The cemetery of the Trzciniec Cultural Circle community in Łubna in light of radiocarbon chronology (AMS)
DOI:
https://doi.org/10.23858/PA71.2023.3105Słowa kluczowe:
barrow cemetery, absolute chronology, 14C, the Trzciniec Cultural Circle, Łubna cemeteryAbstrakt
The barrow cemetery in Łubna (Łubna-Jakusy), Poland, excavated shortly after World War II , is one of the best-known necropolises in the western area of the Trzciniec Cultural Circle. During the archaeological research conducted by K. Jażdżewski, up to 27 mounds were
excavated. In this article, the authors present and specify the absolute chronology of this site. Thanks to a search in the museum storerooms, it was possible to obtain osteological material, which was subsequently dated in the Poznań Radiocarbon Laboratory using the AM S method. These absolute dates combined with the results of a study of the archaeological material allowed the chronology of almost half of the excavated barrows to be defined. The dates obtained thanks to modelling functions answer the question about the timeframe the necropolis was in use. Additionally, the authors present a probable scenario for the development of the cemetery in Łubna, outlining the direction of expansion and characterizing its spatial arrangement.
Pobrania
Bibliografia
Blajer W. (1990). Skarby z wczesnej epoki brązu na ziemiach polskich. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bourgeois Q.P.J. (2013). Monuments on the Horizon. The Formation of the Barrow Landscape Throughout the 3rd and 2nd Millennium BC. Leiden: Sidestone Press.
Bronk Ramsey C. (2009). Bayesian analysis of radiocarbon dates. Radiocarbon, 51(1), 337-360. DOI:10.1017/S0033822200033865.
Bronk Ramsey C. (2017). Methods for Summarizing Radiocarbon Datasets. Radiocarbon, 59(6), 1809-1833. DOI:10.1017/RDC.2017.108.
Bronk Ramsey C. (2021). OxCal. v.4.4.4. Pobrano z: https://c14.arch.ox.ac.uk/oxcal.html.
Dąbrowski J. (2004). Ältere Bronzezeit in Polen. Warszawa: IAiE PAN.
Chernykh L.A., Daragan M. (2014.) Kurgany epokhi eneolita-bronzy mezhdurechya Bazavluka, Solenoy, Chertomlyka. Kurgany Ukrainy 4. Kiev-Berlin: Gernanskiy Archeologicheskij Institut, Institut Arkheologii NAN Ukrainy.
Essen R. (1985). Die Nadeln in Polen II. Prähistorische Bronzefunde, Abt. XII, Bd. 9, (Mittlere Bronzezeit). München: C.H. Beck.
Florek M., Taras H. (2003). Dacharzów. Cmentarzysko kultury trzcinieckiej. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Gardawski A. (1951). Niektóre zagadnienia kultury trzcinieckiej w świetle wykopalisk w miejscowości Łubna, pow. Sieradz. Wiadomości Archeologiczne, 18, 1-84.
Gardawski A. (1959). Plemiona kultury trzcinieckiej w Polsce. Materiały Starożytne, 5, 7-189.
Gedl M. (1983). Die Nadeln in Polen I (Frühe und ältere Bronzezeit). Prähistorische Bronzefunde, Abt. XIII, Bd. 7. München: C.H. Beck.
Górski J. (1996). Uwagi o znaczeniu kurhanów dla społeczności kultury trzcinieckiej z obszarów lessowych Zachodniej Małopolski. In: J. Chochorowski (ed.), Problemy epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Europie Środkowej. Księga jubileuszowa poświęcona Markowi Gedlowi (204-211). Kraków: Oficyna Cracovia.
Górski J. (2003). Uwagi o datowaniu i kontekście znalezisk ceramiki o „cechach południowych” w strefie zasięgu kultury trzcinieckiej. In: J. Gancarski (ed.), Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Karpatach polskich (89-137). Krosno: Muzeum Podkarpackie.
Górski J. (2007). Chronologia kultury trzcinieckiej na lessach niecki nidziańskiej. Kraków: Muzeum Archeologiczne.
