Od archeologii osadnictwa do biografii krajobrazu: archeologia polska wobec współczesnych perspektyw badań relacji między człowiekiem a środowiskiem w przeszłości
DOI:
https://doi.org/10.23858/PA67.2019.001Słowa kluczowe:
patial organization of culture, settlement patterns, cultural biography of landscape, heoretical orientations in archaeologyAbstrakt
The paper contains a review of theoretical and methodological approaches to the issue of archaeological research on the relationship between humans and their environment in the second half of the 20th and the beginning of the 21st century. In culture-historical and processual archaeology, settlement research plays an important role both in American New Archaeology and in Polish archaeology, emphasizing the ecological and economic determinants of spatial settlement patterns. Post-processual archaeology introduced an interest in the landscape, which is understood to be a result of the mutual interactions of humans and the environment, with an emphasis on intangible, symbolic aspects and mental imaging of the landscape. An attempt to synthesize these research orientations is what compels the writing of cultural biographies of landscapes, in which, apart from the results of scientific research, elements of folklore and social memory are also taken into account.
Pobrania
Bibliografia
Angutek D. (2013). Kulturowe wymiary krajobrazu. Antropologiczne studium recepcji przyrody na prowincji: od teorii do empirii. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Anschuetz K.F. (2005). Landscapes as memory. Archaeological history to learn from and live by. W: M. Hegmon, B.S. Eiselt (red.), Engaged anthropology. Research essays on North American archaeology, ethnobotany, and museology. Papers in honor of R.I. Ford (52-72). Ann Arbor: University of Michigan Press.
Anschuetz K.F., Wilshusen R.H., Scheick C.L. (2001). An archaeology of landscapes: perspectives and directions. Journal of Archaeological Research, 9(2), 157- 211.
Assmann J. (2008). Pamięć kulturowa. Pamięć, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Balla A., Pavlogeorgatos G., Tsiafakis D., Pavlidis G. (2014). Recent advances in archaeological predictive modeling for archeological research and cultural heritage management. Mediterranean Archaeology and Archaeometry, 14(4), 143-153.
Banaszek Ł. (2015). Przeszłe krajobrazy w chmurze punktów. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Barford P., Brzeziński W., Kobyliński Z. (2000). The past, present and future of tthe Polish Archaeological Record project. W: J. Bintliff, M. Kuna, N. Venclová (red.), The future of surface artefact studies in Europe (73-92). Sheffield: Sheffield Academic Press.
Baron J. (2005). Przestrzenna organizacja osad ludności kultury łużyckiej na przykładzie stanowiska w Polwicy, pow. wrocławski. Archeologiczne Zeszyty Autostradowe Instytutu Archeologii i Etnologii PAN 4. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Bender B. (1998). Stonehenge: making space. Oxford ‒ New York: Berg.
Berleant A. (2011). Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemiana świata człowieka. Kraków: Universitas.
Bernat S. (1999). Krajobraz dźwiękowy doliny Bugu. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio B, 15, 297-309.
Blake E. (1998). Sardinia’s nuraghi: four millennia of becoming. World Archaeology, 30(1), 59-71.
Bogdanowski J. (1983). Wprowadzenie do regionalizmu architektoniczno-krajobrazowego. Wiadomości Ekologiczne, 29:3, 183-197.
Buczek K. (1958). O teorii badań historyczno-osadniczych. Kwartalnik Historyczny, 65, 65-86.
Budziszewski J., Wysocki J. (2012). Nowe możliwości detekcji materialnych śladów historii terenów leśnych – lotnicze skanowanie laserowe (LiDAR). W: Z. Kobyliński, J. Wysocki (red.), Konserwacja zapobiegawcza środowiska 1 (117-125). Archaeologica Hereditas 1. Zielona Góra – Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej i Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Burström M. (1996). Other generations’ interpretation and use of the past: the case of the picture stones on Gotland. Current Swedish Archaeology, 4, 21-40.
Bystroń J.S. (1939). Czynniki magiczno-religijne w osadnictwie. Przegląd Socjologiczny, 7.
Bystroń J.S. (1947). Socjologia. Warszawa: Książnica polska. Chang K.C. (1972). Settlement patterns in archaeology. An Addison-Wesley Module in Anthropology 24.
Christaller W. (1963). Ośrodki centralne w południowych Niemczech. Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 1, 1-72.
