Nasze osiedle. Miejskie bukoliki
DOI:
https://doi.org/10.23858/JUE21.2023.004Słowa kluczowe:
kultura ludowa, miejskie bukoliki, mit, symulakrum, wieś, osiedle, miasto, Łódź, prawo do miastaAbstrakt
Autor wprowadza pojęcie „miejskie bukoliki” dla tekstów (w sensie wąskim) oraz wszelkich praktyk kulturowych (w sensie szerokim), które dotyczą życia w mieście, ale w których manifestują się wiejskie, pastoralne, arkadyjskie – wyidealizowane – wzory kultury, zaprzeczając ludowemu obrazowi miasta. Źródłem danych etnograficznych są prasa i wywiady z mieszkańcami osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi. Między nie autor wplata opis doświadczenia autoetnograficznego jako mieszkaniec osiedla i jego badacz.
Kategorie analityczne, które zostały zastosowane w artykule, to mityzacja i Baudrillardowska symulacja. Celem artykułu jest odpowiedź na trzy pytania. Dlaczego łódzkie osiedle postrzegane jest (w lokalnych mediach, w świadomości zbiorowej mieszkańców) jako miejska przestrzeń, w której ludzie żyją jak w wiejskiej Arkadii? Jak sielska egzystencja manifestuje się w miejskich bukolikach? Czy podział na miasto i wieś jest konceptualizacją aktualną we współczesności?
Pobrania
Bibliografia
Abramowicz S. 2003/2004. Wypędzeni z osiedla „Montwiłła” Mireckiego w Łodzi. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej 12/1, 28–32.
Baudrillard J. 2005. Symulakry i symulacja. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Bukoliki Publiusza Wirgilusza Marona 1805. Oprac. J. Lipiński. Warszawa: Druk. No 646 przy Nowolipiu.
Bonisławski J. 2004. Osiedle z pocztówki. Dziennik Łódzki, 12 stycznia, 13–14.
Burszta J. 1987. Kultura chłopska, [W:] Słownik etnologiczny. Terminy ogólne. Warszawa – Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 192–193.
Burszta W. 2016. Zrozumieć Oskara Kolberga. Prawda i zmyślenie o początkach ludoznawstwa, [W:] E. Nowina-Sroczyńska i S. Latocha (red.), Nowe czytanie tradycji. Z inspiracji Rokiem Kolbergowskim. Łódź: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego, 17–28.
Bystroń J.S. 1936. Kultura ludowa. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Ciarkowska A. i Ciarkowski B. 2022. Łódź. Ilustrowany atlas architektury. Warszawa: Centrum Architektury.
Chwalba A. i Harpula W. 2022. Cham i pan. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Czarnowski S. 1982. Wybór pism socjologicznych. Warszawa: Książka i Wiedza.
Delumeau J. 2017. Historia raju. Ogród rozkoszy. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Dobrowolski K. 2005. Chłopska kultura tradycyjna, [W:] A. Mencwel (red.), Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 414–424.
Dzięcielski R. 2001. Ludowe obrazy miasta. Łódź: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze – Łódzkie Studia Etnograficzne, t. XL.
Eco U. 2013. Historia krain i miejsc legendarnych. Poznań: Rebis.
Gawryszewska B.J. 2005. Modernizując modernizm... O architekturze partycypacyjnej na starym osiedlu. Autoportret 13, 16–19.
Grochowski G. 2017. Kwestia chłopska. Teksty Drugie 6, 7–12. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2017.6.1
Gronczewska A. 2013. Przedwojenne osiedla miały własne gazownie, kanalizację, wodociąg. Dziennik Łódzki, 22 listopada, dodatek Kocham Łódź, 8–9.
Gronczewska A. 2021. Osiedle im. Motwiłła-Mireckiego w Łodzi. Poznaj historię łódzkiego osiedla na Polesiu budowanego dla robotników. Dziennik Łódzki, 20 sierpnia.
Guriewicz A. 1976. Kategorie kultury średniowiecznej. Warszawa: PIW.
Fornalska D. 2018. Osiedle Montwiłła-Mireckiego. Opowieść mieszkańców. Przed wojną / wysiedlenia / powroty. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn.
Kępiński M. 2022. Rodzinna wieś – nostalgiczne źródło malarskich inspiracji Mariana Kępińskiego. Zeszyty Wiejskie 28 (2), 71–100. DOI: https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.14
Kopczyńska-Jaworska B. 1999. Łódź i inne miasta. Łódź: Instytut Etnologii UŁ.
