The virtual reconstruction of an early medieval folded sickle from Nasielsk
DOI:
https://doi.org/10.23858/PA68.2020.009Słowa kluczowe:
3D reconstruction, 3D scan, Medieval, Borre, sickleAbstrakt
During archaeological research carried out in Nasielsk, Poland in 2006 by Dr. M. Błoński, a fragment of an ornamented sickle handle was found. It most likely dates to the 2nd half of the 10th century, but may have been made as late as the mid-11th century. The sickle with a movable blade is interpreted as belonging to the equipment of an elite horse warrior. Many finds of this type known from unusual medieval deposits suggests their special, symbolic meaning and a connection with the military sphere. The artefact is ornamented with a variation of the Borre ring-chain pattern – specifically, the Pomeranian school of Scandinavian-Insular decoration. The origins of this style emerged in the 10th century with the combining of Celtic, English, and Scandinavian elements – and it was developed intensively in western Pomerania. The artefact from Nasielsk has only partially survived. The preserved fragment of the handle was 3D scanned using a structured
light scanner and photogrammetry software. In order to make a 3D reconstruction, documentation of a second, not available fragment was also used. Moreover, certain analogies from early medieval folded sickles were analyzed. The most important questions concerned the shape of the blade, the continuation of the ornament, its design features, and a proper visualization of the reconstruction.
Pobrania
Bibliografia
Beranová M. (1957). Slovanské žňové nástroje v 6. - 12. století. Památky Archeologické, 48 (1), 99-117.
Błoński M. (2013). Antler sickle handle from Nasielsk. An example of the Pomeranian school of Scandinavian-Insular ornament from Mazovia. In: S. Moździoch et al. (ed.), Scandinavian Culture in Medieval Poland (315-321). Wrocław: Institute of Archaeology and Ethnology of Polish Academy of Sciences.
Błoński M. (2015). Dendrochronologia o początkach grodu w Nasielsku. In: M. Krasna-Korycińska (ed.), Grody średniowiecznego Mazowsza. Księga poświęcona pamięci Marka Dulinicza (237-242). Warszawa, Zielona Góra: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej IAE PAN.
Błoński M. (2018). Nasielsk we wczesnym średniowieczu. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
“Charter for the Protection and Management of the Archaeological Heritage”. (1990). https://www.icomos.org/charters/arch_e.pdf.
Chrzest – św. Wojciech – Polska. Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna. Katalog wystawy. (2016). Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.
Chudziak W. (2005). Z badań nad funkcją sierpów i półkosków na ziemiach słowiańskich we wczesnym średniowieczu. Archaeologia Historica Polona, 15/2, 201-219.
Chudziak W. (2009). Wyspa w Żółtym na Jeziorze Zarańskim – na pograniczu rzeczywistości i transcendencji. In: T. Sawicki (ed.), Studia nad dawną Polską. Tom 2 (47-70). Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego.
Chudziak W. (2013). Remarks on particular material traces of Scandinavian culture in Pomerania. In: S. Moździoch et al. (eds), Scandinavian Culture in Medieval Poland (151-178). Wrocław: Institute of Archaeology and Etnology of Polish Academy of Sciences.
Chudziak W., Kaźmierczak R. (2013). Zdobnictwo przedmiotów drewnianych z Żółtego na Pomorzu Zachodnim jako przykład tzw. pomorskiej szkoły ornamentyki skandynawsko-insularnej. In: J. Chudziakowa (ed.), Archaeologia Historica Polona, tom 21 (7-30). Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Uniwersyteckie Centrum Archeologii Średniowiecza i Nowożytności.
Cnotliwy E. (1973). Rzemiosło rogownicze na Pomorzu wczesnośredniowiecznym. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Drozd A., Janowski A. (2005). Grodzisko późnośredniowieczne (stan. 1) i osada wczesnośredniowieczna (stan. 2) w miejscowości Pień, gm. Dąbrowa Chełmińska, województwo kujawsko-pomorskie. In: H. Paner, M. Fudziński (eds), XIV Sesja Pomorzoznawcza. Od wczesnego średniowiecza do czasów nowożytnych (147-155). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Drzewicz A. (2004). Wyroby z kości i poroża z osiedla obronnego ludności kultury łużyckiej w Biskupinie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Duczko W. (2000). Obecność skandynawska na Pomorzu i słowiańska w Skandynawii we wczesnym średniowieczu. In: L. Leciejewicz, M. Rębkowski (eds), Salsa Cholbergiensis. Kołobrzeg w średniowieczu (23-43). Kołobrzeg: Wydawnictwo Le Petit Cafe.
Eliade M. (1966). Traktat o historii religii. Kraków: Książka i Wiedza.