Conolly J., Lake M. (2006). Geographical Information Systems in archaeology. Cambridge: Cambridge University Press.
Crawford O.G.S. (1953). Archaeology in the field. London: Phoenix House.
Czarnowski S. (1956). Podział przestrzeni i jej rozgraniczenie w religii i magii. W: Dzieła, t. 3 (221-256). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Czopek S. (2005). Cmentarzyska jako element regionalnej struktury osadniczej na przykładzie nekropoli tarnobrzeskiej kultury łużyckiej. Przegląd Archeologiczny, 53, 53-85.
Darvill T. (2006). Stonehenge. The biography of a landscape. Stroud: Tempus Publishing.
Dennell R. (1980). The use, abuse and potential of site catchment analysis. W: F.J. Findlow, J.E. Ericson (red.), Catchment analysis. Essays on prehistoric resource space (1-20). Los Angeles: University of California.
Dębiec M. (2006). Terytorium eksploatowane przez ludność osady kultury ceramiki wstęgowej rytej w Łańcucie, stan. 3, woj. podkarpackie. Analecta Archaeologica Resoviensia, 1, 29-62.
Dobrowolska M. (1948). Dynamika krajobrazu kulturalnego. Przegląd Geograficzny, 21(1), 151-205.
Dobrowolska M. (1961). Przemiany środowiska geograficznego Polski do końca XV wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Domańska E. (2005). O zwrocie ku rzeczom we współczesnej humanistyce (Ku historii nieantropocentrycznej). Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych, 65, 7-25.
Doxiadis K. (1968). Ekistics: an introduction to the science of human settlements. New York: Oxford University Press.
Dulinicz M., Kobyliński Z. (1990). Archeologiczne mapy osadnicze i ich przydatność do analizy przestrzennej. Archeologia Polski, 35:2, 241-266.
Dylik J. (1935). O najważniejszych elementach kształtujących obraz przedhistorycznego osadnictwa. Przegląd Geograficzny, 15, 105-117.
Dzięgielewski K., Szczerba R., Chudzińska B. (2011). Osadnictwo z wczesnej epoki brązu, okresu halsztackiego i starszego okresu przedrzymskiego oraz ślady działalności człowieka w czasach średniowiecznych i nowożytnych na stanowisku 17 w Podłężu, pow. wielicki. Raport 2005‒2006, 315-348. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Eliade M. (1974). Sacrum, mit, historia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, wyd. 2.
Fleming A. (2006). Post-processual landscape archaeology: a critique. Cambridge Archaeological Journal, 16(3), 267-280.
Fletcher R. (1981). People and space; a case study on material behaviour. W: I. Hodder, G. Isaac, N. Hammond (red.), Pattern of the past (97-128). Cambridge: Cambridge University Press.
Foley R. (1981). Off-site archaeology: an alternative approach for the short-sited. W: I. Hodder, G. Isaac, N. Hammond (red.), Pattern of the past (157-183). Cambridge: Cambridge University Press.
Foltz R.C. (2010). Czy przyroda jest sprawcza w znaczeniu historycznym? Historia świata, historia środowiska oraz to, w jaki sposób historycy mogą pomóc ocalić Ziemię. W: E. Domańska (red.), Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia (631-659). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Fritz J.M. (1978). Paleopsychology today: ideational systems and human adaptation in prehistory. W: C.L. Redman i in. (red.), Social archaeology (37-59). New York: Academic Press.
Frydryczak B. (2014). Krajobraz. Od estetyki the picturesque do doświadczenia topograficznego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Frydryczak B. (2016). Zmysły w krajobrazie. Estetyka i Krytyka, 42(3), 9-22.
Gillings M., Pollard J. (2015). Authenticity, artifice, and the druidical temple of Avebury. W: J. Kolen, J. Renes, R. Hermans (red.), Landscape biographies. Geographical, historical and archaeological perspectives on the production and transmission of landscapes (117- 142). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Gojda M., Kobyliński Z. (red.) (2018). Lotnicze skanowanie laserowe jako narzędzie archeologii. Archaeologica Hereditas 11. Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Gosden C., Marshall Y. (1999). The cultural biography of objects. World Archaeology, 31(2), 169-178.
Górski J., Kadrow S. (1996). Kultura mierzanowicka i kultura trzciniecka w zachodniej Małopolsce. Problem zmiany kulturowej. Sprawozdania Archeologiczne, 48, 9-32.
