Dyspozycje majątkowe Izabeli z Poniatowskich Branickiej na wypadek śmierci
Słowa kluczowe:
testamenty, Izabela z Poniatowskich Branicka, prawo spadkowe XIX w., BiałystokAbstrakt
THE LAST WILL OF IZABELA BRANICKA NÉE PONIATOWSKA
The article analyses the last will of Izabela Branicka née Poniatowska, written down on 3 Nov 1805, and documents appended to the will, which were termed codicils in the Prussian law. The dispositions of this will are interesting since the testator only had life interest in her estate so she could only bequeath cash and movable property. Much of it, however, were debts, especially sums due to the heirs of her husband, Jan Klemens Branicki. Therefore, the making of the will had to be preceded with certain legal proceedings. To be able to make the will, Izabela Branicka had to resolve a legal tussle with her husband’s heirs, which she managed to achieve in 1800. Then, she had all her liabilities recorded in Prussian Land Registry and the
Galician Tabula Krajowa (register of land and deeds), securing them on Jan Klemens Branicki’s estates. This was necessary since she wanted her will to have long-term consequences. As a result, a special alms fund was established and 31 people were provided with life-time annuities which were paid for at least 28 years after Branicka’s death.
Pobrania
Bibliografia
Bartczakowa Aldona, Kwiatkowska Irena. 1974. Pałac Branickich, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Čerkaska N. 2005. Dokumenti Branicʹkih gerba „Grif” z Višnìvcâ u „magnatsʹkih” fondah CDÌAK Ukraïni. 257 (4), 117-131.
Dobroński Adam Czesław, Lechowski Andrzej. 2008. Izabela Branicka w 200-lecie śmierci, Białystok: Muzeum Podlaskie.
Kowecka Elżbieta. 1991. Dwór „Najrządniejszego w Polszcze magnata”. Warszawa: Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk.
Kubicki T. 2007. Źródła prawa hipotecznego na ziemiach polskich w okresie zaborów 1772-1918. Część I. Okres do połowy XIX wieku. Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 10, 183-193.
Kuklo Cezary (ed.). 2014. Izabela z Poniatowskich Branicka. Życie i działalność publiczna, Białystok: Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Białymstoku.
Kulesza-Woroniecka Iwona. 2014. Dwór Izabeli Branickiej w Białymstoku 1771-1808. In: Cezary Kuklo (ed.), Izabela z Poniatowskich Branicka. Życie i działalność publiczna. Białystok: Prymat, 87-116.
Kulesza-Woroniecka Iwona. 2014. Szkolnictwo Komisji Edukacji Narodowej w Białymstoku. In: Katarzyna Dormus, Bożena Popiołek, Agnieszka Chłosta-Sikorska, R. Ślęczka (ed.), Komisja Edukacji Narodowej: kontekst historyczno-pedagogiczny. Kraków: Wydawnictwo Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej, 241-250.
Kupczewska Marta, Łopatecki Karol. 2016. Testament Izabeli z Poniatowskich Branickiej (3 XI 1805). Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 64 (1), 103-119.
Łopatecki Karol. 2015. Sprzedaż dóbr białostockich przez spadkobierców Jana Klemensa Branickiego, Studia Podlaskie 23, (w druku).
Łopatecki Karol. 2015. O potrzebie reform ustroju i prawa Rzeczypospolitej szlacheckiej w świetle pierwszej polskiej powieści fantastyczno-naukowej z 1785 roku. Czasopismo Prawno-Historyczne 67 (1), 169-189.
Łopatecki Karol. 2016. O instytucji dożywocia na przykładzie małżeństwa Jana Klemensa i Izabeli Branickich. Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa 9 (1), 39-66.
Łopatecki Karol, Walczak Wojciech. 2015. The History of Branicki Palace until 1809. The influence of „Versailles of Podlasie” on the Development of Białystok, Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy.
Łopatecki Karol, Walczak Wojciech (red.). 2015. Pałac Branickich w Białymstoku. 2 Lata 1802-1809. Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy.
Moniuszko Adam. 2014. Rejestry nieruchomości (księgi gruntowe) w dawnej Polsce – czy naprawdę istniały? Czasopismo Prawno-Historyczne 66 (1), 451-475.
Moniuszko Adam, Rosner Anna. 2014. Historia polubownego rozwiązywania sporów na ziemiach polskich. Zarys problematyki. In: E. Gmurzyńska, R. Morek (ed.), Mediacje: teoria i praktyka. Warszawa: Wolters Kluwer, 53-78.
Nieciecki Jan. 2001. Testament Jana Klemensa Branickiego. In: H. Majecki (ed.), Studia i materiały do dziejów miasta Białegostoku 5. Białystok: Prymat, 7-27.
Nowacki Tadeusz (ed.). 1957. Materiały do działalności pedagogicznej Stanisława Staszica. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Popiołek Bożena. 2009. Woli mojej ostatniej testament ten: testamenty staropolskie jako źródło do historii mentalności XVII i XVIII wieku, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Sztachelska-Kokoczka Alina. 2006. Magnackie dobra Jana Klemensa Branickiego, Białystok: Prymat.
Szymańska Izabela, Średzińska Anna. 2011. Pałac Branickich: historia i wnętrza, Białystok: Wydawnictwo BUK.
Szwagrzyk Józef Andrzej. 1990. Pieniądz na ziemiach polskich: X-XX w., Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Trynkowski Jan. 2002. Gimnazjum. Z dziejów Gimnazjum Białostockiego (1777) 1802-1915, Białystok: Polskie Towarzystwo Historyczne.
Tyszkiewicz Eustachy (ed.). 1878. Króla Stanisława Augusta ostatni pobyt w Grodnie. Poznań: Księgarnia Jana Konstantego Żupańskiego.
Wąsicki Jan. 1964. Pruskie opisy miast polskich z końca XVIII wieku: departament Białostocki. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Wereszycka Helena. 1976. Mniszchowa z Zamoyskich 1. v. Potocka Urszula. Polski Słownik Biograficzny 21, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 457-458.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.