Kilka uwag na temat pożywienia codziennego i odświętnego w dziewiętnastowiecznym Elblągu w świetle Tagebuch einer Elbingerin (1825–1830)
DOI:
https://doi.org/10.23858/KHKM71.2023.4.004Słowa kluczowe:
Elbląg, dzienniki, XIX w., Prusy, historia jedzenia, historia społecznaAbstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie wybranych aspektów związanych z pożywieniem mieszczan elbląskich w pierwszej połowie XIX w. Podstawę pracy stanowią rękopiśmienne zapiski nieznanej z imienia elblążanki, zatytułowane Tagebuch einer Elbingerin (1825–1830). Udało się wyodrębnić i zestawić niemal 150 wzmianek na temat różnych posiłków. Najczęściej wspominane były kolacje, natomiast praktycznie nie odnotowywano śniadań. Najobficiej jadano w okresie wiosenno-letnim oraz od Bożego Narodzenia do Objawienia Pańskiego. Autorka dziennika najczęściej opisywała posiłki niedzielne. Jadłospis wskazuje jednoznacznie, że należała ona do dobrze sytuowanej rodziny mieszczańskiej.
Pobrania
Bibliografia
Dyck Heinrich. 2015. Dziennik Żuławski. Tagebuch, Sztum–Nowy Dwór Gdański.
Grunau Axel. 1937. Ignatz Grunau und George Grunau 1795–1890. Ein Beitrag zur Geschichte Elbings im neunzehnten Jahrhundert, Elbing.
Handlungs-Adress-Buch. 1820. Handlungs-Adress-Buch der Stadt Elbing für das Jahr 1820, Elbing.
Heß Corina. 2007. Danziger Wohnkultur in der Frühen Neuzeit. Untersuchungen zu Nachlassinventaren des 17. und 18. Jahrhunderts, Berlin.
Historia. 2000. Historia Elbląga, 3, 1 (1772–1850), red. A. Groth, Gdańsk.
Józefczyk Mieczysław. 2000. Z problematyki religijnej Elbląga, [w:] Historia Elbląga, 3, 1 (1772–1850), red. A. Groth, Gdańsk, s. 211–236.
Kizik Edmund. 1997. A dzień święty będziesz święcił. Dyscyplinowanie zachowań religijnych w ewangelickim Gdańsku w XVI–XVIII wieku, [w:] Protestantyzm i protestanci na Pomorzu, red. J. Iluk, D. Mariańska, Gdańsk–Koszalin, s. 79–94.
Kizik Edmund. 2012. Życie codzienne w miastach i na wsi Prus Królewskich (wybrane problemy), [w:] Prusy Królewskie. Społeczeństwo — Kultura — Gospodarka 1454–1772, red. E. Kizik, Gdańsk, s. 466–510.
Kizik Edmund. 2022. Początki upraw i konsumpcji ziemniaków w Prusach Zachodnich na przełomie XVIII i XIX wieku, [w:] Wędrówki po dziejach. Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Stegnera, red. I Janicka, A. Janicki, Gdańsk, s. 675–694.
Klöden Karl Friedrich. 1978. Von Berlin nach Berlin. Erinnerungen 1786–1824, Berlin.
Kowecka Elżbieta. 1978. Pożywienie, [w:] Historia kultury materialnej Polski w zarysie, red. W. Hensel, J. Pazdur, 5, Od 1795 do 1870 roku, red. E. Kowecka, Wrocław, s. 343–385.
Kucharska Aleksandra, Fiszer Katarzyna. 2022. Smaki Gdańska. Odtworzone na podstawie XIX-wiecznej Gdańskiej książki kucharskiej w nowej odsłonie ku uciesze kolejnych pokoleń smakoszy, Pelplin.
Lippe-Weissenfeld Ernst. 1866. Westpreussen unter Friedrich dem Grossen. Nach urkundlichen Quellen bearbeitet von…, Thorn.
Łukasiewicz Dariusz. 2020. Życie codzienne w Królestwie Prus w latach 1701–1933, Warszawa.
Majewska Gabriela. 2012. Książki kucharskie a stół w Szwecji w XVII i XVIII wieku, [w:] Historia naturalna jedzenia. Między antykiem a XIX wiekiem. Materiały z Międzynarodowej Konferencji Naukowej zorganizowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Uniwersytet Gdański dla upamiętnienia 100-lecia otwarcia Muzeum Wnętrz Mieszczańskich w Domu Uphagena w dniach 3–4 listopada 2011 roku, red. B. Możejko, E. Barylewska-Szymańska, Gdańsk, s. 285–292.
Marchlewski Wojciech. 2014. Mennonici. Życie codzienne od kuchni, Warszawa.
Płonka-Syroka Bożena. 2018. Kuchnia mieszczańska na ziemiach polskich w XIX w., [w:] Historia diety i kultury odżywiania, 1, red. B. Płonka-Syroka, H. Grajeta, A. Syroka, Wrocław, s. 87–110.
Scheibler Sophie Wilhelmine. 1835. Doświadczona gospodyni i kucharka doskonała dla wszystkich stanów […], Wrocław.
Włodarczyk Edward. 1998. Kultura materialna i warunki życia ludności, [w:] Historia Gdańska, 4, 1 (1815–1920), red. E. Cieślak, Sopot, s. 170–184.
Wojtowicz Jerzy. 1994. Dziennik tkacza toruńskiego Johanna Gottlieba Kadacha — żródło wiedzy o Toruniu z przełomu XVIII i XIX wieku, „Zapiski Historyczne”, 59, 4, s. 89–105.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