Krupa-Ławrynowicz A. 2013. Bałuckie chronotopy. Opowieść o łódzkiej dzielnicy. Łódź: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze – Łódzkie Studia Etnograficzne, t. LII.
Krupa-Ławrynowicz A. 2022. Trudna architektura osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi. Część I: koncepcja i metodologia badań nad dysonansem dziedzictwa. Journal of Urban Ethnology 20, 9–19. DOI: https://doi.org/10.23858/JUE20.2022.001
Latocha S. 2022. Trudna architektura osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi. Część II: wyniki badań nad dysonansem dziedzictwa. Journal of Urban Ethnology 20, 21–38. DOI: https://doi.org/10.23858/JUE20.2022.002
Leszczyński A. 2020. Ludowa historia Polski. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Lipiński J. 1805. Przedmowa, [W:] Bukoliki Publiusza Wirgilusza Marona, J. Lipiński (oprac.). Warszawa: Druk. No 646 przy Nowolipiu, 3–6.
Malinowski M. 2002. Jak u Pana Boga za piecem. Express Ilustrowany, 30 października, 16–17.
Mencwel A. 2017. Toast na progu. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Ostapowicz A. 2000. Chmury w raju. Dziennik Łódzki, 27 czerwca, 18.
Pobłocki K. 2011. Prawo do miasta i ruralizacja świadomości w powojennej Polsce. [W:] M. Nowak i P. Pluciński (red.), O miejskiej sferze publicznej. Obywatelskość i konflikty o przestrzeń. Kraków: Ha!art, 129–146.
Pobłocki K. 2021. Chamstwo. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Rauszer M. 2020. Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich. Warszawa: RM.
Rauszer M. 2021. Siła podporządkowanych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323547914
Romanowski L. 1997. Nasze osiedle – dziwne osiedle. Polesie. Biuletyn Osiedla im. J. Montwiłła-Mireckiego 1 (7), 9–12.
Rot E. 2009. Bukolika abo wiersz pasterski o Wilnie – tradycja i nowatorstwo. Terminus 1–2, 85–112.
Rutkowski R. 2010. Moja współczesna nowoczesność. Autoportret 30, 82–86.
Sahlins M. 2006. Wyspy historii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Stomma L. 2002. Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku oraz wybrane eseje. Łódź: Piotr Dopierała.
Stomma L. 2006. Polskie złudzenia narodowe. Poznań: Wydawnictwo Sens.
Szlachetka M. 2020. Os. Montwiłła-Mireckiego w Łodzi. Mieszkańców łączy wspólna trauma. Noc, walenie do drzwi, rozkaz: Wychodzić! Gazeta Wyborcza.
Tomicki R. 1981a. Kultura – dziedzictwo – tradycja. [W:] M. Frankowska, M. Biernacka, W. Paprocka, Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. II. Wrocław – Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 253–269.
Tomicki R. 1981b. Religijność ludowa. [W:] M. Frankowska, M. Biernacka, W. Paprocka, Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. II. Wrocław – Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 29–70.
Tunbridge J.E. i Ashworth G.J. 1996. Dissonant Heritage. The Management of the Past as a Resource in Conflict. Chichester: Wiley.
Wojciechowska S. 2017. Amoenus versus horridus: W kleszczach lęku w świetle konwencji sielankowej. Litteraria Copernicana 1, 159–167. DOI: https://doi.org/10.12775/LC.2017.014
Wyżga M. 2022. Chłopstwo. Historia bez krawata. Kraków: Znak Horyzont.
Zaleski M. 2004. Formy pamięci. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Zubiel J. 1997. Wiersz mieszkanki naszego Osiedla, Pani Jadwigi Zubiel. Polesie. Biuletyn Osiedla im. J. Montwiłła-Mireckiego 1 (7), 7.
Cymer A. 2022. Modele modernizmu. Różne oblicza nowoczesności. https://culture.pl/pl/artykul/modele-modernizmu-rozne-oblicza-nowoczesnosci, dostęp 27.11.2022.
Zalesiński Ł. 2020. Osiedle Montwiłła-Mireckiego. Kiedyś ewenement, teraz zabytek. https://podroze.onet.pl/polska/lodzkie/lodz-osiedle-im-jozefa-montwilla-mireckiego-historia-ewenementu/bmdp3gj, dostęp 27.11.2022.
Pliki dodatkowe
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Journal of Urban Ethnology
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