Gralak T. (2009). O możliwościach poznania pradziejowych jednostek miary długości. Przegląd Archeologiczny, 57, 73-97.
Gralak T. (2014). Analiza metrologiczna reliktów budownictwa z wczesnego okresu wpływów rzymskich z osady w Polwicy, stan. 4, 5 i w Skrzypniku, stan. 8, w powiecie oławskim, na tle związków z południowymi partiami kręgu nadłabskiego. W: A. Jaszewska, M. Olędzki (red.), Kultura przeworska. Odkrycia – interpretacje – hipotezy, t. 3 (197-215). Zielona Góra: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej.
Hall E.T. (1976). Ukryty wymiar. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Hamond F.W. (1978). The contribution of simulation to the study of archaeological processes. W: I. Hodder (red.), Simulation studies in archaeology (1-9). Cambridge: Cambridge University Press.
Harris M. (1976). History and significance of the emic/etic distinction. Annual Review of Anthropology, 5, 329- 350.
Heidegger M. (1977). Budować, mieszkać, myśleć. Warszawa: Czytelnik.
Held S. (1979). Paleoekistics: an alternate approach to the integration of spatial archaeology and settlement studies. London (maszynopis w Institute of Archaeology, University of London).
Henneberg M., Ostoja-Zagórski J. (1983). Próba rekonstrukcji gospodarki ludności związanej z grodami biskupińskimi na podstawie ekologicznego modelu funkcjonowania populacji ludzkich. W: W. Hensel (red.), Przemiany ludnościowe i kulturowe I tysiąclecia p.n.e. na ziemiach między Odrą a Dnieprem (391- 411). Wrocław: Ossolineum.
Herbich I., Dietler M. (2009). Domestic space, social life and settlement biography: theoretical reflections from the ethnography of a rural African landscape. Arqueo Mediterrània, 11, 11-23.
Hettner A. (1927). Geographie, ihre Geschichte, ihre Wesen und ihre Methoden. Breslau: Hirt.
Holtorf C. (1996). Towards a chronology of megaliths: understanding monumental time and cultural memory. Journal of European Archaeology, 4, 119-152.
Holtorf C. (1998). The life-history of megaliths in Mecklenburg- Vorpommern (Germany). World Archaeology, 30, 23-38.
Holtorf C. (2015). What future for the life-history approach to prehistoric monuments in the landscape? W: J. Kolen, J. Renes, R. Hermans (red.), Landscape biographies. Geographical, historical and archaeological perspectives on the production and transmission of landscapes (167-181). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Iwaniszewski S. (2012). Archeologia krajobrazu. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak. D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna: próba konceptualizacji (284-291). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Jankuhn H. (1983). Wprowadzenie do archeologii osadnictwa. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji Zabytków.
Kienlin T.L., Korczyńska M., Cappenberg K. (2014). Alternative trajectories in Bronze Age landscapes and the „failure” to enclose: a case study from the middle Dunajec Valley. W: T.L. Kienlin, P. Valde-Nowak, M. Korczyńska, K. Cappenberg, J. Ociepka (red.), Settlement, communication and exchange around the Western Carpathians (159-200). Oxford: Archaeopress.
Kijowska J., Kijowski A., i Rączkowski W. (2011). Krajobraz i polityka – Wybrane aspekty wpływu decyzji politycznych na zmiany krajobrazu w Polsce. W: Niematerialne wartości krajobrazów kulturowych (103- 115). Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 15. Sosnowiec: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego.
Knapp A.B., Ashmore W. (1999). Archaeological landscapes: constructed, conceptualized, ideational. W: 22 zbigniew ko byli ński W. Ashmore, A.B. Knapp (red.), Archaeologies of landscape: contemporary perspectives (1-30). Malden, Mass.: Blackwell Publishing.
Kobiałka D. (2011). The biography of biographical approaches. W: M. Kania, D. Kobiałka (red.), Biografie żywiołów. Kulturowy wymiar świata (21-43). Poznań: Koło Naukowe Studentów Archeologii.
Kobyliński Z. (1986). Koncepcja „terytorium eksploatowanego przez osadę” w archeologii brytyjskiej i jej implikacje badawcze. Archeologia Polski, 31:1, 7-30.
Kobyliński Z. (1987). Podstawowe metody analizy przestrzennej układów punktowych. Archeologia Polski, 32, 21-53.
