Dzieło Neandertalczyków, czy późnoplejstoceńskich łowców? (Drewniany przedmiot z Wojnowa, gm. Kargowa, woj. lubuskie)
Słowa kluczowe:
Wojnowo (Polska), zlodowacenie Wisły, późny glacjał, datowanie metodą C14, przedmioty drewniane, osadnictwoAbstrakt
A wooden artefact with traces of intentional processing excavated in the Late Palaeolithic biogenic sediments at the site in Wojnowo belongs to group of unique finds on a European Plain scale. This paper presents the results of interdisci¬plinary analyses of the artefact, an attempt to reconstruct its history and to determine its taxonomie affiliation
Pobrania
Download data is not yet available.
Bibliografia
Białobok S., Hellwig Z. (red.) 1955 Drzewoznawstwo, Warszawa.
Bobrowski P. 1996 Stanowisko mezolityczne Wojnowo stan. 3, gm. Kargowa, woj. zielonogórskie, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. IV, 5-22.
Bobrowski P. 2000 Inwentarze krzemienne z badań powierzchniowych stanowisk z epoki kamienia ziemi lubuskiej, pojezierzy wielkopolskiego i lubuskiego, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. V, 153-196.
Chmielewski W. 1975 Paleolit środkowy i górny, (w:) W. Chmielewski, W. Hensel (red.), Prahistoria Ziem Polskich, T. I. Paleolit i mezolit, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 9-158.
Cyrek K. 2002 Paleolit schyłkowy i mezolit, (w:) Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych przeprowadzonych na odcinku A1 planowanej autostrady w woj. kujawsko-pomorskim (b. woj. bydgoskie), st. 6-a. Stare Marzy, gm. Dragacz, stanowisko 5, Toruń, 115-131 (maszynopis opracowania przechowywany w Narodowym Instytucie Dziedzictwa).
Gramsch B. 1959 Ein paläolitischer(?) Flintabschlag von Berlin- Hohenschönhausen, “Ausgrabungen und Funde”, Bd. 4, H. 2, 65-67.
Gramsch B. 1975 Zwei neue mittelpaläolitische Feuersteinartefakte aus der Mark Brandenburg, “Ausgrabungen und Funde”, Bd. 20, H. 3, 120-122.
Gramsch B. 2002 Holz, Rinde, Bast – Werkstoffe des Mesolithikums, „Praehistorica Thuringica” 8, 89-94.
Gramsch B., Beran J., Heußner K.-U., Brose F., Thieke H. U., Hanik S., Jahns S. 2010 Spätaltsteinzeitliche Funde von Wustermark, Fundplatz 2, Lkr. Havelland, „Veröffentlichungen zur brandeburgischen Landesarchäologie”, Bd. 41, 95-142.
Grünberg J. M. 2006 New AMS dates of Palaeolithic and Mesolithic camp sites and single finds in Saxony-Anhalt and Thuringia (Germany), „Proceedings of the Prehistoric Society”, vol. 72, 95-112.
-
Higham T. F. G., Bronk Ramsey C., Brock F., Baker D., Ditchfield P. 2007 Radiocarbon dates from the Oxford AMS System. Archaeometry datelist 32, „Archaeometry” 49, supplement 1.
Housley R. A., Gamble C. S., Street M., Pettitt P. 1997 Radiocarbon evidence for the Lateglacial Human Recolonisation of Northern Europe, „Proceedings of the Prehistoric Society”, vol. 63, 25-54.
-
Kobusiewicz M. 1999 Ludy łowiecko-zbierackie północno-zachodniej Polski, Poznań.
Kobusiewicz M., Kabaciński J. 1988 Wojnowo „a” – późnoplejstoceńskie stanowisko z liściakami, „Fontes Archaeologici Posnanienses”, vol. 36, 1-35.
Kobusiewicz M., Kabaciński J. 1992 Late Palaeolithic Site at Wojnowo. Zielona Góra Voivodeship, “Fontes Archaeologici Posnanienses”, vol. 37, 23-46.
Kobusiewicz M., Kabaciński J., Schild R., Irish J. D., Gatto M. C., Wendorf F. 2010 Gebel Ramlah. Final Neolithic Cementeries from the Western Desert of Egypt, Poznań.
Kobusiewicz M., Nowaczyk B., Okuniewska-Nowaczyk I. 1987 Late Vistulian Settlement in the Middle Odra Basin, (w:) J. M. Burdukiewicz, M. Kobusiewicz (red.), Late Glacial in Central Europe. Culture and Environment, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, 165-182.
Kozarski S. 1981 Stratygrafia i chronologia Vistulianu Niziny Wielkopolskiej, PAN Oddział w Poznaniu, Geografia 6, Warszawa-Poznań, 1-44.
Kozarski S., Nowaczyk B. 1999 Paleogeografia Polski w vistulianie, (w:) L. Starkel (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, Warszawa, 79-103.
Kupryjanowicz M. 2008 Vegetation and climate of the Eemian and Early Vistulian lakeland in northern Podlasie, „Acta Palaeobotanica” 48(1), 3-130.
