Ikonograficzne przedstawienia śmierci w propagandzie pierwszej wojny światowej

Autor

  • Piotr Szlanta Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa

Słowa kluczowe:

śmierć, propaganda, pierwsza wojna światowa

Abstrakt

THE ICONOGRAPHY OF DEATH IN WORLD-WAR-I PROPAGANDA

World War I was a conflict of a new type, blurring the borderlines between the front and the rear, the army and the civilians. During the prolonged military confrontation, which exhausted human, material and financial resources, it was essential for the political elites to gain and maintain their nations’ support for continuing the war effort. Crucial in this respect was propaganda. Death was often explored by World-War-I propagandists. They stylized death-related motifs in various ways, trying to harness them into the war effort. The iconography was dominated by allegorical pictures of death, in particular the traditional image of the human skeleton. Among allegorical and symbolic representations one can distinguish several major topoi: e.g. a tired death (alluding to the horrendous, previously unwitnessed numbers of casualties), a modern death (i.e. infl icted with new kinds of weapons), death as an enemy, and death as a sacrifi ce to the fatherland. Images of death in visual propaganda had varied functions. They were intended to blame the mass homicide on the battlefi elds in the years 1914-18 on the enemy, who had deceitfully provoked the outbreak of the war, was using barbarian methods (also against unarmed civilians) and had an interest in prolonging the confl ict. Such a depiction of the enemy was to stir outrage, hatred and disdain, thus making it a moral duty to continue the war until victory. The enemy, going hand in hand with death, responsible for immeasurable suffering, was shown as acting not only against “us” but also against its own society, or more generally against civilized humankind. “Our” fallen were stylized as martyrs, their sacrifi ce comparable with Christ’s sacrifice, which was to rationalize their death and help the families in mourning. Propaganda images of death were also utilized in the photographs that got published. They usually showed the corpses of the enemy’s soldiers (as evidence of “our” army’s efficiency and prognostics of victory) or ceremonious funerals of “our” men (creating the cult of the fallen). Unfortunately, it is impossible to assess the impact of the above-mentioned topoi of death on societies and their morale since there are no sufficient sources, and additionally, death-related motifs were entwined with many other elements used to create a consistent propaganda message.

Pobrania

Download data is not yet available.

Bibliografia

Ariès P. 1989. Człowiek i śmierć. Warszawa.

Audoin-Rouzeau S. 2004. La guerre des enfants 1914-1918. Paris.

Bereczenko M. 2009. I wojna światowa i sprawa polska na dawnych kartach pocztowych. Rzeszów.

Dąbrowski M. 2004. Cmentarze wojenne z lat I wojny światowej w dawnym województwie lubelskim. Lublin.

Duda O. 1995. Cmentarze I wojny światowej w Galicji Zachodniej 1914-1918. Warszawa.

Duroselle J.-B. 2006. Wielka Wojna Francuzów 1914-1918. Warszawa.

Fehlemann S. 2014. Bereavement and Mourning (Germany) In U. Daniel (ed.) 1914-1918-online. International Encyclopedia of the First World War. Berlin.

Janik M. 2008. Między grozą a humorem. Przedstawianie wroga na kartach i plakatach pocztowych Ententy jako jeden z głównych motywów wizualnej propagandy w okresie pierwszej wojny światowej. Teka Historyka 35.

Janz O. 2009. Das symbolische Kapital der Trauer. Nation, Religion und Familie im italienischen Geffalenkult des Ersten Weltkrieges. Tübingen.

Joll J. Martel G. 2008. Przyczyny wybuchu pierwszej wojny światowej. Warszawa.

Knercer W. 1995. Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim. Warszawa.

Kramer A. 2007. Dynamic of destruction. Culture and mass killing in the First World War. Oxford.

Kula M. 2012. Ostatecznie trzeba umrzeć. Warszawa.

Mommsen W.J. 1995. Bürgerstolz und Weltmachtsreben. Deutschland unter Wilhelm II. 1890 bis 1918. Berlin.

Neiberg M.S. 2013. Taniec furii. Wybuch pierwszej wojny światowej oczami Europejczyków. Kraków.

Oettingen U. 1988. Cmentarze I wojny światowej w województwie kieleckim. Warszawa.

Pałosz J. 2012. Śmiercią złączeni. O cmentarzach z I wojny światowej na terenach Królestwa Polskiego administrowanych przez Austro-Węgry. Kraków.

Pfabigan A. 1995. Kriegsgesinnung und abgewehrte „Enttäuschung des Krieges” in den Plakaten des Ersten Weltkrieges In: M. Jobst-Rieder A. Pfabigan M. Wagner (eds.) Das letzte Vivat. Plakate und Parolen aus der Kriegssammlung der k. k. Hofbibliothek. Wien.

Rauchensteiner M. 2013. Der Erste Weltkrieg und das Ende der Habsburger Monarchie 1914-1918. Wien.

Ruszała K. 2012. Organizacja ogólnego dnia grobów bohaterów w Austrii w 1917 i 1918 roku In: K. Ruszała (ed.) Materiały z konferencji Znaki Pamięci V - bitwa gorlicka, jej znacznie i skutki, Gorlice 30.04.2011. Gorlice.

Sierakowska K. 2015. Śmierć – wygnanie – głód w dokumentach osobistych. Ziemie polskie w latach Wielkiej Wojny 1914-1918. Warszawa.

Watson A. 2014. Ring of Steel. Germany and Austria-Hungary in World War I. The People’s War. New York.

Winter J.M. 1998. Propaganda and Mobilization of Consent In: H. Strachan (ed.) World War I. A History. Oxford.

Vovell M., Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność, Gdańsk 2008

Pobrania

Opublikowane

2016-01-01

Jak cytować

Szlanta, P. (2016). Ikonograficzne przedstawienia śmierci w propagandzie pierwszej wojny światowej. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 64(2), 269–279. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/908

Numer

Dział

Studia i materiały