Kobyliński Z. (1988). Struktury osadnicze na ziemiach polskich u schyłku starożytności i w początkach wczesnego średniowiecza. Wrocław: Ossolineum.
Kobyliński Z. (2012). Etnoarcheologia. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak. D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna: próba konceptualizacji (721-731). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Kobyliński Z. (2014). Krajobraz jako pamięć. W: J. Wysocki (red.), Konserwacja zapobiegawcza środowiska 2. Krajobraz kulturowy (13-22). Archaeologica Hereditas 3. Zielona Góra ‒ Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej i Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Kobyliński Z. (2018). Krajobrazy kulturowe o wyjątkowej uniwersalnej wartości. W: W. Kobylińska-Bunsch (red.), Architektura w krajobrazie. Harmonia – kompromis – konflikt (35-73). Warszawa: Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego.
Kobyliński Z., Borowski M., Budziszewski J., Herbich T., Kobyliński Ł., Sławik Ł., Wach D., Wysocki J., Jaszewska A. (2012). Kompleksowe, niedestrukcyjne rozpoznanie zasobów archeologicznych Starego Kraju w województwie lubuskim. Archeologia Środkowego Nadodrza, 9, 11-41.
Kobyliński Z., Urbańczyk, P. (1984). Modelowanie symulacyjne pradziejowych procesów osadniczych. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 22:1, 67-94.
Kohler T.A., Parker S.C. (1986). Predictive models for archaeological resource location. W: M.B. Schiffer (red.), Advances in archaeological method and theory 9 (397-452). New York: Academic Press.
Kolen J. (1995). Recreating (in) nature, visiting history. Second thoughts on landscape reserves and their role in the preservation and experience of the historic environment. Archaeological Dialogues, 2, 127-159.
Kolen J. (2009). The „anthropologization” of archaeological heritage. Archaeological Dialogues, 16(2), 209- 225.
Kolen J., Renes J. (2015). Landscape biographies: key issues. W: J. Kolen, J. Renes, R. Hermans (red.), Landscape biographies. Geographical, historical and archaeological perspectives on the production and transmission of landscapes (21-47). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Kolenda J., Rączkowski W. (2018). Anatomia pustki: o archeologicznym rekonesansie lotniczym w północnowschodniej części Dolnego Śląska. Przegląd Archeologiczny, 66, 283-318.
Kopytoff I. (1986). The cultural biography of things: commoditisation as process. W: A. Appadurai (red.), The social life of things (64-91). Cambridge: Cambridge University Press.
Korczyńska M.M., Dzięgielewski K. (2015). Uwarunkowania lokalizacji i relacje przestrzenne elementów zespołu osadniczego z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Modlnicy w świetle analiz geoinformacyjnych. W: K. Dzięgielewski, M. Dzięgielewska, A. Sztyber (red.), Modlnica, stan. 5. Od późnej epoki brązu po czasy średniowiecza (197-217). Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce. Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad.
Kowalczyk A. (1992). Badanie spostrzegania krajobrazu multisensorycznego – podstawą kształtowania obszarów rekreacyjnych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Kristiansen K. (2002). The birth of ecological archaeology in Denmark: history and research environments 1850‒2000. W: A. Fischer, K. Kristiansen (red.), The neolithisation of Denmark: 150 years of debate (11- 31).
Sheffield: J.R. Collis. Kruk J. (1973). Studia osadnicze nad neolitem wyżyn lessowych. Wrocław: Ossolineum. Kruk J. (1980). Gospodarka w Polsce południowowschodniej w V‒III tysiącleciu p.n.e. Wrocław: Ossolineum.
Kruk J., Milisausas S., Aleksandrowicz S.W., Śnieszko Z. (1996). Osadnictwo i zmiany środowiska naturalnego wyżyn lessowych. Studium archeologiczne i paleogeograficzne nad neolitem w drzeczu Nidzicy. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kurnatowski S. (1963). Uwagi o kształtowaniu się stref zasiedlenia dorzecza Obry w czasie od środkowego okresu epoki brązu do późnego średniowiecza. Archeologia Polski, 8(2), 181-221.
Kurnatowski S. (1965). Najważniejsze założenia porównawczych badań osadniczych. Sprawozdania PTPN, 73, 67-69. 23 od archeologii osadnictwa do biografii krajobrazu
Kurnatowski S. (1968). Osadnictwo i jego rola w kształtowaniu krajobrazu. Folia Quaternaria, 29, 183-197.