Mamakowa K. 2003 Plejstocen, (w:) S. Dybova-Jachowicz, A. Sadowska (red.), Palinologia, Kraków, 235-266.
Mania D., Mania U. 1998 Geräte aus Holz von der altpaläolithischen Fundstelle bei Bilzingsleben, „Praehistorica Thuringica” 2, 32-72.
Sawicki L. 1955 Stratygrafia interglacjału Szeląga pod Poznaniem, „Acta Geologica Polonica” 5, 99-130.
Schild R., Wendorf F. 2000 Geomorphology, litostrattigraphy, geochronology and taponomy of site, (w:) F. Wendorf, R. S child, and Associate (red.), Holocene settlemnent of the Egyptian Sahara, t. 1, The Archaeology of Nabta Playa, New York-Boston-Dordrecht-London-Moscow, 11-50.
Schweingruber F. H. 1978 Mikroskopische Holzanatomie. Eidgenössische Anstalt für das forstliche Versuchswesen, Kommissionsverlag Zürcher AG, Zug.
Seneta W. 1987 Drzewa i krzewy iglaste, Część I, Warszawa.
Street M., Gelhausen F., Grimm S., Moseler F., Niven L., Sensburg M., Turner E., Wenzel S., Jöris O. 2006 L’occupation du bassin de Neuwied (Rhénanie centrale, Allemagne) par les Magdaléniens et les groupes à Federmesser (aziliens), „Bulletin de la Société préhistorique française” 103, 753-780.
Street M., Terberger T. 2004 The radiocarbon chronology of the German Upper Palaeolithic: fifteen years of cooperation with ORAU, (w:) T. F. G. Higham, C. Bronk Ramsey, D. C. Owen (red.), Conference proceedings, Radiocarbon and Archaeology. Fourth International Symposium, St. Catherine’s College, Oxford, 9. - 14. April 2002, Oxford University School of Archaeology Monograph 62, Oxford, 281-302.
Wendorf F., Schild R. 2001 Conclusions, (w:) F. Wendorf, R. Schild, and Associate (red.), The Archaeology of Nabta Playa, New York-Boston-Dordrecht-London-Moscow, 648-675.
Walanus A., Goslar T. 2009 Datowanie radiowęglowe, Kraków.
Walanus A., Pazdur M. 1980 Age reporting of very old samples, „Radiocarbon”, vol. 22(4), 1021-1027.
Wiśniewski A. 2006 Środkowy paleolit w dolinie Odry, Wrocław.
Zotz L. 1951 Altsteinzeitkund Mittelueropas, Stuttgart.
Bobrowski P. 1996 Stanowisko mezolityczne Wojnowo stan. 3, gm. Kargowa, woj. zielonogórskie, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. IV, 5-22.
Bobrowski P. 2000 Inwentarze krzemienne z badań powierzchniowych stanowisk z epoki kamienia ziemi lubuskiej, pojezierzy wielkopolskiego i lubuskiego, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. V, 153-196.
Chmielewski W. 1975 Paleolit środkowy i górny, (w:) W. Chmielewski, W. Hensel (red.), Prahistoria Ziem Polskich, T. I. Paleolit i mezolit, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, 9-158.
Cyrek K. 2002 Paleolit schyłkowy i mezolit, (w:) Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych przeprowadzonych na odcinku A1 planowanej autostrady w woj. kujawsko-pomorskim (b. woj. bydgoskie), st. 6-a. Stare Marzy, gm. Dragacz, stanowisko 5, Toruń, 115-131 (maszynopis opracowania przechowywany w Narodowym Instytucie Dziedzictwa).
Gramsch B. 1959 Ein paläolitischer(?) Flintabschlag von Berlin- Hohenschönhausen, “Ausgrabungen und Funde”, Bd. 4, H. 2, 65-67.
Gramsch B. 1975 Zwei neue mittelpaläolitische Feuersteinartefakte aus der Mark Brandenburg, “Ausgrabungen und Funde”, Bd. 20, H. 3, 120-122.
Gramsch B. 2002 Holz, Rinde, Bast – Werkstoffe des Mesolithikums, „Praehistorica Thuringica” 8, 89-94.
Gramsch B., Beran J., Heußner K.-U., Brose F., Thieke H. U., Hanik S., Jahns S. 2010 Spätaltsteinzeitliche Funde von Wustermark, Fundplatz 2, Lkr. Havelland, „Veröffentlichungen zur brandeburgischen Landesarchäologie”, Bd. 41, 95-142.
Grünberg J. M. 2006 New AMS dates of Palaeolithic and Mesolithic camp sites and single finds in Saxony-Anhalt and Thuringia (Germany), „Proceedings of the Prehistoric Society”, vol. 72, 95-112.
-
Higham T. F. G., Bronk Ramsey C., Brock F., Baker D., Ditchfield P. 2007 Radiocarbon dates from the Oxford AMS System. Archaeometry datelist 32, „Archaeometry” 49, supplement 1.
