Reminiscences of the modern period art in the 19th-century tombstones with a full-figure sculpture of a sleeping infant in the Powązki cemetery in Warsaw

Authors

  • Barbara Gawęcka Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, ul. Księcia Józefa Poniatowskiego 12, 85-001 Bydgoszcz https://orcid.org/0000-0002-3050-2234

DOI:

https://doi.org/10.23858/KHKM69.2021.4.007

Keywords:

death, child, tomb, tombstone, Warsaw, Powązki, cemetery, Renaissance, classicism

Abstract

This article discusses classicistic plinth gravestones with a full-figure sculpture of a lying child. At the Powązki Cemetery in Warsaw, there are five objects of this type from the 19th century, on the tombstones of Aleksander Rzempołuski, Stefania Wolska, Gabriel Józef Komorowski, Romuald Krassowski, and Wiktor Zeydler. On the basis of these examples, we can trace continuity in the use of the formal type of a naked, sleeping child in sepulchral art. In ancient works the symbolism of things, plants, and animals near the child was used to imply that death is only a dream, in contrast to the various vanitas symbols depicted on modern gravestones that were meant to remind the viewer of the transience of human existence. In classicistic tombstones, the set of objects held by the child also included a cross — a sign of resurrection and eternal life.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Galicka I., Sygietyńska H. 1973. „Karta ewidencyjna nagrobka Gabriela Komorowskiego, znajdującego się na Cmentarzu rzymsko-katolickim na Powązkach w Warszawie”, Archiwum MWKZ [Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków] w Warszawie.

Kocot C. 1967. „Karta ewidencyjna nagrobka Romualda Krassowskiego, znajdującego się na Cmentarzu rzymsko-katolickim na Powązkach w Warszawie”, Archiwum MWKZ w Warszawie.

Maraśkiewicz Jan. 2014. „Karta ewidencyjna rzeźby figury dziecka na skale. Nagrobek Janeczka Marciniaka na Cmentarzu parafii pw. św. Stanisława bp. m. w Cerekwi”, Archiwum MWKZ delegatura w Radomiu.

Maraśkiewicz Jan. 2016. „Karta ewidencyjna nagrobka Jasia Białkowskiego, znajdującego się na Cmentarzu parafii rzymskokatolickiej pw. Opieki Matki Bożej Bolesnej w Nowym Mieście nad Pilicą”, Archiwum MWKZ delegatura w Radomiu.

Schrow Z. 1987. „Karta ewidencyjna nagrobka Aleksandra Rzempolińskiego, znajdującego się na Cmentarzu powązkowskim w Warszawie”, Archiwum MWKZ w Warszawie.

Sygietyńska H. 1974. „Karta ewidencyjna nagrobka Stefani Wolskiej, znajdującego się na Cmentarzu rzymsko-katolickim na Powązkach w Warszawie”, Archiwum MWKZ w Warszawie.

Basiura Tadeusz. 2018. W ogrodzie Maryi. Atlas roślin maryjnych, Kraków.

Bernatowicz Tadeusz. 1991. Nagrobki dziecięce fundacji Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotki, „Lituano-Slavica Posnaniensta. Studia Historiae Artium”, nr 5, s. 69–80.

Białostocki Jan. 1999. Płeć śmierci, Gdańsk.

Cercha Stanisław, Kopera Feliks. (1916). Nadworny rzeźbiarz króla Zygmunta Starego Giovanni Cini z Sieny i jego dzieła w Polsce (z 112 ilustracyami w tekście), Kraków.

Dylewski Adam. 2012. Polskie nekropolie, Warszawa.

Forstner Dorothea OSB. 1990. Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa.

Graca Krzysztof. 2007. Wybrana symbolika barw kwiatów w poezji Młodej Polski — kolory czarny, niebieski, żółty, zielony, [w:] Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska, red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków, s. 159–168.

KZS. 1978. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. IV: Miasto Kraków, cz. III: Kościoły i klasztory śródmieścia, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa.

Kołakowska Maria. 1956. Renesansowe nagrobki dziecięce w Polsce XVI i I poł. XVII w., [w:] Studia renesansowe, red. M. Walicki, t. 1, Wrocław, s. 231–256.

Kondracka Mariola. 2003. Sytuacja dziecka w rodzinach zamożnego mieszczaństwa warszawskiego w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, [w:] Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 2: Stulecie XIX i XX, red. E. Mazur, Warszawa, s. 13–38.

Kotula Adam, Krakowski Piotr. 1980. Rzeźba XIX wieku, Kraków.

Kozakiewiczowa Helena. 1978. Renesans i manieryzm w Polsce, Warszawa.

Kozakiewiczowa Helena. 1984. Rzeźba XVI wieku w Polsce, Warszawa.

Kozakiewiczowie Helena i Stefan. 1976. Renesans w Polsce, Warszawa.

KW. 1836. „Kurier Warszawski”, nr 34, s. 162.

KW. 1840. „Kurier Warszawski”, nr 25, s. 604.

KW. 1852a. „Kurier Warszawski”, nr 84, s. 430.