Kurnatowski S. (1973). Zakres przestrzenny archeologicznych badań terenowych, a przydatność ich do analizy osadniczej. Biuletyn Informacyjny PKZ, 25, 9-42.
Kurnatowski S. (1974). O zasadach regionalnych badań osadniczych. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 22(3), 545-555.
Kurnatowski S. (1977). Początki i rozwój badań osadniczych w naukach geograficznych i historyczno-społecznych. Przegląd Archeologiczny, 25, 135-177.
Kurnatowski S. (1978). Funkcja analizy osadniczej w procesach badawczych nauk geograficznych i historyczno- spolecznych ze szczególnym uwzględnieniem archeologii i prahistorii. Przegląd Archeologiczny, 26, 147-187.
Kustra M. (2010). Aplikacja metody sześcioboków Christallera do refleksji nad średniowieczną Wielkopolską w kontekście roli Pobiedzisk. Studia Lednickie, 10, 89-105.
Kvamme K.L. (1988). Predictive modelling: history and practice. W: J.W. Judge, L. Sebastian (red.), Quantifying the present and predicting the past: theory, method, and application of archaeological predictive modelling (301-324). Denver: United States Department of the Interior. Bureau of Land Management.
van Leusen M., Kamermans H. (red.) (2005). Predictive modelling for archaeological heritage management: a research agenda. Amersfoort: National Service for Archaeological Heritage.
Llamazares J. (2007). Rzeka zapomnienia. Warszawa: Muza.
Łapo J.M. (2009). Wokół szwedzkiego szańca. Echa wojen szwedzkich w ludowych podaniach historycznych i mikrotoponimii na obszarze dawnych ziem pruskich. Pruthenia, 4, 241-286.
Łowmiański H. (1967). Początki Polski, t. 3. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Łuczak A., Gruszka B. (2012). Najbliższe zaplecze osadnicze wczesnośredniowiecznego grodu w Nowińcu, stan. 2, gm. Lubsko, woj. lubuskie. W: B. Gruszka (red.), Nowiniec, stan. 2 – wczesnośredniowieczny gród na pograniczu sląsko-łużyckim w świetle badań interdyscyplinarnych (15-27). Zielona Góra: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej.
Magalhaes F. (2017). Landscape and national identity in Portugal. W: W. Kobylińska-Bunsch, Z. Kobyliński, L.D. Nebelsick (red.), Preventive conservation of the human environment 6. Architecture as an element of the landscape (213-224). Archaeologica Hereditas 10. Warsaw: Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Maitland F.W. (1897). Domesday Book and beyond: three essays in the early history of England. Cambridge: Cambridge University Press.
Marciniak A. (2012). Teoria w archeologii. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji (84- 116). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Marsh B., Jones J. (2014). Ruins within ruins: site environmental history and landscape biography. W: Ö. H armanşah (red.), Of rocks and water. Towards an archaeology of place (169-203). Oxford: Oxbow Books.
Matoga A. (1996). Ewidencja dawniej poznanych stanowisk a problemy interpetacji źródeł w programie AZP na przykładzie Korytnicy. W: D. Jaskanis (red.), Archeologiczne Zdjęcie Polski – metoda i doświadczenia. Próba oceny (131-150). Warszawa: Ośrodek Dokumentacji Zabytków.
Mukitanow N.K. (1982). Problemy metodologiczne teoretyzacji geografii. Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 1-2, 15-146.
Myga-Piątek U. (2005). Historia, metody i źródła badania krajobrazów kulturowych. Problemy Ekologii Krajobrazu, 17, 71-77.
Myga-Piątek U. (2012). Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Naglik R. (2009). Archeologiczne odkrycia na trasie autostrady A4 w zachodniej Małopolsce. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, nr 2 (13), t. 3, 97-106.
Nebelsick L.D. (2016). Phantom heritage: Thingstätten and “sacred” landscapes of the Third Reich. W: W. Kobylińska- Bunsch, Z. Kobyliński, L.D. Nebelsick (red.), Preventive conservation of the human environment 6. Architecture as an element of the landscape (243- 264). Archaeologica Hereditas 10. Warsaw: Instytut Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Nicklin K. (1979). The location of pottery manufacture. Man, 14(3), 436-458.
Nowosielska E. (1992). Teoria Christallera – prawda i mity. Wrocław – Warszawa – Kraków: Ossolineum.