Housley R. A., Gamble C. S., Street M., Pettitt P. 1997 Radiocarbon evidence for the Lateglacial Human Recolonisation of Northern Europe, „Proceedings of the Prehistoric Society”, vol. 63, 25-54.
-
Kobusiewicz M. 1999 Ludy łowiecko-zbierackie północno-zachodniej Polski, Poznań.
Kobusiewicz M., Kabaciński J. 1988 Wojnowo „a” – późnoplejstoceńskie stanowisko z liściakami, „Fontes Archaeologici Posnanienses”, vol. 36, 1-35.
Kobusiewicz M., Kabaciński J. 1992 Late Palaeolithic Site at Wojnowo. Zielona Góra Voivodeship, “Fontes Archaeologici Posnanienses”, vol. 37, 23-46.
Kobusiewicz M., Kabaciński J., Schild R., Irish J. D., Gatto M. C., Wendorf F. 2010 Gebel Ramlah. Final Neolithic Cementeries from the Western Desert of Egypt, Poznań.
Kobusiewicz M., Nowaczyk B., Okuniewska-Nowaczyk I. 1987 Late Vistulian Settlement in the Middle Odra Basin, (w:) J. M. Burdukiewicz, M. Kobusiewicz (red.), Late Glacial in Central Europe. Culture and Environment, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, 165-182.
Kozarski S. 1981 Stratygrafia i chronologia Vistulianu Niziny Wielkopolskiej, PAN Oddział w Poznaniu, Geografia 6, Warszawa-Poznań, 1-44.
Kozarski S., Nowaczyk B. 1999 Paleogeografia Polski w vistulianie, (w:) L. Starkel (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze, Warszawa, 79-103.
Kupryjanowicz M. 2008 Vegetation and climate of the Eemian and Early Vistulian lakeland in northern Podlasie, „Acta Palaeobotanica” 48(1), 3-130.
Mamakowa K. 2003 Plejstocen, (w:) S. Dybova-Jachowicz, A. Sadowska (red.), Palinologia, Kraków, 235-266.
Mania D., Mania U. 1998 Geräte aus Holz von der altpaläolithischen Fundstelle bei Bilzingsleben, „Praehistorica Thuringica” 2, 32-72.
Sawicki L. 1955 Stratygrafia interglacjału Szeląga pod Poznaniem, „Acta Geologica Polonica” 5, 99-130.
Schild R., Wendorf F. 2000 Geomorphology, litostrattigraphy, geochronology and taponomy of site, (w:) F. Wendorf, R. S child, and Associate (red.), Holocene settlemnent of the Egyptian Sahara, t. 1, The Archaeology of Nabta Playa, New York-Boston-Dordrecht-London-Moscow, 11-50.
Schweingruber F. H. 1978 Mikroskopische Holzanatomie. Eidgenössische Anstalt für das forstliche Versuchswesen, Kommissionsverlag Zürcher AG, Zug.
Seneta W. 1987 Drzewa i krzewy iglaste, Część I, Warszawa.
Street M., Gelhausen F., Grimm S., Moseler F., Niven L., Sensburg M., Turner E., Wenzel S., Jöris O. 2006 L’occupation du bassin de Neuwied (Rhénanie centrale, Allemagne) par les Magdaléniens et les groupes à Federmesser (aziliens), „Bulletin de la Société préhistorique française” 103, 753-780.
Street M., Terberger T. 2004 The radiocarbon chronology of the German Upper Palaeolithic: fifteen years of cooperation with ORAU, (w:) T. F. G. Higham, C. Bronk Ramsey, D. C. Owen (red.), Conference proceedings, Radiocarbon and Archaeology. Fourth International Symposium, St. Catherine’s College, Oxford, 9. - 14. April 2002, Oxford University School of Archaeology Monograph 62, Oxford, 281-302.
Wendorf F., Schild R. 2001 Conclusions, (w:) F. Wendorf, R. Schild, and Associate (red.), The Archaeology of Nabta Playa, New York-Boston-Dordrecht-London-Moscow, 648-675.
Walanus A., Goslar T. 2009 Datowanie radiowęglowe, Kraków.
Walanus A., Pazdur M. 1980 Age reporting of very old samples, „Radiocarbon”, vol. 22(4), 1021-1027.
Wiśniewski A. 2006 Środkowy paleolit w dolinie Odry, Wrocław.
Zotz L. 1951 Altsteinzeitkund Mittelueropas, Stuttgart.
Pobrania
Opublikowane
2013-01-01
Jak cytować
Bobrowski, P., Sobkowiak-Tabaka, I., Goslar, T., Kobusiewicz, M., Lityńska-Zając, M., & Okuniewska-Nowaczyk, I. (2013). Dzieło Neandertalczyków, czy późnoplejstoceńskich łowców? (Drewniany przedmiot z Wojnowa, gm. Kargowa, woj. lubuskie). Przegląd Archeologiczny, 61, 77–91. Pobrano z https://journals.iaepan.pl/pa/article/view/1107
Numer
Dział
Artykuły
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
