Ghost tour. „Straszne” dziedzictwo miasta

Autor

DOI:

https://doi.org/10.23858/JUE21.2023.001

Słowa kluczowe:

turystyka duchów, mroczna turystyka, dziedzictwo kulturowe, antropologia miasta

Abstrakt

Do niedawna wyobrażenia i wiara w duchy były marginalnym tematem badawczym. „Zwrot spektralny” nie tylko wprowadził figurę ducha jako narzędzie analizy zjawisk kulturowo-społecznych, lecz także zrehabilitował duchy jako przedmiot badań. Jednym z elementów tzw. turystyki duchów, lokowanej w spektrum mrocznej turystyki, są spacery z duchami – piesze wycieczki łączące zainteresowanie materialnością i miejskim folklorem. W literaturze dominuje stanowisko, że ze względu na swoją specyfikę są one okazją do bezpośredniego poznania miasta, a także przyczyniają się do powstania pewnego rodzaju wiedzy i alternatywnego dziedzictwa. Opierając się własnych obserwacjach dotyczących takich spacerów organizowanych w Krakowie, argumentuję, że „nawiedzone dziedzictwo” nie łączy się z podważaniem utrwalonego sposobu mówienia o historii miasta, lecz jest próbą ukazania dodatkowej perspektywy i wpisania w dominujący dyskurs „strasznych” wydarzeń i miejsc.

Pobrania

Download data is not yet available.

Bibliografia

Bennett G. 1999. “Alas, Poor Ghost!” Traditions of Belief in Story and Discourse, Logan Utah: Utah State University Press. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt46nwwn

Certeau de M. 2008. Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, przeł. K. Thiel-Jańczuk. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Czarnecki B. 2015. Turystyka jako czynnik rozwoju miasta, Ekonomia i Środowisko, 4 (55), 210-220.

Dahlgreen W. 2014. https://yougov.co.uk/topics/politics/articles-reports/2014/10/31/ghosts-exist-say-1-3-brits, [18.04.2023].

Davis C. 2013. Hauntology, Spectres and Phantoms [in:] M. del Pilar Blanco, E. Peeren (eds). The Spectralities Reader Ghosts and Haunting in a Contemporary Cultural Theory. New York: Bloomsbury Academic, 53–60.

Derrida J. 2006 [1994]. Specters of Marx. The State of the Debt, the Work of Mourning and the New International, transl. from the French by P. Kamuf. New York & London: Routledge.

Edensor T. 2001. Performing tourism, staging tourism. (Re)producing tourist space and practice. Tourist Studies, 1 (1), 59-81. DOI: https://doi.org/10.1177/146879760100100104

Foley M., Lennon J.J.1996. JFK and dark tourism: A fascination with assassination. International Journal of Heritage Studies, 2(4), 198-211. DOI: https://doi.org/10.1080/13527259608722175

Goldstein D.E, Grider S.A., Thomas J.B. 2007. Haunting Experiences. Ghosts in Contemporary Folklore. Logan Utah: Utah State University Press. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt4cgmqg

Goldstein D.E. 2007. The Commodification of Belief [in:] D. E. Goldstein, S. A. Grider, J. B. Thomas. Haunting Experiences. Ghosts in Contemporary Folklore. Logan Utah: Utah State University Press, 171–205. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt4cgmqg.11

Gordon A. F. 2008 [1997]. Ghostly Matters. Haunting and the Sociological Imagination. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Hanks M. 2016. Haunted Heritage. The Cultural Politics of Ghost Tourism, Populism, and the Past. London: Routledge. 2016. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315427614

Holloway J. 2010. Legend-tripping in spooky spaces: ghost tourism and infrastructures of enchantment, Environment and Planning D: Society and Space, 28(4), 618–637. DOI: https://doi.org/10.1068/d9909

Houran J., Hill S.A., Haynes E.D., Bielski U.A. 2020. Paranormal Tourism: Market Study of a Novel and Interactive Approach to Space Activation and Monetization. Cornell Hospitality Quarterly, 61, 287–311. DOI: https://doi.org/10.1177/1938965520909094

IPSOS, 2021. Over a third of Americans believe in ghosts and U.F.O’s. https://www.ipsos.com/en-us/news-polls/belief-in-ghosts-2021, [18.04.2023].

Light, D., Richards, S., Ivanova, P. 2021. Exploring Gothic Tourism: A New Form of Urban Tourism? International Journal of Tourist Cities, 7 (1), 224-236. DOI: https://doi.org/10.1108/IJTC-01-2020-0012

Light D. 2017. Progress in dark tourism and thanatourism research: An uneasy relationship with heritage tourism. Tourism Management, 61 (C), 275-301. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2017.01.011

Kujawska M. [et al.] 2016. Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych – Słownik Adama Fischera, Wrocław: PTL.

