Epiahrensburgian. Osadnictwo paleolityczne w początkach holocenu na stanowisku w Bolkowie na Pomorzu Zachodnim

Tadeusz Galiński

doi:10.23858/PA66.2018.001

Autor

Tadeusz Galiński Instytut Archeologii i Etnologii PAN

DOI:

https://doi.org/10.23858/PA66.2018.001

Słowa kluczowe:

Palaeolithic, Mesolithic, Preboreal, Ahrensburgian, Flixtonian, Bolków, Poland

Abstrakt

Multidisciplinary excavation research carried out in recent years at the site in Bolków in Western Pomerania have brought many important and interesting results. They include materials, excavated in 2010-2011 and 2015, related to the poorly-recognized problem of Palaeolithic settlements in the Plain at the beginning of the Holocene. The paper is the first presentation of the results and an attempt to discuss them in the broader European context. The settlement cluster defined as Bolków PF/2011 is dated using the C14 radiocarbon analysis to a period of about 9900–9600 BP and represents the so-called Epiahrensburgian.

Pobrania

Download data is not yet available.

Bibliografia

Behre K.E. 1978. Die Klimaschwankungen in europäischen Präboreal. Petermans Geographische Mitteilungen 2, 97-102.

Bohmers A., Wouters A.M. 1962. Belangrijke vondsten van de Ahrensburgcultuur in de gemeente Geldrop. Brabants Heem 14, 3-28.

Bokelmann K. 1991. Duvensee, Wohnplatz 9. Ein präborealzeitlicher Lagerplatz in Schleswig-Holstein. Offa 48, 75-118.

Cziesla E. 2015. Grenzen in Wald. Stabilität und Kontinuität während des Mesolithikums in der Mitte Europas, Berlin.

Deeben J. 1994. De Laatpaleolithische en Mesolithische sites bij Geldrop (N.Br.), Deel 1. Archeologie 5, 3-57.

Deeben J. 1996. De Laatpaleolithische en Mesolithische sites bij Geldrop (N.Br.), Deel 3. Archeologie 7, 3-79.

Deeben J., Dijkstra P., Van Gisbergen P. 2000. Some new 14C dates from sites of the Ahrensburg culture in the Southern Netherlands. Notae Praehistoricae 20, 95-109.

Dewez M. 1987. Le Paléolithique supérieur récent dans les Grottes de Belgique. Publications d’histoire de l’art et d’archéologie de l’université catholique de Louvian. Louvian-la-Neuve 57.

Fagnart J.-P. 1991. New observations on the Late Upper Palaeolithic site of Belloy-sur-Somme (Somme, France). (W:) N. Barton, A.J. Roberts, D.A. Roe (red.), The Late Glacial in north-west Europe: human adaptation and environmental change at the end of the Pleistocene, 213-226.

Fischer A., Tauber H. 1986. New C-14 Datings of Late Palaeolithic Cultures from Northwestern Europe. Journal of Danisch Archaeology 5, 7-13.

Galiński T. 1992. Mezolit Pomorza. Szczecin.

Galiński T. 2002. Społeczeństwa mezolityczne. Osadnictwo, gospodarka, kultura ludów łowieckich w VIII-IV tysiącleciu p.n.e. na terenie Europy. Szczecin.

Galiński T. 2004. Stanowisko mezolityczne w Płotach. Inwentarze maglemoskie z ostrzami typu Vig. Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria 1,1, 5-62.

Galiński T. 2007. My own excavations and discoveries of Final Paleolithic assemblages on the European Plain. (W:) M. Kobusiewicz, J. Kabaciński (red.), Studies in the Final Paleolithic Settlement of the Great European Plain. Poznań, 129-137.

Galiński T. 2011. Organizacja terytorialna osadnictwa łowców mezolitycznych. Studia na przykładzie obszaru rynny plejstoceńskiej dolnej Odry. Archeologia Polski 56,1-2, 89-133.

Galiński T. 2014. Obozowiska łowieckie ze schyłku preborealu w Bolkowie na Pomorzu Zachodnim. Archeologia Polski 59, 1-2, 79-118.

Galiński T. 2015a. Najstarsze osadnictwo mezolityczne w strefie zachodniobałtyckiej w świetle badań stanowiska Bolków 1. Przegląd Archeologiczny 63, 29-57.

Galiński T. 2015b. Borealny Bolków. Nowe badania obozowisk mezolitycznych nad jeziorem Świdwie. Folia Praehistorica Posnaniensia 20, 127-151.