Górski J. (2017). The Trzciniec culture. On the periphery of Bronze Age civilization (1800-1100 BC). In: P. Urbańczyk (ed.), The Past Societies. Polish lands from the first evidence of human presence to the Early Middle Ages (2000 – 500 BC) (87-126). Warszawa: IAiE PAN.
Górski J., Lysenko S., Makarowicz P. (2003). Radiocarbon Chronology of the Trzciniec Cultural Circle Between the Vistula and Dnieper Basins. Baltic-Pontic Studies, 12, 253-306.
Górski J., Makarowicz P. (2007). Reception of Transcarpathian influence in Trzciniec cultural circle as a sign of long-distance exchange contacts. In: J. Baron, I. Lasak (eds.), Long Distance Trade in the Bronze Age and Early Iron Age. Studia Archeologiczne, 40, 101-116.
Górski J., Makarowicz P., Wawrusiewicz A. (2011). Osady i cmentarzyska społeczności trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polesiu, stanowisko 1, województwo łódzkie. Łódź: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego; Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego.
Górski J., Makarowicz P. (2012). Nowe datowania radiowęglowe kurhanów i grobów beznasypowych trzcinieckiego kręgu kulturowego z Małopolski i Wielkopolski. In: W. Blajer (ed.), Peregrinationes archaeo-logicae in Asia et Europa Joanni Chochorowski dedicatae (289-298). Kraków: Profil-Archeo; Instytut Archeologii UJ.
Górski J., Makarowicz P., Wawrusiewicz A. (2012). Podstawy datowania trzcinieckiego kręgu kulturowego w Polsce Środkowej na przykładzie materiałów ze stanowiska w Polesiu w dorzeczu Bzury. Acta Universitatis Lodzensis. Folia Archaeologica, 28, 91-127.
Jaeger M., Pospieszny Ł. (2011). Nieinwazyjne badania weryfikacyjne kurhanów kultury mogiłowej na stanowisku Smoszew 1. In: H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (eds.), Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e. (435-450). Kraków, Warszawa: IAiE PAN.
Kłosińska E. (1997). Starszy okres epoki brązu w dorzeczu Warty. Wrocław: IAiE PAN.
Kostrzewski J. (1924). Kurhany z II-go okresu epoki brązowej w okolicy Krotoszyna i Ostrowa. Przegląd Archeologiczny, 2, 259-274.
Makarowicz P. (1998). Rola społeczności kultury iwieńskiej w genezie trzcinieckiego kręgu kulturowego (2000-1600 BC). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Makarowicz P. (1999). The Problem of the Reception of Otomani Culture Patterns on the Polish Lowlands. In: J. Gancarski (ed.), Kultura Otomani-Füzesabony. Rozwój, chronologia, gospodarka (211-228). Dukla-Krosno: Muzeum Okręgowe w Krośnie.
Makarowicz P. (2003). The Construction of Social Structure: Bell Beakers and Trzciniec Complex in North-Eastern Part of Central Europe. Przegląd Archeologiczny, 51, 123-158.
Makarowicz P. (2010). Trzciniecki krąg kulturowy – wspólnota pogranicza Wschodu i Zachodu Europy. Archaeologia Bimaris, Monographies, 3. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Makarowicz P. (2015). Karpackie osady obronne i dalekosiężne szlaki tranzytowe w II tys. BC – perspektywa północy. In: J. Gancarski (ed.), Pradziejowe osady obronne w Karpatach (109-130). Krosno: Muzeum Podkarpackie.
Makarowicz P., Kochkin I., Niebieszczański J., Romaniszyn J., Cwaliński M., Staniuk R., Lepionka H., Hildebrandt-Radke I., Panakhyd H., Boltryk Y., Rud V., Wawrusiewicz A., Tkachuk T., Skrzyniecki R., Bahyrycz C. (2016). Catalogue of Komarów Culture Barrow Cemeteries in the Upper Dniester Drainage Basin (former Stanisławow province). Archaeologia Bimaris, Monographies, 8. Poznań: Adam Mickiewicz University.