KW. 1952b. „Kurier Warszawski”, nr 117, s. 602.

Kwiatkowska Maria Irena. 1995. Rzeźbiarze warszawscy XIX wieku, Warszawa.

L’allegorie. 1986. L’allegorie dans la peinture. La representation de la charité au XVIIe siècle, Musée des Beaux-arts de Caen. Le cataloque d’exposition, Caen.

Lorentz Stanisław, Rottermund Andrzej. 1984. Klasycyzm w Polsce, Warszawa.

Łabno Jeannie. 2011. Commemorating the Polish Renaissance Child. Funeral Monuments and their European Context, Farnham.

Marecki Józef. 2007. Rośliny w heraldyce (fragment większej całości), [w:] Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska, red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków, s. 7–45.

Mórawski Karol. 1989. Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich, Warszawa.

Nicieja Stanisław Sławomir. 1989. Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986, wyd. 2, Wrocław.

Nicieja Stanisław Sławomir. 2010. Ogród snu i pamięci. Dzieje Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie i ludzi tam spoczywających w latach 1786–2010, Opole.

Pałubska Zofia. 2010. Kolegiata w Opatowie. Odnowiona perła architektury romańskiej, Opatów.

Papierkowska Anna. 1996. Polskie nagrobki dziecięce w dobie renesansu, „Ethos”, R. 9, nr 3/4=35/36, s. 248–251.

Pieur Jean. 1982. Symbole świata, przekł. J. Kluza, Paryż.

Ripa Cesare. 2013. Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków.

Rotter Lucyna. 2007. Symbolika kwiatów i ziół, [w:] Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska, red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków, s. 147–158.

Rudkowski Tadeusz Maria. 2006. Cmentarz powązkowski w Warszawie, Warszawa.

Rudkowski Tadeusz Maria. 2014. Cmentarz powązkowski w Warszawie. Panteon polski, wyd. II, Wrocław.

Ryken Leland, Wilhoit James C., Longman III Tremper. 1998. Słownik symboliki biblijnej. Obrazy, symbole, motywy, metafory, figury stylistyczne i gatunki literackie w Piśmie Świętym, Warszawa.

Słownik artystów. 1979. Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze rzeźbiarze graficy, t. III, red. J. Maurin-Białostocka, J. Drewojed, Wrocław.

Słownik terminologiczny. 2012. Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiewicz, M. Bielska-Łach, A. Manteuffel-Szarota, wyd. 5, Warszawa.

Sowa. 2007. Groby aniołków, czyli nagrobki dziecięce, [w:] Cmentarz Powązkowski w Warszawie, http://starepowazki.sowa.website.pl/Zwiedzanie/DzieciW.html#ad1 (dostęp 17.10.2021).

Spruta Justyna. 2010. Vanitas w sztuce nowożytnej, „Studia Bydgoskie”, nr 4/2010, s. 95–103.

Stankiewicz Małgorzata. 2015. Dziecięce płyty nagrobne na Śląsku od XVI do XVIII w., Wrocław.

Stott Annette. 2008. The Baby-in-a-Half-Shell: A Case Study in Child Memorial Art of the Late Nineteenth Century, „Nineteenth-Century Art Worldwide”, t. 7, nr 2, s. 81–105, http:// www.19thcartworldwide.org/autumn08/91-the-baby-in-a-half-shell-a-case-study-in-childmemorial-art-ofthe-late-nineteenth-century (dostęp 04.12.2019).

Strzałkowski Zygmunt, Walecki Mieczysław. 1982. Przewodnik po cmentarzu powązkowskim w Warszawie, wyd. 3, Warszawa.

Szenic Stanisław. 1981. Cmentarz Powązkowski 1851–1890, Warszawa.

Sztuka cmentarzy. 2010. Sztuka cmentarzy w XIX i XX wieku, red. A.S. Czyż, B. Gutowski, Warszawa.

Szwankowska Hanna. 1982. Dzieje cmentarza powązkowskiego, [w:] J. Waldorff, H. Szwankowska, D. Jendryczko, B. Olszewska, Z. Czyńska, Cmentarz Powązkowski w Warszawie, Warszawa, s. 7–12.

Waldorff Jerzy. 1990. Za bramą wielkiej ciszy. Dwieście lat dziejów Powązek, Warszawa.

Waldorff Jerzy, Szwankowska Hanna, Jendryczko Danuta, Olszewska Barbara, Czyńska Zofia. 1982. Cmentarz Powązkowski w Warszawie, Warszawa.

Zgliński Marcin. 2010. Nagrobki i kult ofiar rzekomych żydowskich mordów rytualnych w dawnej Rzeczypospolitej, „Nigdy więcej”, nr 18, b.p.

Published

2021-12-23

How to Cite

Gawęcka, B. (2021). Reminiscences of the modern period art in the 19th-century tombstones with a full-figure sculpture of a sleeping infant in the Powązki cemetery in Warsaw. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 69(4), 527–540. https://doi.org/10.23858/KHKM69.2021.4.007

Issue

Section

Studies and Materials