Umocnienia miejskie późnośredniowiecznego Kołobrzegu w świetle badań archeologicznych

Beata Wywrot-Wyszkowska

doi:10.23858/KHKM71.2023.3.001

Opublikowane: 2023-11-23

Tom 71 Nr 3 (2023)

Umocnienia miejskie późnośredniowiecznego Kołobrzegu w świetle badań archeologicznych

Beata Wywrot-Wyszkowska

Kwartalnik Historii Kultury Materialnej

Dział: Studia i materiały

https://doi.org/10.23858/KHKM71.2023.3.001

Abstrakt

W artykule przedstawiono zagadnienia związane z formą i przebiegiem późno -średniowiecznych umocnień kołobrzeskich oraz zachodzącymi w tym zakresie przemianami. Zasadniczą podstawę źródłową stanowią znaleziska archeologiczne. W mniejszym zakresie, ze względu na zły stan zachowania, wykorzystano przekazy pisane, źródła kartograficzne i ikonograficzne. Pierwotne umocnienia kołobrzeskie miały postać ziemnych wałów otoczonych fosą. W połowie XIV w. rozpoczęto budowę ceglanych murów miejskich, którą zakończono w połowie XV w. W ich pierścieniu znajdowały się cztery główne bramy oraz kilka furt. Bramy kołobrzeskie miały „szyje” wysunięte daleko poza krawędź fosy, które były zakończone piętrowymi lub wyższymi budynkami.

Słowa kluczowe:

umocnienia miejskie, granice miasta, Pomorze Zachodnie, Kołobrzeg, późne średniowiecze

Inne teksty tego samego autora

Beata Wywrot-Wyszkowska, Andrzej Janowski, Mieszczański pas naddługi z późnośredniowiecznego Kołobrzegu , Kwartalnik Historii Kultury Materialnej: Tom 65 Nr 2 (2017)

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Wywrot-Wyszkowska, B. (2023). Umocnienia miejskie późnośredniowiecznego Kołobrzegu w świetle badań archeologicznych. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 71(3), 259–277. https://doi.org/10.23858/KHKM71.2023.3.001

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ansorge Jörg. 2005. Katharinenberg 36 — ein Wiekhaus in der Stralsunder Stadtmauer, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern”, 12, s. 117–131.
Google Scholar

Bau- und Kunstdenkmäler. 1889. Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungs-Bezirks Köslin, 1, Die Kreise Köslin und Colberg-Körlin, oprac. L. Böttger, Stettin.
Google Scholar

Dworaczyk Marek, Wywrot-Wyszkowska Beata. 2016. Źródła archeologiczne, [w:] Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, 6, red. B. Wywrot-Wyszkowska, M. Dworaczyk, M. Rębkowski, Kołobrzeg, s. 447–580.
Google Scholar

Enzenberger Peter. 2007. Handwerk im mittelalterlichen Greifswald. Ein Beitrag zur Darstellung der Siedlungs- und Produktionsweise in einem spätmittelalterlichen Handwerkerviertel am Übergang vom 13. zum. 14. Jahrhundert, Schwerin.
Google Scholar

Ernst Bernhard. 2009. Neue Untersuchungen an der Stralsunder Stadtmauer — Die Ausgrabungen auf dem Areal Katharinenberg 14–20, „Bodendenkmalpflege in Mecklenburg-Vorpommern”, 56 (2008), s. 115–156.
Google Scholar

Göbel Heinrich. [1927]. Die städtebauliche Entwicklung von Kolberg. Mittelalterliche Industriestadt Festung, See-, Sol- u. Moorbad, Düsseldorf.
Google Scholar

Hoffa Monika. 1968. Niektóre cechy fizyczno-geograficzne rejonu Kołobrzegu i ich znaczenie dla portu i uzdrowiska, Poznań.
Google Scholar

Kamiński Roman, Słowiński Sławomir. 2007. Fragmenty średniowiecznych umocnień obronnych odkryte przy ul. św. Ducha w Szczecinie, [w:] XV Sesja Pomorzoznawcza. Materiały z konferencji 30 listopada–02 grudnia 2005, red. G. Nawrolska, Elbląg, s. 381–389.
Google Scholar

Kasprzak Monika. 2009. Późnośredniowieczne mury obronne Gdańska w świetle najnowszych badań archeologicznych, [w:] Stan badań archeologicznych miast w Polsce, red. H. Paner, M. Fudziński, Z. Borcowski, Gdańsk, s. 151–166.
Google Scholar

Krąpiec Marek. 2016. Analiza dendrochronologiczna próbek drewna, [w:] Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, 6, red. B. Wywrot-Wyszkowska, M. Dworaczyk, M. Rębkowski, Kołobrzeg, s. 269–278.
Google Scholar

Kroczyński Hieronim. 1993. Relikty nowożytnej twierdzy kołobrzeskiej we współczesnej architekturze miasta, Kołobrzeg.
Google Scholar

