Uncommon everyday married life in supplications from the province of Gniezno to the Apostolic Penitentiary in the fifteenth century
DOI:
https://doi.org/10.23858/KHKM69.2021.4.001Słowa kluczowe:
małżeństwo, przeszkody małżeńskie, życie codzienne, Penitencjaria Apostolska, supliki, średniowieczeAbstrakt
Penitencjaria Apostolska oprócz spraw duchowieństwa, Kościoła i religii, zajmowała się także sprawami małżeńskimi. Do kompetencji Penitencjarii należało głównie udzielanie dyspens od przeszkód małżeńskich, ale także absolucji, gdy zawarto małżeństwo ze świadomością istnienia przeszkody oraz rozstrzyganie spraw wątpliwych lub niejasnych. Najczęstszym problemem małżeńskim w metropolii gnieźnieńskiej była przeszkoda pokrewieństwa w stopniu czwartym i trzecim. Wśród omawianych kwestii znajdują się także wątki dotyczące przemocy w rodzinie, skomplikowanych układów między krewnymi, aktów bigamii i historie miłosne. Wszystko to rozgrywało się w stosunkowo wąskich grupach osób spokrewnionych i spowinowaconych ze sobą.
Pobrania
Bibliografia
APA [Archivio della Penitenzieria Apostolica], Reg. Matrim. et Div. [Registra Matrimonialium et Diversorum], vol. 5–26, 28–41.
Biniaś-Szkopek Magdalena. 2018. Małżonkowie przed sądem biskupiego oficjała poznańskiego w pierwszej ćwierci XV wieku, Poznań.
Biniaś-Szkopek Magdalena. 2019. Małżeńska przeszkoda impotencji i oziębłości płciowej w świetle akt poznańskiego konsystorza z XV wieku, “Kwartalnik Historyczny”, vol. 126, fasc. 2, pp. 253–281, https://doi.org/10.12775/KH.2019.126.2.02 (dostęp 24.09.2021).
Brundage James Arthur. 1986. Marriage and Sexuality in the Decretales of Pope Alexander III, [in:] Miscellanea Rolando Bandinelli Papa Alessandro III, ed. F. Liotta, Siena, pp. 59–83.
Corpus. 1879–1881. Corpus iuris canonici, vol. 1–2, ed. E. Friedberg, Leipzig.
Delimata Małgorzata. 2005. Wiarołomni mężowie przed polskimi sądami kościelnymi, “Nasza Przeszłość”, vol. 104, pp. 247–258.
Delimata Małgorzata. 2008. » Mulieres suspectae « — przypadki niewiernych żon w aktach sądów w późnym średniowieczu, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, vol. 177, pp. 287–292.
Dokumenty. 2004. Dokumenty Soborów Powszechnych, vol. 2: 869–1312, eds. A. Baron, H. Pietras, Kraków.
Dokumenty. 2007. Dokumenty soborów powszechnych, vol. 4: 1511–1870, eds. A. Baron, H. Pietras, Kraków.
Donahue jr. Charles. 1976. The Policy of Alexander the Third’s Consent Theory of Marriage, [in:] Proceedings of the Fourth International Congress of Medieval Canon Law, Toronto, 21-25 august 1972, ed. S. Kuttner, Citta del Vaticano, pp. 251–281.
Donahue jr. Charles. 1983. The Canon Law on the Formation of Marriage and Social Practice in the Later Middle Ages, “Journal of Family History”, pp. 144–158.
Dworzaczek Włodzimierz. 1959–1960. Górka Łukasz h. Łodzia (1482–1542), [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 8, ed. K. Lepszy, Wrocław, pp. 409–412.
Garbacik Józef. 1959–1960. Łukasz Górka (z Górki) h. Łodzia, [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 8, ed. K. Lepszy, Wrocław, pp. 408–409.
Hemperek Piotr. 1970. Sprawy małżeńskie w oficjalacie okręgowym w Lublinie w XV w., “Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, vol. 17, fasc. 5, pp. 27–44.
Jawor Grzegorz. 1986/1987. Obraz rodziny chłopskiej w Polsce XV wieku w świetle ksiąg oficjała lubelskiego,
“Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio F, vol. 41/42, pp. 81–91.
Jurek Tomasz. 2009–2010a. Szamotulski Andrzej h. Nałęcz, [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 46, ed. A. Romanowski, Warszawa–Kraków, pp. 562–656.
Jurek Tomasz. 2009–2010b. Szamotulski Dobrogost Świdwa h. Nałęcz, [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 46, ed. A. Romanowski, Warszawa–Kraków, pp. 565–569.
Jurek Tomasz. 2009–2010c. Szamotulski Piotr Świdwa h. Nałęcz, [in:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 46, ed. A. Romanowski, Warszawa–Kraków, pp. 572–576.
Koczerska Maria. 1974. Rodzina szlachecka w Polsce późnego średniowiecza, Warszawa.
Kołacz-Chmiel Małgorzata. 2018. Mulier honesta et laboriosa. Kobieta w rodzinie chłopskiej późnośredniowiecznej Małopolski, Lublin.
Książkiewicz Aleksandra. 2008. Sprawy małżeńskie w konsystorzu lwowskim w późnym średniowieczu, “Nasza Przeszłość”, vol. 109, pp. 287–292.
Pielas Jacek. 2007. Oleśniccy herbu Dębno w XVI–XVII wieku. Studium z dziejów zamożnej szlachty doby nowożytnej, Kielce.
RPG. 2001–2008. Repertorium Poenitentiariae Germanicum, vol. 3–7, eds. L. Schmugge et al., Tübingen–Berlin–Boston.
Saczyńska-Vercamer Monika. 2021. Władza i grzech. Supliki z metropolii gnieźnieńskiej do Penitencjarii Apostolskiej w XV wieku, Warszawa.
Salonen Kirsi 2002. The Penitentiary as a Well of Grace in the Late Middle Age. The Exemplar of the Province of Uppsala 1448–1527, Helsinki.
Salonen Kirsi 2011. The Apostolic Penitentiary and Violence in the Roman Curia., [in:] Violence in the Medieval Clergy, eds. G. Jaritz, A. Marianović, Budapest, pp. 17–28.
Salonen Kirsi, Schmugge Ludwig 2009. A Sip from the “Well of Grace”. Medieval texts from the Apostolic Penitentiary, Studies in Medieval and Early Modern Canon Law, vol. 7, Washing ton.
Skierska Izabela 2014. Rozwiązanie małżeństwa w Polsce późnego średniowiecza w świetle praktyki sądów kościelnych, [in:] Manželství v pozním středověku: rituály a obyčaje, eds. P. Kras, M. Nodl, Praha, pp. 35–52.
Słownik. 2008. Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, vol. 4, fasc. 4, ed. T. Jurek, Poznań.
Steczkowki Piotr. 2013. Penitencjaria Apostolska (XIII–XVI w.). Powstanie, ewolucja, odnowienie, Rzeszów.
Supplications. 2012–2014. Supplications from England and Wales in the Register of the Apostolic Penitentiary 1410–1503, eds. P.D. Clark, N.R. Zutshi, vol. 1–2, Cantenbury–New York.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
