Muzeum jako czasownik. Przykład z miasta Łodzi
DOI:
https://doi.org/10.23858/JUE22.2024.007Słowa kluczowe:
polityka miejska, prawo do miasta, kultura jako czasownik, muzeum, etnografia wspólnotowa, osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w ŁodziAbstrakt
Przedmiotem tekstu są „performatywy muzealne” mieszkańców osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi, czyli ich zaangażowanie w różne projekty związane z muzeum w działaniu. Autorzy tekstu konstruują kategorię analityczną „muzeum jako czasownik”, tym samym rozwijając teoretyczną koncepcję kultury jako czasownika, którą stworzył Ryszard Nycz, i adaptując ją do refleksji na temat roli muzeum w prawie do miasta. Metodę stanowi – w myśl Nyczowskiej koncepcji – nie klasyczna analiza, a sondowanie, które pochodzi z obszaru czasownikowo rozumianej kultury. Badania zostały przeprowadzone w inspiracji etnografią wspólnotową. Potrzeba rekapitulacji zaangażowania lokalnej społeczności w „performatywy muzealne” stanowi cel niniejszego artykułu.
Pobrania
Bibliografia
Ashworth G. 2015. Planowanie dziedzictwa. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Białkowski A. i Latocha S. 2020. Muzeum w suszarni bielizny. O Izbie Pamięci Osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi. Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej 7, 255-268. DOI: https://doi.org/10.12775/ZWAM.2020.7.14
Bielecka K., Krupa-Ławrynowicz A., Latocha S., Ludwiczak K. i Raj M. 2023. Rzeczowe dziedzictwo modernistycznego osiedla. Etnograficzna inwentaryzacja artefaktów w Izbie Pamięci Osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi. Łódź: Studencko-Doktoranckie Koło Naukowe Etnologów UŁ Wagabunda.
Burszta W. 2008. Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Ciarkowski B. i Stefański K. 2018. Modernizm w architekturze Łodzi XX wieku. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn.
Danto A.C. 2013. Po końcu sztuki. Sztuka współczesna i zatarcie się granic tradycji. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS.
Domańska E. 2007. „Zwrot performatywny” we współczesnej humanistyce. Teksty Drugie 2007/5, 48-61.
Duda A. 2011. Performans na żywo jako medium i obiekt mediatyzacji. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Eco U. 2009. Szaleństwo katalogowania. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Erbel J. 2014. Ruchy miejskie jako nowa forma zaangażowania społecznego. Władza Sądzenia 4, 37-47.
Fornalska D. 2018. Osiedle Montwiłła-Mireckiego. Opowieść mieszkańców. Przed wojną / Wysiedlenia / Powroty. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn.
Góral A., Jałocha B., Mazurkiewicz G. i Zawadzki M. 2019. Badania w działaniu. Książka dla kształcących się w naukach społecznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Heron J. 1996. Co-operative Inquiry: Research into the Human Condition. London: SAGE Publications Ltd.
Herzfeld M. 2001. Anthropology: theoretical practise in culture and society. Oxford: Blackwell.
Krajewski M. 2012. Od odbiorcy do uczestnika. Znikający widz i jego współcześni następcy. [W:] M. Kędziora, W. Nowak, J. Ryczek (red.), Co z tym odbiorcą? Wokół zagadnienia odbioru sztuki. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, 79-91.
Krajewski M. 2010. Uczestnictwo w kulturze jako proces uspołecznienia. Referat wygłoszony w grupie tematycznej „Obserwatoria kultury: nowe potrzeby, metody, możliwości” podczas XIV Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego w Krakowie, 8-11 września 2010.
Krupa-Ławrynowicz A. 2022. Trudna architektura osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi. Część I: koncepcja i metodologia badań nad dysonansem dziedzictwa. Journal of Urban Ethnology 20, 9-19. DOI: https://doi.org/10.23858/JUE20.2022.001
Krupa-Ławrynowicz A. i Latocha S. 2022. U siebie, czyli na osiedlu im. Józefa Montwiłła-Mireckiego. W stronę etnografii architektury. [W:] A. Sumorok (red.), Nasz dom, nasz blok. Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi 1933/2023. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, 133-147.