Filipowiak W. (2004). Some aspects of the development of Wolin in the 8th - 11th centuries in the light of the results of new researches. In: P. Urbańczyk (ed.), Polish Lands at the Turn of the First and the Second Millennia (47-74). Warsaw: Institute of Archaeology and Etnology of Polish Academy of Sciences.
Fisher A. (1926). Lud polski. Podręcznik etnografji Polski. Lwów-Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
Foote P.G., Wilson D.M. (1975). Wikingowie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Forte M. (2014). Virtual reality, cyberarchaeology, teleimmersive archaeology. In: F. Remondino, S. Campana (eds), 3D Recording and Modelling in Archaeology and Cultural Heritage (113-127). Oxford: Publishers of British Archaeological Reports, BAR International Series.
Gieysztor A. (2006). Mitologia Słowian. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Górecki J. (1998). Kultowo rezydencjonalny ośrodek pierwszych Piastów na Ostrowie Lednickim. In: T. Janiak, D. Stryniak (eds), Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej. Katalog wystawy (35-44). Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego.
Janowski A., Kurasiński T. (2010). Rolnik, wojownik czy „odmieniec”? Próba interpretacji obecności sierpów w grobach wczesnośredniowiecznych na terenie ziem polskich. In: W. Świętosławski (ed.), Wymiary inności. Nietypowe zjawiska w obrzędowości pogrzebowej od pradziejów po czasy nowożytne (79-95). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Kola A., Wilke G. (1989). Sprawozdanie z archeologicznych badań podwodnych reliktów wczesnośredniowiecznego mostu „poznańskiego” (Rybitwy, stan. 3a) w Jeziorze Lednickim w latach 1986-1987. Studia Lednickie, 1, 77-97.
Kolchin B.A. (1959). Zhelezoobrabatyvayushchee remeslo Novgoroda Velikogo. Materialy i issledovaniya po arkheologii SSSR, 65, 7-10.
Malinowski T. (1990). Eksperymenty archeologiczne w Polsce. Archeologia Polski, 35(2), 215-239.
Niesiołowska-Wędzka A. (1975). Sierpy. In: G. Labuda, Z. Stieber (eds), Słownik Starożytności Słowiańskich (173-174), Wrocław.
Osiadacz M. (2017). Wybrane techniki dokumentacji, rekonstrukcji i wizualizacji 3D na przykładzie zbioru neolitycznych zabytków z terenu Małopolski. Raport, 12, 239-250.
Osipowicz G. (2005). Metody rozmiękczania kości i poroża w epoce kamienia w świetle doświadczeń archeologicznych oraz analiz traseologicznych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pawlak P., Wesołowska P. (2014). Nowe badania archeologiczne na Śródce w Poznaniu. Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski, 9, 109-126.
Piaskowski J. (1959). Metaloznawcze badania wczesnośredniowiecznych wyrobów żelaznych z Łęczycy, Czerchowa i Buczka. In: Pazdur J. (ed.), Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa (7-101). Warszawa-Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Podwińska Z. (1954). Narzędzia uprawy roli w Polsce w okresie wczesnośredniowiecznym. Zarys problematyki. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 2(3), 388-423.
Rajewski Z. (1936). Kozik wczesnopiastowski znaleziony w Gnieźnie. Z Otchłani Wieków, 11 (12), 145-147.
Rajewski Z.A. (1948). Sierpy składane z okresu wczesnodziejowego. Slavia Antiqua, 1, 551-559.
Rajewski Z.A. (1950). Przedmioty z rogu i kości i obróbka obu tych surowców w grodach „łużyckich” z wczesnego okresu żelaznego. In: J. Kostrzewski (ed.), III Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w Biskupinie w pow. żnińskim w latach 1938-1939 oraz 1946-1948 (171-185). Poznań: Polskie Towarzystwo Prehistoryczne.
Sawicki T. (2018). Powstanie i rozwój wczesnośredniowiecznego zespołu grodowego. In: P. Urbańczyk (ed.), Gniezno. Wczesnośredniowieczny zespół grodowy (119-147). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Stanisławski B. (2013). Norse culture in Wolin-Jómsborg. In: S. Moździoch et al. (eds), Scandinavian Culture in Medieval Poland (193-246). Wrocław: Institute of Archaeology and Etnology of Polish Academy of Sciences.
Stanisławski B. (2014). Jómsvikinga saga w świetle źródeł archeologicznych. In: B. Stanisławski, W. Filipowiak (eds), Wolin wczesnośredniowieczny. Część 2 (318-349). Warszawa: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Wydawnictwo TRIO.
Stattler E. (1962). Zagadnienie funkcji sierpów składanych. Slavia Antiqua, 9, 329-334.
Żurowski K. (1974). Zmiękczanie poroży i kości stosowane przez wytwórców w starożytności i we wczesnym średniowieczu. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Archeologia, 4, 3-23.