Galiński T. 2015c. Bolków nad jeziorem Świdwie. Nowe materiały kultury ahrensburskiej. Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria 10, 1, 7-114.

Galiński T. 2015d. Tanowo. Obozowiska łowców epoki paleolitu i mezolitu na Pomorzu. Warszawa.

Galiński T. 2006. Osadnictwo późnopaleolityczne w rejonie jeziora Świdwie na Pomorzu Zachodnim. Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria 2/3, 1, 43-77.

Galiński T., Jankowska D. 2006. Bolków 1. Stanowisko z końca paleolitu i początków mezolitu nad jeziorem Świdwie na Pomorzu Zachodnim. Materiały Zachodniopomorskie, Nowa Seria 2/3, 1, 79-175.

Gramsch B.1987. Ausgrabungen auf dem mesolithischen Moorfundplatz bei Friesack, Bezirk Potsdam. Veröffentlichungen des Museums für Ur- und Frühgeschichte Potsdam 21, 75-100.

Huyge D. 1985. Een Vroeg-Epipaleolithisch wooncomplex te Zonhoven-Kapelberg. Limburg 64, 183-202.

Huyge D. 1986. Een Vroeg-Epipaleolithisch wooncomplex te Zonhoven-Kapelberg (Belgisch Limburg). Notae Praehistoricae 6, 29-32.

Jankowska D. 1980. Z badań nad najstarszym osadnictwem w rejonie dolnej Odry. Materiały Zachodniopomorskie 26, 19-38.

Johansen L., Stapert D. 1997-1998. Two „Epi-Ahrensburgian” sites in the northern Netherlands: Oudehaske (Friesland) and Gramsbergen (Overijssel). Palaeohistoria 39/40, 1-87.

Kobusiewicz M. 1999. Tanged point cultures of Greater Poland. 25 years from the first approach. (W:) S.K. Kozłowski, J. Gurba, L. Zaliznyak (red.), Tanged points cultures in Europe. Lublin, 110-120.

Kobusiewicz M., Kabaciński J. 1992. Late Palaeolithic site at Wojnowo, Zielona Góra voivodeship. Fontes Archaeologici Posnanienses 37, 23-46.

Kobusiewicz M., Kabacński J. 1993. Chwalim. Subboreal hunter-gatheres of the Polish Plain. Poznań.

Lewis J. 1991. A Late Glacial and early Postglacial site at Three Ways Wharf, Uxbridge, England: Interim report. (W:) N. Barton, A.J. Roberts, D.A. Roe (red.), The Late Glacial in north-west Europe: human adaptation and environmental change at the end of the Pleistocene, 246-255.

Rust A. 1943. Die Alt-und Mittelsteinzeitlichen Funde von Stellmoor. Neumünster.

Rust A. 1958. Die jungpaläolithischen Zeltanherlagen von Ahrensburg. Neumünster.

Schild R. 1975. Późny paleolit. (W:) W. Hensel (red.), Prahistoria ziem polskich, 1. Paleolit i mezolit. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 159-338.

Street M. 1991. Bedburg-Königshoven: A Pre-Boreal Mesolithic site in the Lower Rhineland, Germany. (W:) N. Barton, A.J. Roberts, D.A. Roe (red.), The Late Glacial in north-west Europe: human adaptation and environmental change at. the end of the Pleistocene, 256-270.

Taute W. 1968. Die Stielspitzen-Gruppen im Nördlichen Mitteleuropa. Köln.

Tobolski K. 1983. Wprowadzenie do postglacjalnej historii roślinności na Pomorzu Zachodnim. (W:) T. Malinowski (red.), Problemy epoki kamienia na Pomorzu. Słupsk, 61-76.

Tromnau G. 1975. Neue Ausgrabungn im Ahrensburger Tunneltal. Offa-Bücher 33. Neumünster.

Veil S., Lass G., Meyer H.-H. 1987. Ein Fundplatz der Stielspitzen-Gruppen ohne Stielspitzen bei Höfer , Ldkr. Celle. Ein Beispiel funktionaler Variabilität paläolithischer Steinartefaktinventare. Archäologisches Korrespondenzblatt 17, 311-322.

Vermeersch P.M. 2008. La transition Ahrensbourgien-Mésolithique ancien en Campine belge et dans le sud sableux des Pays-Bas. (W:) J.-P. Fagnart, A. Thévenin, T. Ducrocq, B. Souffi, P. Coudrec (red.), Le début du Mésolithique en Europe du Nord-Ouest, Mémorie XLV de la Societé préhistorique française, 11-29.