Niezwykłe małżeńskie życie codzienne w suplikach  do Penitencjarii Apostolskiej z metropolii gnieźnieńskiej w XV wieku

Monika Saczyńska-Vercamer

doi:10.23858/KHKM69.2021.4.001

Opublikowane: 2021-12-23

Tom 69 Nr 4 (2021)

Uncommon everyday married life in supplications from the province of Gniezno to the Apostolic Penitentiary in the fifteenth century

Monika Saczyńska-Vercamer

Kwartalnik Historii Kultury Materialnej

Dział: Studia i materiały

https://doi.org/10.23858/KHKM69.2021.4.001

Abstrakt

Penitencjaria Apostolska oprócz spraw duchowieństwa, Kościoła i religii, zajmowała się także sprawami małżeńskimi. Do kompetencji Penitencjarii należało głównie udzielanie dyspens od przeszkód małżeńskich, ale także absolucji, gdy zawarto małżeństwo ze świadomością istnienia przeszkody oraz rozstrzyganie spraw wątpliwych lub niejasnych. Najczęstszym problemem małżeńskim w metropolii gnieźnieńskiej była przeszkoda pokrewieństwa w stopniu czwartym i trzecim. Wśród omawianych kwestii znajdują się także wątki dotyczące przemocy w rodzinie, skomplikowanych układów między krewnymi, aktów bigamii i historie miłosne. Wszystko to rozgrywało się w stosunkowo wąskich grupach osób spokrewnionych i spowinowaconych ze sobą.

Słowa kluczowe:

małżeństwo, przeszkody małżeńskie, życie codzienne, Penitencjaria Apostolska, supliki, średniowiecze

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Saczyńska-Vercamer, M. (2021). Uncommon everyday married life in supplications from the province of Gniezno to the Apostolic Penitentiary in the fifteenth century. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 69(4), 439–447. https://doi.org/10.23858/KHKM69.2021.4.001

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

APA [Archivio della Penitenzieria Apostolica], Reg. Matrim. et Div. [Registra Matrimonialium et Diversorum], vol. 5–26, 28–41.
Google Scholar

Biniaś-Szkopek Magdalena. 2018. Małżonkowie przed sądem biskupiego oficjała poznańskiego w pierwszej ćwierci XV wieku, Poznań.
Google Scholar

Biniaś-Szkopek Magdalena. 2019. Małżeńska przeszkoda impotencji i oziębłości płciowej w świetle akt poznańskiego konsystorza z XV wieku, “Kwartalnik Historyczny”, vol. 126, fasc. 2, pp. 253–281, https://doi.org/10.12775/KH.2019.126.2.02 (dostęp 24.09.2021).
Google Scholar

Brundage James Arthur. 1986. Marriage and Sexuality in the Decretales of Pope Alexander III, [in:] Miscellanea Rolando Bandinelli Papa Alessandro III, ed. F. Liotta, Siena, pp. 59–83.
Google Scholar

Corpus. 1879–1881. Corpus iuris canonici, vol. 1–2, ed. E. Friedberg, Leipzig.
Google Scholar

Delimata Małgorzata. 2005. Wiarołomni mężowie przed polskimi sądami kościelnymi, “Nasza Przeszłość”, vol. 104, pp. 247–258.
Google Scholar

Delimata Małgorzata. 2008. » Mulieres suspectae « — przypadki niewiernych żon w aktach sądów w późnym średniowieczu, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, vol. 177, pp. 287–292.
Google Scholar

Dokumenty. 2004. Dokumenty Soborów Powszechnych, vol. 2: 869–1312, eds. A. Baron, H. Pietras, Kraków.
Google Scholar

Dokumenty. 2007. Dokumenty soborów powszechnych, vol. 4: 1511–1870, eds. A. Baron, H. Pietras, Kraków.
Google Scholar

Donahue jr. Charles. 1976. The Policy of Alexander the Third’s Consent Theory of Marriage, [in:] Proceedings of the Fourth International Congress of Medieval Canon Law, Toronto, 21-25 august 1972, ed. S. Kuttner, Citta del Vaticano, pp. 251–281.
Google Scholar

Donahue jr. Charles. 1983. The Canon Law on the Formation of Marriage and Social Practice in the Later Middle Ages, “Journal of Family History”, pp. 144–158.
Google Scholar

