Stary Rynek w Bydgoszczy w świetle źródeł ikonograficznych i kartograficznych (XVII–trzecia ćwierć XIX wieku)

Autor

DOI:

https://doi.org/10.23858/KHKM67.2019.1.005

Słowa kluczowe:

Bydgoszcz, Stary Rynek, ikonografia, kartografia, XVII–XIX w.

Abstrakt

Przedmiotem rozważań jest Stary Rynek w Bydgoszczy na podstawie materiałów ikonograficznych i kartograficznych. W artykule zamieszczono reprodukcje planów miasta i przedstawienia plastyczne ukazujące widok placu od XVII do trzeciej ćwierci XIX wieku. Są to m.in. prace Erika Jönssona Dahlbergha, Johanna Rudolfa Storna, Juliusa Gretha, Wojciecha Gersona, Paula Bertholda Jaekela, Augusta Wolffa.
W planie urbanistycznym Stary Rynek wyróżniał się elementami szczególnymi: ratuszem, zabudową śródrynkową z kramami, pomnikiem Fryderyka II Wielkiego. Od drugiej połowy XVII w. w krajobrazie placu staromiejskiego dominował kościół oo. Jezuitów o wysokich wieżach górujących nad zabudową przyrynkową Od lat czterdziestych XIX w. nowoczesność na Starym Rynku wyznaczały pierwsze szyldy reklamowe na elewacjach, latarnie gazowe i pompy. Przekazy dostarczają licznych, wiarygodnych i szczegółowych informacji o dziejach zabudowy placu miejskiego, witrynach, stolarce drzwiowej i okiennej, nawierzchni, oświetleniu, urządzeniach technicznych i monumentach. Źródła ikonograficzne mają wartość historyczną, dokumentacyjną, poznawczą, artystyczną i estetyczną. Obraz placu rynkowego zmieniał się nieustannie, pewne fragmenty dawnej zabudowy znikały z krajobrazu, a w ich miejsce wznoszono nowe budowle.

Pobrania

Download data is not yet available.

Bibliografia

Aus dem Posener. 1911. „Aus dem Posener Lande. Monatsblätter für Heimatkunde”, R. VI.

Aus dem Posener. 1912. „Aus dem Posener Lande. Monatsblätter für Heimatkunde”, R. VII.

Banach Wojciech. 2001. Czas odnaleziony. Bydgoszcz na dawnych pocztówkach (1894-1945), Bydgoszcz.

Chojnacka Barbara. 1996. Widoki Bydgoszczy, Bydgoszcz.

Frycz Jerzy. 1956. Plany i ikonografia miasta Bydgoszczy, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 18, nr 4, s. 507–508.

Gardiewski Carl. 1889. Adressbuch nebst allgemeinem Geschäfts — Anzeiger von Bromberg und dessen Vororten auf das Jahr 1890 auf Grund amtlicher und privater Unterlagen, Bromberg.

Heyduk Bronisław. 1971. Dahlberg w Polsce. Dziennik i ryciny szwedzkie z dziejów „Potopu” 1656–1657, Wrocław.

Historia. 1991. Historia Bydgoszczy, t. I: do roku 1920, red. M. Biskup, Warszawa-Poznań.

Historia. 1999. Historia Bydgoszczy, t. II, cz. 1: 1920–1939, red. M. Biskup, Bydgoszcz.

Historia. 2004. Historia Bydgoszczy, t. II, cz. 2: 1939–1945, red. M. Biskup, Bydgoszcz.

Hojka Zdzisław. 1992. Bydgoszcz na starej fotografii, cz. 1, Bydgoszcz.

Hojka Zdzisław. 1993. Bydgoszcz na starej fotografii, cz. 2, Bydgoszcz.

Hojka Zdzisław. 1994. Bydgoszcz na starej fotografii, cz. 3, Bydgoszcz.

Hojka Zdzisław. 2002. Dawna Bydgoszcz w fotografii, Bydgoszcz.

Kabaciński Ryszard, Kotowski Wojciech, Wojciak Jerzy. 1980. Bydgoszcz. Zarys dziejów, Bydgoszcz.

Koch L. 1882. Wohnungs — Anzeiger nebst Adress- und Geschäfts- Handbuch für Bromberg und Umgebung auf das Jahr 1882, Bromberg.

Łbik Lech. 1998. Widok i plan Bydgoszczy z czasów szwedzkiego potopu, „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu”, z. 3, s. 17–25.

Łbik Lech. 2012. Ratusz i zabudowa śródrynkowa z czasów staropolskich w Bydgoszczy, „Kronika Bydgoska”, t. 32, s. 51–73.

Łosiowie Jolanta i Józef. 1998. Szesnastowieczny ratusz bydgoski w świetle badań archeologicznych, „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu”, z. 3, s. 11–16.

Nowakowski Tomasz. 2005. Lokacja i układ urbanistyczny Bydgoszczy na tle przemian gospodarczych w XIV wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. LIII, nr 1, s. 17–34.

Ohlhoff Gerhard, Samel Wilfried. 1979. Bromberg in alten Ansichtskarten, Frankfurt am Main.

Pastuszewski Stefan. 1991. Kościół pod wezwaniem św. Krzyża (później św. Ignacego Loyoli) w Bydgoszczy, „Kronika Bydgoska”, t. 11 (1989), s. 195–220.

Piękna. 2006. Piękna stara Bydgoszcz (tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach), red. J. Derenda, Bydgoszcz

Posadzy Wiesław. 1957. Bydgoszcz, [w:] Studia z historii budowy miast polskich, „Prace Instytutu Urbanistyki i Architektury”, R. VI, z. 2/17, s. 81–120.

Raszewski Zbigniew. 1994. Pamiętnik gapia. Bydgoszcz jaką pamiętam z lat 1930–1945, Bydgoszcz.

Rogalski Bogumił. 1997. Recenzja albumu pt. „Widoki Bydgoszczy”, „Kronika Bydgoska”, t. 18 (1996), s. 332–345.

Romaniuk Marek. 2002. Pomnik króla Fryderyka II Wielkiego w Bydgoszczy, „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu”, z. 5, s. 31–36.

Tomkiewicz Władysław. 1962. Weduty polskie z albumu J. R. Storna, „Rocznik Historii Sztuki”, t. 3, s. 262–288.

Wende Oswald. 1864. Wohnungs — Anzeiger und Adreßbuch für die Stadt und den Polizeibezirk Bromberg auf das Jahr 1864 unter Benutzung der amtlichen Materialien, Bromberg.

Zyglewski Zbigniew. 1995. Dwa najstarsze plany Bydgoszczy z roku 1657, „Kronika Bydgoska”, t. 16 (1994), s. 120–130.

Żernicki Józef. 1926. Ilustrowany przewodnik po wielkiej Bydgoszczy i okolicy, Bydgoszcz.

Pobrania

Opublikowane

2019-01-01

Jak cytować

Pasieta, A. (2019). Stary Rynek w Bydgoszczy w świetle źródeł ikonograficznych i kartograficznych (XVII–trzecia ćwierć XIX wieku). Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 67(1), 73–92. https://doi.org/10.23858/KHKM67.2019.1.005

Numer

Dział

Studia i materiały