Latocha S. 2023. Nasze osiedle. Miejskie bukoliki. Journal of Urban Ethnology 21, 67-88. DOI: https://doi.org/10.23858/JUE21.2023.004
Latocha S. 2022a. A legkisebb ünnep a világon. Mire és miért emlékeznek meg január 14-én a Łódź-i Józef Montwiłł-Mirecki lakótelep lakosai? Nyelv- és irodalomtudományi közlemények 66(2), 88-94.
Latocha S. 2022b. Trudna architektura osiedla im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi. Część II: wyniki badań nad dysonansem dziedzictwa. Journal of Urban Ethnology 20, 21-38. DOI: https://doi.org/10.23858/JUE20.2022.002
Latocha S. 2020. Animation of a Local Urban Community. Sebastian Latocha Talks to Remigiusz Kaczmarek, the Chairman of the Józef Montwiłł-Mirecki Community Council in Łódź. Łódzkie Studia Etnograficzne 59, 175-187. DOI: https://doi.org/10.12775/LSE.2020.59.10
Lefebvre H. 2012. Prawo do miasta. Praktyka Teoretyczna 5, 183-197. DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2012.5.14
Lefebvre H. 1967. Le Droit a la Ville. L’Homme et la Societe 6. DOI: https://doi.org/10.3406/homso.1967.1063
Majewski J. 2023. Szlakiem modernizmu. Łódź. Osiedle Montwiłła-Mireckiego na Polesiu. https://miastarytm.pl/szlakiem-modernizmu-lodz-osiedle-montwilla-mireckiego-na-polesiu/, 29.12.2023
Marcinkowski G. 2018. Poznanie ucieleśnione (Ryszard Nycz: „Kultura jako czasownik”). ArtPAPIER 341. http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=343&artykul=6669, 29.12.2023.
Nora P. 2000. Czas pamięci. Res Publica Nowa 200, 134-141.Nycz R. 2018. Odkrywanie zmysłu udziału. Teksty Drugie 2018/1, 7-15. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2018.1.1
Nycz R. 2017. Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.1656
Olenderek J. 2012. Łódzki modernizm i inne nurty przedwojennego budownictwa. Tom 2. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn.
Pobłocki K. 2010. Prawo do miasta. Tygodnik Powszechny 2010/14, 28.
Robotycki Cz. 1998. Muzeum. Miejsce dla rzeczy i idei. [W:] M.M. Kośko (red.), Werbalizacja obrazu. Wyzwania i perswazje. Poznań: Wydawnictwo Muzeum Narodowego w Poznaniu, 7-14.
Rodgers S., Barnett C. i Cochrane A. 2014. Where is urban politics? International Journal of Urban and Regional Research 38(5), 1551-1560. DOI: https://doi.org/10.1111/1468-2427.12143
Sagor R. 1992. How to Conduct Collaborative Action Research. Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development. Schechner R. 2006. Performatyka. Wstęp. Wrocław: Wydawnictwo Instytutu im. Jerzego Grotowskiego.
Sowada T. 2019. Ruchy miejskie w działaniu. Oblicza partycypacji. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Spry T. 2006. “Performative-I” Coopresence: Embodying the Ethnographic Turn in Performance and the Performative Turn in Ethnography. Text and Performance Quarterly 26(4), 339-346. DOI: https://doi.org/10.1080/10462930600828790
Sumorok A. (red.) 2022. Nasz dom, nasz blok. Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi 1933/2023. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn.
Surmacz M. 2017. Zasoby lokalne jako potencjały rozwoju lokalnego w dokumentach strategicznych na przykładzie wybranych gmin wiejskich województwa śląskiego. Studia Obszarów Wiejskich 46, 99-115. DOI: https://doi.org/10.7163/SOW.46.6
Tabaszewska J. 2023. Teraźniejszość w natarciu? Teksty Drugie 2023/6, 15-32. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2023.6.2
Torowska J. 2008. Edukacja na rzecz dziedzictwa kulturowego. Aspekty teoretyczne i praktyczne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zawistowicz-Adamska K. 1948. Społeczność wiejska. Doświadczenia i rozważania z badań terenowych w Zaborowie. Łódź: Polski Instytut Służby Społecznej.
Żelazko J. 2010. Wysiedlenie mieszkańców osiedla im. J. Montwiłła-Mireckiego w Łodzi. [W:] J. Żelazko (red.), Ludność cywilna w łódzkich obozach przesiedleńczych. Łódź: IPN – Urząd Miasta Łodzi – SNAP, 53-63.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Journal of Urban Ethnology
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