Dworzaczek Włodzimierz. 1959–1960. Górka Łukasz h. Łodzia (1482–1542), [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 8, ed. K. Lepszy, Wrocław, pp. 409–412.
Google Scholar

Garbacik Józef. 1959–1960. Łukasz Górka (z Górki) h. Łodzia, [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 8, ed. K. Lepszy, Wrocław, pp. 408–409.
Google Scholar

Hemperek Piotr. 1970. Sprawy małżeńskie w oficjalacie okręgowym w Lublinie w XV w., “Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, vol. 17, fasc. 5, pp. 27–44.
Google Scholar

Jawor Grzegorz. 1986/1987. Obraz rodziny chłopskiej w Polsce XV wieku w świetle ksiąg oficjała lubelskiego,
Google Scholar

“Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio F, vol. 41/42, pp. 81–91.
Google Scholar

Jurek Tomasz. 2009–2010a. Szamotulski Andrzej h. Nałęcz, [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 46, ed. A. Romanowski, Warszawa–Kraków, pp. 562–656.
Google Scholar

Jurek Tomasz. 2009–2010b. Szamotulski Dobrogost Świdwa h. Nałęcz, [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 46, ed. A. Romanowski, Warszawa–Kraków, pp. 565–569.
Google Scholar

Jurek Tomasz. 2009–2010c. Szamotulski Piotr Świdwa h. Nałęcz, [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 46, ed. A. Romanowski, Warszawa–Kraków, pp. 572–576.
Google Scholar

Koczerska Maria. 1974. Rodzina szlachecka w Polsce późnego średniowiecza, Warszawa.
Google Scholar

Kołacz-Chmiel Małgorzata. 2018. Mulier honesta et laboriosa. Kobieta w rodzinie chłopskiej późnośredniowiecznej Małopolski, Lublin.
Google Scholar

Książkiewicz Aleksandra. 2008. Sprawy małżeńskie w konsystorzu lwowskim w późnym średniowieczu, “Nasza Przeszłość”, vol. 109, pp. 287–292.
Google Scholar

Pielas Jacek. 2007. Oleśniccy herbu Dębno w XVI–XVII wieku. Studium z dziejów zamożnej szlachty doby nowożytnej, Kielce.
Google Scholar

RPG. 2001–2008. Repertorium Poenitentiariae Germanicum, vol. 3–7, eds. L. Schmugge et al., Tübingen–Berlin–Boston.
Google Scholar

Saczyńska-Vercamer Monika. 2021. Władza i grzech. Supliki z metropolii gnieźnieńskiej do Penitencjarii Apostolskiej w XV wieku, Warszawa.
Google Scholar

Salonen Kirsi 2002. The Penitentiary as a Well of Grace in the Late Middle Age. The Exemplar of the Province of Uppsala 1448–1527, Helsinki.
Google Scholar

Salonen Kirsi 2011. The Apostolic Penitentiary and Violence in the Roman Curia., [in:] Violence in the Medieval Clergy, eds. G. Jaritz, A. Marianović, Budapest, pp. 17–28.
Google Scholar

Salonen Kirsi, Schmugge Ludwig 2009. A Sip from the “Well of Grace”. Medieval texts from the Apostolic Penitentiary, Studies in Medieval and Early Modern Canon Law, vol. 7, Washing ton.
Google Scholar

Skierska Izabela 2014. Rozwiązanie małżeństwa w Polsce późnego średniowiecza w świetle praktyki sądów kościelnych, [in:] Manželství v pozním středověku: rituály a obyčaje, eds. P. Kras, M. Nodl, Praha, pp. 35–52.
Google Scholar

Słownik. 2008. Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, vol. 4, fasc. 4, ed. T. Jurek, Poznań.
Google Scholar

Steczkowki Piotr. 2013. Penitencjaria Apostolska (XIII–XVI w.). Powstanie, ewolucja, odnowienie, Rzeszów.
Google Scholar

Supplications. 2012–2014. Supplications from England and Wales in the Register of the Apostolic Penitentiary 1410–1503, eds. P.D. Clark, N.R. Zutshi, vol. 1–2, Cantenbury–New York.
Google Scholar