Kroczyński Hieronim. 2000a. Twierdza Kołobrzeg, Warszawa.
Google Scholar

Kroczyński Hieronim. 2000b. Ślady średniowiecznego Kołobrzegu w kartografii i ikonografii nowożytnej, [w:] Salsa Cholbergiensis. Kołobrzeg w średniowieczu, red. L. Leciejewicz, M. Rębkowski, Kołobrzeg, s. 191–196.
Google Scholar

Mulsow Ralf. 2010. Die Befestigungen der Stadt Rostock in Mittelalter und in der frühen Neuzeit, [w:] Lübecker Kolloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum, 7, Die Befestigungen, red. M. Gläser, Lübeck, s. 445–463.
Google Scholar

Ogiewa-Sejnota Monika. 2019. A picture of the Duchy of Szczecin during the Thirty Years’ War in light of the chronicle by Peter Rudolphy between 1627 and 1637, „Przegląd Zachodniopomorski”, 34 (63), 4, s. 223–252.
Google Scholar

Piskorski Jan M. 1987. Miasta księstwa szczecińskiego do połowy XIV wieku, Warszawa–Poznań.
Google Scholar

Polak Zbigniew. 2000b. Zabudowa lokacyjnego Kołobrzegu, [w:] Salsa Cholbergiensis. Kołobrzeg w średniowieczu, red. L. Leciejewicz, M. Rębkowski, Kołobrzeg, s. 161–170.
Google Scholar

Polak Zbigniew. 2016. Organizacja przestrzeni i przemiany budowlane, [w:] Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, 6, red. B. Wywrot-Wyszkowska, M. Dworaczyk, M. Rębkowski, Kołobrzeg, s. 17–37.
Google Scholar

Polak Zbigniew, Rębkowski Marian. 1998. Zabudowa i funkcja terenu w średniowieczu, [w:] Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, 3, red. M. Rębkowski, Kołobrzeg, s. 169–181.
Google Scholar

Rębkowski Marian. 1996. Topografia Kołobrzegu w XIII wieku, [w:] Słowiańszczyzna w Europie średniowiecznej, 2, Miasta i rzemiosła, red. Z. Kurnatowska, Wrocław, s. 127–136.
Google Scholar

Rębkowski Marian. 2000. Centrum lokacyjnego Kołobrzegu, [w:] Średniowieczny Śląsk i Czechy. Centrum średniowiecznego miasta. Wrocław a Europa Środkowa, red. J. Piekalski, K. Wachowski, Wratislavia Antiqua, 2, Wrocław, s. 227–234.
Google Scholar

Rębkowski Marian. 2001. Pierwsze lokacje miast w Księstwie Zachodniopomorskim. Przemiany przestrzenne i kulturowe, Kołobrzeg.
Google Scholar

Rębkowski Marian. 2002. Neue Ergebnisse zur ältesten Befestigung der Gründungsstadt Kolberg (Kołobrzeg), [w:] Civitas et castrum ad Mare Balticum. Baltijas arheoloģijas un vēstures problēmas dzelzs laikmetā un viduslaikos. Rakstu krājums — veltījums LZA īstenajam loceklim prof. Dr. habil. hist. Andrim Caunem 65 gadu dzīves jubilejā, red. Ē Mugurēvičs, Riga, s. 224–234.
Google Scholar

Rębkowski Marian. 2010. Fortifications of medieval Kołobrzeg, [w:] Lübecker Kolloquium zur Stadtarchäologie im Hanseraum, 7, Die Befestigungen, red. M. Gläser, Lübeck, s. 615–627.
Google Scholar

Rębkowski Marian. 2011. Boundary of a town and boundaries in a town. Spatial divisions of chartered towns in thirteenth-century Pomerania in the light of archaeological sources, „Quaestiones Medii Aevi Novae”, 16, s. 149–170.
Google Scholar

Rębkowski Marian, Polak Zbigniew, Wywrot-Wyszkowska Beata. 1998. Źródła archeologiczne, [w:] Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, 3, red. M. Rębkowski, Kołobrzeg, s. 13–168.
Google Scholar

Riemann Hermann. 1924. Geschichte der Stadt Kolberg, Kolberg.
Google Scholar

Schanz Elke. 2008. Slawen und Deutsche am Rande der Stadt Altentreptow, „Archäologische Berichte aus Mecklenburg-Vorpommern”, 15, s. 49–56.
Google Scholar

Skrycki Radosław. 2011. Kołobrzeg w wojnie siedmioletniej 1756–1763. Źródła kartograficzne do dziejów miasta w XVIII wieku, Kołobrzeg.
Google Scholar

Solek Zofia, Leciejewicz Lech. 1961. Z badań nad krajobrazem naturalnym wczesnośredniowiecznego Kołobrzegu, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 9, 3, s. 387–394.
Google Scholar

Starski Michał. 2009. Średniowieczne i nowożytne umocnienia miejskie Pucka w świetle wyników dotychczasowych badań archeologicznych, [w:] Stan badań archeologicznych miast w Polsce, red. H. Paner, M. Fudziński, Z. Borcowski, Gdańsk, s. 129–150.
Google Scholar