Ostoja-Zagórski J. (1978). Gród halsztacki w Janikowie nad Jeziorem Pakoskim. Wrocław: Ossolineum. Ostoja-Zagórski J. (1991). Problemy organizacji halsztackich wspólnot terytorialnych typu biskupińskiego. W: J. Jaskanis (red.), Prahistoryczny gród w Biskupinie. Problematyka osiedli obronnych na początku epoki żelaza (37-56). Warszawa: państwowe Muzeum Archeologiczne.
Papmehl-Dufay L. (2015). Places that matter. W: J. Kolen, J. Renes, R. Hermans (red.), Landscape biographies. Geographical, historical and archaeological perspectives on the production and transmission of landscapes (143-165). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Parsons J.R. (1972). Archaeological settlement patterns. Annual Review of Anthropology, 1, 127-150.
Pelisiak A. (1991). Kultura pucharów lejkowatych w dorzeczu Grabi: terytorium eksploatowane przez osadę. Archeologia Polski, 36, 73-92. Plog F. (1974). Settlement patterns and social history. W: M.J. Leaf (red.), Frontiers of anthropology (68-91). New York: Van Nostrand.
Pollard J., Reynolds A. (2002). Avebury. The biography of a landscape. Stroud: Tempus.
Porteous J.D. (1989). Krajobraz zapachów. Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, 2, 195-215.
Posłuszny Ł. (2014). Dźwiękowe mapy pamięci a tożsamość miejsc. W: B. Frydryczak, M. Ciesielski (red.), Krajobraz kulturowy (167-177). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Potkański K. (1922). Studia osadnicze. W: Pisma pośmiertne, t. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Przybyła M.S. (2014). Teoria ewolucji w archeologicznych badaniach nad dawnymi społeczeństwami. Kraków: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pyrgała J. (1972). Mikroregion osadniczy miedzy Wisłą a dolną Wkrą w I w. p.n.e. – IV w. n.e. Wrocław: Ossolineum. Rapoport A. (1982). The meaning of the built environment: a nonverbal communication approach. Beverly Hills: Sage Publications.
Rapoport A. (1994). Spatial organization and the built environment. W: T. Ingold (red.), Companion encyclopedia of anthropology (460-502). London: Routledge.
Rączkowski W. (2012). Metody w archeologii. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak. D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna: próba konceptualizacji (365- 408). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Renes J. (2015). Layered landscapes. W: J. Kolen, J. Renes, R. Hermans (red.), Landscape biographies. Geographical, historical and archaeological perspectives on the production and transmission of landscapes (403- 421). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Rogowski M. (2016). Multisensoryczność krajobrazu jako inspiracja w kreowaniu produktu turystycznego. Turyzm, 26(2), 23-32.
Roymans N. (1995). The cultural biography of urnfields and the long-term history of a mythical landscape. Archaeological Dialogues, 2(1), 2-24.
Roymans N., Gerritsen F., van der Heijden C., Bosma K., Kolen J. (2009). Landscape biography as research strategy: the case of the South Netherlands Project. Landscape Research, 34(3), 337-359. Rydzewski J. (1986). Przemiany stref zasiedlenia na wyżynach lessowych zachodniej Małopolski w epoce brązu i żelaza. Archeologia Polski, 31(1), 125-194.
Rydzewski J. (1999). Niektóre problemy związane z badaniami nad osadnictwem w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza. W: M. Kobusiewicz, S. Kurnatowski (red.), Archeologia i prahistoria polska w ostatnim półwieczu (225-232). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarszystwa Przyjaciół Nauk.
Samuels M.S. (1979). The biography of landscape. Cause and culpability. W: D.W. Meining (red.), The interpretation of ordinary landscapes. Geographical essays (51-88). New York - Oxford: Oxford University Press. Sauer C.O. (1925). The morphology of landscape. University of California Publications in Geography 2.2, 19-53. Schama S. (1995). Landscape and memory. New York: A.A. Knopf.
Siemianowska E. (2014). O zastosowaniu niektórych modeli teoretycznych w badaniach nad ośrodkami miejskimi w średniowieczu. Archaeologia Historica Polona, 22, 27-54.
Simmel G. (2006). Filozofia krajobrazu. W: Most i drzwi. Wybór esejów (292-306). Warszawa: Oficyna Naukowa.