Makarowicz P., Goslar T., Niebieszczański J., Cwaliński M., Kochkin I.T., Romaniszyn J., Lysenko S.D., Ważny T. (2018). Middle Bronze Age societies and barrow line chronology. A case study from the Bukivna ‘necropolis’, Upper Dniester Basin, Ukraine. Journal of Archaeological Science, 95, 40-51. DOI:10.1016/j.jas.2018.04.010.
Makarowicz P., Niebieszczański J., Cwaliński M., Romaniszyn J., Rud V., Kochkin I. (2019). Barrows in action. Late Neolithic and Middle Bronze Age Barrow Landscapes in the Upper Dniester Basin, Ukraine. Praehistorische Zeitschrift, 94, 92-115. DOI:10.1515/pz-2019-0013.
Makarowicz P., Goslar T., Górski J., Taras H., Szczepanek A., Pospieszny Ł., Jagodinska M.O., Ilchyshyn V., Włodarczak P., Juras A., Chyleński M., Muzolf P., Lasota-Kuś A., Wójcik I., Matoga A., Nowak M., Przybyła M.M., Marcinkowska-Swojak M., Figlerowicz M., Grygiel R., Czebreszuk J., Kochkin I.T. (2021). The absolute chronology of collective burials from the 2nd millennium BC in East Central Europe. Radiocarbon, 63(2), 669-692. DOI:10.1017/RDC.2020.139.
Muzolf P. (2013). Osadnictwo kultury trzcinieckiej. In: R. Grygiel (ed.), Lutomiersk-Koziówki, stanowisko 3a-c, pow. pabianicki, woj. łódzkie. Wielokulturowy zespół osadniczy od schyłku paleolitu po okres nowożytny (58-113). Łódź: Biblioteka Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi.
Muzolf P. (2019). Nowe oznaczenia radiowęglowe dla zespołów o cechach zakarpackich z kurhanów trzcinieckiego kręgu kulturowego. Sieradzki Rocznik Muzealny, 5, 55-66.
Muzolf P. (2020). Nowe badania kurhanów na ziemi wieluńsko-sieradzkiej. Sieradzki Rocznik Muzealny, 16, 43-59.
Pospieszny Ł., Makarowicz P., Lewis J., Górski J., Taras H., Włodarczak P., Szczepanek A., Ilchyshyn V., Jagodinska M.O., Czebreszuk J., Muzolf P., Nowak M., Polańska M., Juras A., Chyleński M., Wójcik I., Lasota-Kuś A., Romaniszyn J., Tunia K., Przybyła M.M., Grygiel R., Matoga A., Makowiecki D., Goslar T. (2021). Isotopic evidence of millet consumption in the Middle Bronze Age of East-Central Europe. Journal of Archaeological Science, 126, 105-292. DOI:10.1016/j.jas.2020.105292.
Reimer P., Austin W., Bard E., Bayliss A., Blackwell P., Bronk Ramsey C., Butzin M., Cheng H., Edwards R., Friedrich M., Grootes P., Guilderson T., Hajdas I., Heaton T., Hogg A., Hughen K., Kromer B., Manning S., Muscheler R., Palmer J., Pearson C., van der Plicht J., Reimer R., Richards D., Scott E., Southon J., Turney C., Wacker L., Adolphi F., Büntgen U., Capano M., Fahrni S., Fogtmann-Schulz A., Friedrich R., Köhler P., Kudsk S., Miyake F., Olsen J., Reinig F., Sakamoto M., Sookdeo A., & Talamo S. (2020). The IntCal20 Northern Hemisphere radiocarbon age calibration curve (0–55 cal kBP). Radiocarbon, 62(4), 725-757. DOI:10.1017/RDC.2020.41.
Zakrzewski Z. (1924). Kurhany z II okresu epoki brązu we wsi Jasionna-Klekot w pow. sieradzkim, województwie łódzkiem. Przegląd Archeologiczny, 2, 275-282.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Przegląd Archeologiczny
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