Makabryczny Kraków. 2023. https://freewalkingtour.com/pl/krakow/makabryczny-krakow/gclid=CjwKCAjwl6OiBhA2EiwAuUwWZTSNDloKcq7jEmnqdJ-ZZStINE7_gusfEc_ckWHofrJEPRigLZpDkBoCeLwQAvD_BwE, [26.04.2023].

McEvoy E. 2016. Gothic Tourism. London: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/9781137391292

Oldfield E. 2011. Four in ten people believe in ghosts, 11.08. https://www.theosthinktank.co.uk/comment/2009/04/13/four-in-ten-people-believe-in-ghosts [18.04.2023].

Opinia uczestnika. 2022. Opinia uczestnika wycieczki „Przerażający Kraków”, 24.07. [online] https://www.getyourguide.pl/krakow-l40/przerazajacy-krakow-2-godzinna-wycieczka-piesza-po-miescie-t146562/?partner=true, [22.03.2023].

Opinia uczestnika. 2023. Opinia uczestnika wycieczki „Przerażający Kraków”, 24.07. [online]

https://www.getyourguide.pl/krakow-l40/przerazajacy-krakow-2-godzinna-wycieczka-piesza-po-miescie-t146562/?partner=true, [22.03.2023].

Price R. Dark Tourism. A Guide to Resources, Reference & User Services Quarterly, Winter 2017, Vol. 57, No.2, s. 97. DOI: https://doi.org/10.5860/rusq.57.2.6525

Przerażająca piesza wycieczka po Krakowie. 2023. https://www.booking.com/attractions/pl/prbhmnlhnmkh-creepy-krakow-walking-tour.pl.html [22.03.2022].

Seaton A.V. 1996. Guided by the dark: From thanatopsis to thanatourism. International Journal of Heritage Studies, 2:4, 234-244. DOI: https://doi.org/10.1080/13527259608722178

Seaton T. 2022. Dark Tourism as History: Dark Tourism in History [in:] E. Zuelow, K. J. James (eds), The Oxford Handbook of the History of Tourism and Travel (online edn, Oxford Academic, 21 June), https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190889555.013.30, [06.03.2023]. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190889555.013.30

Smith L. 2012. Discourses of heritage: implications for archaeological community practice. Nuevo Mundo/Mundos Nuevos, http://journals.openedition.org/nuevomundo/64148; DOI: https://doi.org/10.4000/nuevomundo.64148. DOI: https://doi.org/10.4000/nuevomundo.64148

Statista Research Department. 2017. Paranormal beliefs in Great Britain in 2017, by age group. https://www.statista.com/statistics/935178/paranormal-beliefs-in-britain/, [18.04.2023].

The 20 most haunted. 2022. The 20 most haunted places in the world, 26.10. https://www.wanderlust.co.uk/content/the-worlds-10-most-haunted-places/ [28.02.2023].

Thomas J.B. 2007. The Usefulness of Ghost Stories [in:] D. E. Goldstein, S.A. Grider, J.B. Thomas. Haunting Experiences. Ghosts in Contemporary Folklore. Logan Utah: Utah State University Press, 25–59. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt4cgmqg.6

Timothy D.J. 2018, Sites of Suffering, Tourism, and the Heritage of Darkness: Illustrations from the United States [in:] The Palgrave Handbook of Dark Tourism Studies, London: Palgrave Macmillan, 381-398. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-47566-4_16

Vickers S. 2023. The world’s most haunted places, 07.02. [online] https://www.roughguides.comgallery/worlds-most-haunted-places/ [28.02.2023].

Weinstock J. A. 2013. Spectral America [in:] M. del Pilar Blanco, E. Peeren (eds). The Spectralities Reader Ghosts and Haunting in Contemporary Cultural Theory, New York: Bloomsbury Academic, 61–68.

Zjawiska nadprzyrodzone. 2017. Zjawiska nadprzyrodzone oczami Polaków. Raport badawczy opracowany na podstawie badań zrealizowanych na zlecenie telewizji CI Polsat (Crime+Investigation).

Pliki dodatkowe

Opublikowane

20.12.2023

Jak cytować

Hołda, R. (2023). Ghost tour. „Straszne” dziedzictwo miasta. Journal of Urban Ethnology, 21, 13–25. https://doi.org/10.23858/JUE21.2023.001