Struever S. (1968). Woodland subsistence-settlement systems in the Lower Illinois Valley. W: L.R. Binford, S.R. Binford (red.), New perspectives in archeology (285-312). Chicago: Aldine.
Szady B. (2013). Geografia historyczna w Polsce – rozwój i perspektywy. Studia Geohistorica, 1, 19-38. Szmyd P. (2017). Using Geographic Information System (GIS) tools to determine the settlement preferences in the Upper Wisłoka Valley and to demarcate potential archaeological sites on the example of Early Medieval sites. Analecta Archaeologica Ressoviensia, 12, 299- 327.
Sztompka P. (2012). Wyobraźnia wizualna i socjologia. W: M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka (red.), Fotospołeczeństwo (11-41). Kraków: Znak.
Szydłowski M. (2013). Przemiany osadnicze w dorzeczu górnej i środkowej Obry w neolicie i początkach epoki brązu. Wrocław: Chronicon.
Theodosis L. (2015). Victory over chaos? Constantinos A. Doxiadis and ekistics 1945‒1975. Barcelona: Universitat Politècnica de Catalunya.
Thomas J. (1993). The politics of vision and the archaeologies of landscape. W: B. Bender (red.), Landscape: politics and perspectives (19-48). Providence: Berg.
Turner S., Fairclough G. (2007). Common culture: the archaeology of landscape character in Europe. W: D. H icks, L. McAtackney, G. Fairclough (red.), Envisioning landscape. Situations and standpoints in archaeology and heritage (120-145). Walnut Creek: Left Coast Press.
Vayda A.P., Rappaport R.A. (1968). Ecology, cultural and noncultural. W: J. Clifton (red.), Introduction to cultural anthropology (477-497). Boston: Houghton Mifflin Company.
Verhagen P. (2007). Case studies in archaeological predictive modelling. Leiden: Leiden University Press.
Vita-Finzi C., Higgs E.S. (1970). Prehistoric economy in the Mount Carmel area of Palestine: site catchment analysis. Proceedings of the Prehistoric Society, 36, 1-37.
Vogt E.Z. (1956). An appraisal of „Prehistoric settlement patterns in the New World”. W: G. Willey (red.), Prehistoric settlement patterns in the New World (173- 182). New York: Greenwood Press.
Volkmann A. (2018). Methods and perspectives of geoarchaeological site catchment analysis: identification of paleoclimate indicators in the Oder region from the Iron to Middle Ages. W: C. Siart, M. Forbriger, O. B ubenzer (red.), Digital geoarchaeology. New techniques for interdisciplinary human-environment research (27-44). Cham: Springer.
von Droste B., Plachter H., Rössler M. (1995). Cultural landscapes of universal value ‒ components of a global strategy. Jena: Gustav Fischer.
Wagner L., Mikesell M. (1962). Readings in cultural geography. Chicago: University of Chicago Press. Wheatley D. (1995). Cumulative viewshed analysis: a GISbased method for investigating intervisibility, and its archaeological application. W: G. Lock, Z. Stancic (red.), Archaeology and Geographical Information Systems: a European perspective (171-185). London: Taylor and Francis.
Wilczyński W. (2006). Koncepcje człowieka w geografii francuskiej okresu klasycznego w świetle nauki współczesnej. W: W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Podstawowe idee i koncepcje w geografii, t. 2. Człowiek w badaniach geograficznych (77- 94). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki.
Wilczyński W. (2007). Leksykon wiedzy geograficznej. Kielce: Jedność.
Willey G. (1953). Prehistoric settlement pattern in the Viru Valley, Peru. Bureau of American Ethnology Bulletin, 155, 1-453.
Yesner D.R. (2008). Ecology in archaeology. W: R.A. B entley, H.D.G. Maschner, C. Chippindale (red.), Handbook of archaeological theories (39-55). Lanham: Rowman and Littlefield.
Zachariasz A. (2007). Odczytywanie historii zapisanej w krajobrazie. Roczniki Geomatyki, 5(8), 43-56. Żak J. (1977). O studiach osadniczych. Archeologia Polski, 22(2), 421-424. Żuk L. (2014). Topografia pamięci społeczności pradziejowych i przednowoczesnych. W: K. Kołodziejczyk, D. Chylińska, A. Zaręba (red.), Krajobraz jako nośnik idei. Ujęcia teoretyczne i humanistyczne (105-119). Studia Krajobrazowe 4A. Wrocław: Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License.
