Topografia szpitala-przytułku działającego przy kaplicy/kościele św. Barbary w Starej Częstochowie na przełomie XVIII i XIX w.
Słowa kluczowe:
Stara Częstochowa, szpital-przytułek św. Barbary, topografiaAbstrakt
Głównym celem artykułu jest próba ustalenia topografii szpitala-przytułku św. Barbary, istniejącego w Starej Częstochowie, na przełomie XVIII i XIX w. Ustalenia poczynione na podstawie dokumentacji geodezyjno-kartograficznej, sporządzonej w latach dwudziestych XIX w. przez inż. Jana Bernharda, zostały zweryfikowane i rozwinięte na podstawie źródeł metrykalnych, wizytacyjnych i archeologicznych. Cennych danych dostarczyły także testamenty mieszczan częstochowskich, opublikowane przez Dariusza Złotkowskiego. W artykule znalazły się nowe ustalenia dotyczące topografii, zabudowań oraz posesji szpitalnej, a także przeobrażeń organizacyjnych w badanym okresie. Szpital-przytułek św. Barbary znajdował się w Starej Częstochowie, poza obszarem ścisłej zabudowy miejskiej, w północnym kwartale miasta, u wylotu ulic śródmiejskich w kierunku przedmieścia Kule oraz traktu warszawskiego i działoszyńskiego. Zabudowania szpitalne wznosiły się na posesji przy ulicy Nadrzecznej, o nr katastralnym 304, rekapitulowanym na nr 340. Dom szpitalny zbudowano z drewna o starej konstrukcji, niewielkich wymiarach, z jedną izbą i sienią, mogącymi pomieścić pięć osób.
Pobrania
Bibliografia
Borowska-Antoniewicz Jadwiga. 2002. Urbanistyka i rozwój przestrzenny, [w:] red. F. Kiryk, Częstochowa. Dzieje miasta i Klasztoru Jasnogórskiego. T. 1, Częstochowa, s. 447-477
Borowska-Antoniewicz Jadwiga. 2009. W sprawie wizji staromiejskiego rynku w Częstochowie, „Ziemia Częstochowska”, t. 36, s. 117-143
Braun Juliusz. 1977. Częstochowa, urbanistyka i architektura, Warszawa
Eysymontt Rafał. 2008. Średniowieczny szpital pw. św. Macieja we Wrocławiu, „Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego”, nr 4 (10), s. 4-26
Gracki Jacek. 2011. Dzieje kościoła i szpitala św. Jakuba w Częstochowie (1586-1869), „Studia Claromontana” 29, s. 439-495
Na drodze. 2005. Na drodze do połączenia Starej i Nowej Częstochowy, [w:] Częstochowa. Dzieje miasta i Klasztoru Jasnogórskiego. T. 2, W okresie niewoli 1793-1918, red. R. Kołodzieczyk, Częstochowa, s. 225-260
Krakowski Stefan. 1948. Stara Częstochowa. Studia nad genezą, ustrojem i strukturą ludnościową i gospodarczą Częstochowy (1220-1655), Częstochowa
Krakowski Stefan. 1959. Służba zdrowia i dobroczynność w Starej Częstochowie do połowy XVII wieku, „Archiwum Historii Medycyny”, t. 21, z. 3-4, s. 177-184
Krakowski Stefan. 1961. Przyczynek do roli archiwów kościelnych w badaniach regionalnych – archiwalia parafii staromiejskiej w Częstochowie, „Rocznik Łódzki”, t. 4, s. 51-64
Markiewicz Renata. 2015. Szpital i przytułek w Grabowie, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. 104, s. 153-166
Nowak Tomasz A. 2008. Częstochowa i jej mieszkańcy w świetle wypisów z najstarszej księgi wójtowskiej Częstochowy z lat 1582-1605, „Ziemia Częstochowska”, t. 43, 49-76
Rajman Jerzy. 2002. Rozwój miasta do połowy XVII wieku, [w:] red. F. Kiryk, Częstochowa. Dzieje miasta i Klasztoru Jasnogórskiego. T. 1, Częstochowa, s. 167-202
Sitek Eugeniusz. 1981. Rozwój urbanistyczny Częstochowy 1815-1914, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Nauki Społeczno-Ekonomiczne”, nr 16 (117), s. 55-74
Sobalski Franciszek. 1961. Szkice i materiały z dziejów Częstochowy, „Ziemia Częstochowska”, t. 4, s. 108-136
Sobalski Franciszek. 2005. Dawne archiwum miejskie Częstochowy, Częstochowa
Szymański Stanisław. 1965. Administracyjne i przestrzenne przeobrażenia Częstochowy w latach 1815-1830, „Ziemia Częstochowska”, t. 5, s. 5-48
Zbudniewek Janusz. 2002. Parafia Św. Zygmunta, [w:] red. F. Kiryk, Częstochowa. Dzieje miasta i Klasztoru Jasnogórskiego. T. 1, Częstochowa, s. 207-237
Złotkowski D. 1998. Słownik biograficzny ziemi częstochowskiej, t. 1. Częstochowa
Złotkowski D. 2001. Miasta departamentu kaliskiego w okresie Księstwa Warszawskiego (Studium gospodarcze), Częstochowa
Złotkowski D. 2005. Skutki wojny 1809 roku dla miast Nowej i Starej Częstochowy, [w:] Częstochowa. Dzieje miasta i Klasztoru Jasnogórskiego. t. 2, red. R. Kołodziejczyk, Częstochowa, s. 32
Złotkowski D. 2005. „Wiedząc dobrze to z wyroków Boga Najwyższego, iż kto się rodzi, umierać musi”. Testamenty z pierwszej połowy XIX wieku w świetle akt notariuszy częstochowskich. Część I, Częstochowa
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
