Czytanie Twierdzy Kraków

Autor

  • Renata Hołda

Słowa kluczowe:

Twierdza Kraków, pamięć kulturowa, czytanie miasta

Abstrakt

Odczytywanie miasta można potraktować jako proces dekodowania, podczas którego ujawniane jest znaczenie przypisywane jego częściom: założeniom planistycznym, ulicom, placom. Znaczenie to jest konstruowane przez odbiorców przy pomocy różnych form kulturowego pamiętania. Przedmiotem mojego zainteresowania jest Twierdza Kraków, pozostałości olbrzymiej fortecy, którą wybudowali Austriacy w II połowie XIX wieku. Mimo architektonicznych i historycznych walorów tworzących ją obiektów, wiadomości na ich temat rzadko pojawiają się w przewodnikach i nie znajdują się na szlaku najbardziej cenionych krakowskich atrakcji. Wyjaśnienia tego faktu upatruję w tym, że myślenie o Krakowie zdominowane zostało przez dyskurs patriotyczny, który wykształcił się w II połowie XIX, określający specjalną rolę tego miasta jako pomnika przeszłości i świadka polskiej historii. Jednoznaczny, militarny charakter twierdzy kłóci się z dominującym obrazem miasta, a to sprawia, że – w przytoczonym wyżej sensie – nie jest ona czytana

Pobrania

Download data is not yet available.

Bibliografia

Andrusikiewicz J. 1994, Kraków, Kraków, Krakowska Oficyna Wydawnicza
Assmann J. 2008, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przeł. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego
Bogdanowski J. 1979, Warownie i zieleń twierdzy Kraków, Kraków, Wydawnictwo Literackie
Bogdanowski J. 1983, Od miasta-twierdzy do miasta-ogrodu. Przemiany śródmieścia Krakowa [w:] Kraków na przełomie XIX i XX wieku. Materiały sesji naukowej z okazji Dni Krakowa w 1981 roku, Kraków, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa
Bogdanowski J. 1993, Fortyfikacje austriackie na terenie Galicji w latach 1850-1914, Kraków, Krakowski Oddział Towarzystwa Polsko-Austriackiego
Bogdanowski J. 1994, Opowieści o fortach krakowskich [w:] Klejnoty i sekrety Krakowa, red. R. Godula, Kraków, Wydawnictwo Wawelskie
Borowiejska-Birkenmajerowa M. 1991, Serce Polski. Zabytki i świadomość narodowa, Kraków, Ars Nova – Zjednoczeni Wydawcy
Broniewski S. 1964, Kraków wczorajszy w anegdocie [w:] W. Bodnicki [et. al.] Kopiec wspomnień, Kraków, Wydawnictwo Literackie, s. 445-500
Geertz C. 2000, Dzieło i życie. Antropolog jako autor, przeł. E. Dziurak, s. Sikora, Warszawa, Wydawnictwo KR
Homola I. 1976, Kraków za prezydentury Mikołaja Zyblikiewicza, Kraków, Wydawnictwo Literackie
Jędrzejewski D. 2006, Kraków, Warszawa, Wiedza i Życie
Kantor R. 2013, Najnowsza historia Krakowa w ludycznych widowiskach miejskich, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne”, t. 13, Obszary kulturowe współczesnego miasta – funkcje i pogranicza, s. 122-126
Kiełkowski R. 1964, Podgórze dzielnica zapomniana [w:] W. Bodnicki [et. al.] Kopiec wspomnień, Kraków 1964, s. 233-300
Krzyżanowski M. 1964, Wspomnienia księgarza [w:] Bodnicki [et.al.] Kopiec wspomnień, Kraków, Wydawnictwo Literackie, s.129-176
Łukasik H. 2001, Twierdza Kraków – znana i nieznana. Przewodnik turystyczny, cz. II. Odcinek zachodni i południowy. Od traktu olkuskiego do dolnej Wisły, Międzyzdroje – Kraków, F.U.H. Arkadiusz Wingert, Przedsięwzięcie Galicja, 2001
Łukasik H. 2009, Twierdza Kraków, cz. IV, Wokół krakowskiej twierdzy, Epizody, bohaterowie, ślady bitwy o Kraków 1914, Międzyzdroje, Arkadiusz Wingert
Łukasik H., Turowicz A. 2001, Twierdza Kraków – znana i nieznana. Przewodnik turystyczny, cz. I. Odcinek północno-wschodni od Wisły do traktu olkuskiego, Międzyzdroje – Kraków, F.U.H. Arkadiusz Wingert; Przedsięwzięcie Galicja
Łukasik H., Turowicz A. 2002, Twierdza Kraków – znana i nieznana. Przewodnik turystyczny, cz. III, Żelazny Pierścień, Międzyzdroje – Kraków, F.U.H. Arkadiusz Wingert; Przedsięwzięcie Galicja
Markin J. 2000, Kraków. Przewodnik praktyczny, Bielsko-Biała, Pascal
Muczkowska Z. 1964, Pod Krukiem [w:] W. Bodnicki [et.al] Kopiec wspomnień, Kraków, Wydawnictwo Literackie, s.39-80
Myślik K. 2008, Alfabet Małopolski, Kraków, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Promocji i Współpracy Międzynarodowej
Odkryj Małopolskę. Przewodnik po wybranej ofercie kulturowej, A. Hołubowska (red.), Kraków, 2008, Departament Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego
Reiter M. 1910, Czytania polskie dla klasy pierwszej szkół średnich, Lwów
Ricoeur P. 2006, Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków, Universitas
Skrzyńska B., Bukowska B., Lankosz I. 2004, Kraków. Przewodnik, Kraków, Czwórka
Smolikowski s. 1917, Ze wspomnień osobistych, Warszawa, nakładem autora
Spitzer S. 1905, Najjaśniejszy Pan Cesarz i Król nasz Franciszek Jozef I. Listek do wieńca chwały u stop tronu najmiłościwiej panującego Ojca kraju w 75-tą rocznicę urodzin składa..., Kraków
Steinitz E. von, Brosch T. 2007, Fortyfikacje Austro-Węgier w czasach Conrada von Hotzendorf, tłum. K. Chorzępa, Przasnysz, Wydawnictwo Forteca
Trzebiński M. 1958, Pamiętnik malarza, opracował, wstępem i komentarzem opatrzył M. Masłowski, Wrocław, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich – Wydawnictwo
Trzy dni w Krakowie b. r. w., Kraków
Turski M. 1964 Czasy gimnazjalne [w:] W. Bodnicki [et.al] Kopiec wspomnień, Kraków, Wydawnictwo Literackie, s. 81-104
Wielgus K. 2008, Twierdza Kraków jako przedmiot ochrony, dokument dostępny na stronie http://www.cracowiaurbseuropaea.org [dostęp: 23.03.2014]
Zathey J. (opr.) 1962, Pamiętniki krakowskiej rodziny Louisów (1831-1869), (przedmowa J. Bieniarzówna), Kraków, Wydawnictwo Literackie

Pobrania

Opublikowane

01.01.2014

Jak cytować

Hołda, R. (2014). Czytanie Twierdzy Kraków. Journal of Urban Ethnology, 12, 25–40. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/jue/article/view/658

Numer

Dział

Artykuły