaeology through the keyhole: the serendipity effect of aerial reconnaissance revisited. Interdisciplinary Science Reviews, 29(2), 118-134.
Grunwald S. (2009). Die Aufteilung der Burgen auf die Geschichte wird eine Änderung erfahren müssen. Zur Geschichte der Zantoch-Idee. Acta Praehistorica et Archaeologica, 41, 231-262.
Grunwald S. (2012). Der Schlossberg von Zantoch an der Warthe als Lern-und Geschichtsort (1934-1945). Acta Praehistorica et Archaeologica, 44, 161-202.
Holtorf C., Howard W. (2006). Landscapes and memories. W: D. Hicks, M. Beaudry (red.), The Cambridge Companion to Historical Archaeology (235-254). Cambridge: Cambridge University Press.
Ingold T. (2002). The perception of the environment: essays on livelihood, dwelling and skill. London-New York: Routledge.
Ingold T. (2011). Being alive: Essays on movement, knowledge and description. London-New York: Routledge.
Ingold T. (2013). Making: Anthropology, archaeology, art and architecture. London-New York: Routledge.
Johnson K.M., Ouimet W.B. (2018). An observational and theoretical framework for interpreting the landscape palimpsest through airborne LiDAR. Applied Geography, 91, 32-44.
Kobiałka D. (2008). Biografia rzeczy jako perspektywa badawcza. W: R. Kucypera, S. Wadyla (red.), Kultura materialna średniowiecza w Polsce (227-239). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kobyliński Z. (2014). Krajobraz jako pamięć. Archaeologia Hereditas, 3, 12-22.
Kobyliński Z. (2019). Od archeologii osadnictwa do biografii krajobrazu: archaeologia polska wobec współczesnych perspektyw badań relacji pomiędzy człowiekem a środowiskiem w przeszłości. Przegląd Archeologiczny, 67, 9-30.
Kobyliński Z., Rutkowska G. (2006). Propagandowe wykorzystanie archeologii w uzasadnianiu polskich praw do Ziem Odzyskanych po drugiej wojnie światowej. Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne, 13(2), 13-80.
Kolen J., Renes H. (2015). Landscape Biographies: Key Issues. W: R. Hermans, J. Kolen, H. Renes (red.), Landscape Biographies: geographical, historical and archaeological perspectives on the production and transmission of landscapes (21-48). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Kopytoff I. (1986). The cultural biography of things: commoditization as process. W: A. Appadurai (red.), The social life of things: Commodities in cultural perspective (70-73). University of Pennsylvania: Cambridge University Press.
Kostyrko M., Kiarszys G. (2019). Cultural landscape as palimpsest revisited. AARGnews, 58, 12-14.
Kostyrko M., Kiarszys G., Hanus K. (2017). Teledetekcja. Zaginione miasto w Dzwonowie oraz efekt szczęśliwego trafu. W: M. Krzepkowski, M. Moeglich, P. Wroniecki (red.), Dzwonowo. Średniowieczne zaginione miasto (148-177). Wągrowiec: Muzeum Regionalne w Wągrowcu.
Mlekuž D. (2013). Skin deep: LiDAR and good practice of landscape archaeology. W: C. Corsi, B. Slapšak, F. Vermeulen (red.), Good Practice in Archaeological Diagnostics (113-129). London-New York: Springer.
Myga-Piątek U. (2015). Pamięć krajobrazu – zapis dziejów w przestrzeni. Studia Geohistorica, 3, 31-47.
Olivier L. (2019). The Future of Archaeology in the Age of Presentism. Journal of Contemporary Archaeology, 6(1), 16-31.
Paroń A. (2019). Dzieje Santoka w świetle źródeł pisanych. W: K. Zamelska-Monczak (red.), Santok. Strażnica i klucz Królestwa Polskiego. Badania milenijne 1958-1965 (47-63). Warszawa: IAE PAN.
Rączkowski W. (2012). Metody w archeologii. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak. D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna: próba konceptualizacji (365-408). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Sakson A. (red.) (2006). Ziemie Odzyskane – Ziemie Zachodnie i Północne 1945-2005: 60 lat w granicach państwa polskiego. Poznań: Instytu Zachodni.
Whatmore S. (2002). Hybrid geographies: Natures cultures spaces. London: Thousand Oaks, New Delhi: Sage.
Zamelska-Monczak K. (2008). Początki ośrodka grodowego w Santoku w świetle nowszych ustaleń archeologicznych. W: B. Gruszka (red.), Ad Oderam fluvium. Księga dedykowana pamięci Edwarda Dąbrowskiego (99-109). Zielona Góra: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej.
Zamelska-Monczak K. (2013). Traces of Viking culture in Santok?. W: S. Moździoch, B. Stanisławski, P. Wiszewski (red.), Scandinavian Culture in Medieval Poland (267-277). Warszawa: IAE PAN.
Zamelska-Monczak. K. (2017). Umocnienia wczesnośredniowiecznego grodu w Santoku w świetle nowszych badań archeologicznych. W: A. Różański (red.), Gemma Gemmarum. Studia ofiarowane Profesor Hannie Kóćce-Krenz (529-550). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Swedish National Archives – series: Sveriges Krig, Kriget i Tyskland 1628-1648, SE/KrA/0425/03/178 1 (1633). Address: https://sok.riksarkivet.se/bildvisning/K0037864_00001 (access: 28.11.2019).
