Kazimierz Tarczyński – budowniczy fortepianów, starożytnik (1802-1873)
Słowa kluczowe:
Tarczyński Kazimierz, historia muzyki, historia archeologii, kampanologiaAbstrakt
KAZIMIERZ TARCZYŃSKI - A PIANO-MAKER AND AMATEUR HISTORIAN (1802-1873)
The Tarczyński family, connected with Mazovia (Warsaw and Płock) but also with the towns of Łowicz and Łęczyca, played an important role in the cultural life of the Kingdom of Poland in the 19th c. The life and works of the sons of Kazimierz Tarczyński have been described in many publications, but he himself is mostly known as a piano-maker. This article explores his historical interests, especially on his campanology research, which is hardly known, on the basis of family records and documents surviving in the State Archives in Łowicz and Płock. Kazimierz Tarczyński, son of Kacper and Franciszka nee Markowska, was born in 1802 in
Uniejów in an impoverished gentry family. He was educated in Uniejów; he was a good Latin philologist and, thanks to the canon of the Uniejów collegiate church A. Durski, he also learnt music. In 1825 in Warsaw he was certifi ed as a qualifi ed piano-maker. He worked, among other places, in J. Długosz’s factory, helping in the construction of the eolipantalion, an instrument which combined the sound effects of the piano and the organ, and interested the young Frederic Chopin. When visiting Dlugosz’s factory, Chopin got acquainted with Kazimierz Tarczyński and even presented him with two pieces composed for the eolipantation, which,
unfortunately, have not survived. In 1827–1857 Tarczyński had his own piano factory in Łęczyca and Płock; he produced 70-80 instruments, which were highly valued by specialists. After a bankruptcy he only repaired
and tuned pianos, having a large family to support. He had seven children with Marianna Grodzicka (d.1836) and eleven with Agnieszka Wachulska (some of his eighteen children died very young). As he travelled for business around the Kingdom of Poland, he had many opportunities to pursue his interest in “the history of the fatherland”, inspired by the ideas of the Płock Scientifi c Society. He had a large and valuable collection of medals and coins (reaching 1800 items in 1871), part of which was used by Ignacy Zagórski in his study Monety dawnej Polski [Old Polish Coins], published in 1845. Tarczyński also collected data for a study entitled “Historya dzwonów w Polsce” [The history of bells in Poland], which he intended to publish; unfortunately his sudden death in 1873 hindered the project, which was almost finished. The manuscript was known to several
researcher, e.g. Rev. Ignacy Polkowski, who delivered a lecture on the subject in the Academy of Learning in Cracow in 1880. A year earlier the work was reviewed by Rev. Antoni Brykczyński (in Korespondent Płocki). The manuscript, completed by Kazimierz Tarczyński’s sons c. 1880, was sent to the Academy of Learning, where it got lost; the Academy archives were searched for it — in vain — in 1903 by Władysław Tarczyński and in 2014 by the author of the present article. Tarczyński’s lost work can be partly investigated on the basis of his notes surviving in the Museum in Łowicz (signature 77 MŁ) and the aforementioned review by Brykczyński. According to the latter text, the manuscript described 53 bells from the Płock, Warsaw and Włocławek dioceses and if it was published it would become an important study in “our country’s archaeology”. Tarczyński’s notes, on 90 pages, which his son Władysław qualified as “remnants”, include
26 charts with inscriptions and drawings, 27 pages with working descriptions of bells from various places, 17 lists of bells grouped according to a) the kind of inscription (e.g. Soli deo gloria), b) the place, c) the chronology. His working classifi cations can certainly be useful to contemporary campanologists.
Pobrania
Bibliografia
Abramowicz A. 1991. Historia archeologii polskiej XIX i XX wiek. Warszawa.
Dziębowska E. (ed.), 2009. Encyklopedia Muzyczna PWM. V Część biograficzna. Kraków, 32-33.
Hankowska R. 1999. Rozwój układu przestrzennego Włocławka od 1793 do 1918 roku. In: J. Staszewski (ed.), Włocławek. Dzieje miasta 1. Włocławek, 488-548.
Helnam Z. and Skowron Z. and Wróblewska-Straus H. (eds.), 2009. Korespondencja Fryderyka Chopina I 1816-1831.Warszawa, 175.
Gołos J. (ed.), 2000. Straty wojenne: zabytkowe dzwony utracone w latach 1939-1945 w granicach Polski po 1945 1, woj. krakowskie i rzeszowskie. Poznań
Iwanowska T. 2013. Nieznane karty z życia rodziny Władysława Tarczyńskiego. Roczniki Łowickie 10(2012), 214-248.
Iwanowska T. 1973. Początki muzeum historycznego im. Władysława Tarczyńskiego, Roczniki Łowickie 1, 75-82.
Jędrysek-Migalska E. 1996. Znaleziska monet w świetle relacji płockiej prasy lokalnej z XIX i pierwszych dziesięcioleci XX wieku. Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku 16, 34-44.
Kizik E. 2005. Nowe polskie prace na temat historii dzwonów. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 1, 65-69.
Kluczwajd K. (ed.), 2003. Ludwisarstwo w Polsce, Materiały z III Sesji naukowej z cyklu Rzemiosło artystyczne w Polsce. Toruń.
Kordala T. 1996. Archeologia w Muzeum Mazowieckim w Płocku - historia i dzień dzisiejszy. Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku 16, 9-33.
Kordala T. 2000. Z dziejów badań archeologicznych na Mazowszu Płockim. Płock.
Kowalski W. 1988. Miedzy Gdańskiem a Krakowem. Z badań nad ludwisarstwem średniowiecza i doby nowożytnej. Studia Historyczne 31(3), 243-360.
Majewski M. 2005. Ludwisarstwo stargardzkie XV-XVII wieku. Stargard.
Mysłakowski P. and Sikorski A. 2009. Fryderyk Chopin. Korzenie. Warszawa.
Pokora J. 1972. Stan i potrzeby badan nad zabytkowymi dzwonami w Polsce. Ochrona Zabytków. 25(4), 285-290.
Rottermund K. 2010. Młody Chopin i aeolipantalion. Spotkania z Zabytkami 1-2, 18-20.Stankowski W. 1999. Życie gospodarcze Włocławka w XIX wieku. In: J. Staszewski (ed.), Włocławek. Dzieje miasta 1, 442-469.
Stankowski W. 1999. Życie gospodarcze Włocławka w XIX wieku. In: J. Staszewski (ed.), Włocławek. Dzieje miasta 1, 442-469.
Stawiarska T. 2008. Franciszek Tarczyński (1833-1900). In: T. Kordala (ed.), Śladami Franciszka Tarczyńskiego. Przeszłość gminy Gozdowo w świetle odkryć archeologicznych. Płock, 5-10.
Stogowska A. M. 2006. Życie umysłowe i kulturalne w latach 1793-1918. In: M. Krajewski (ed.), Dzieje Płocka II. Dzieje miasta w latach 1793-1918. Płock, 269-285.
Tomaszewski M. 2010. Chopin. Człowiek, dzieło, rezonans. Warszawa.
Tureczek M. 2010. Zabytkowe dzwony na ziemi lubuskiej, dokumentacja-ochrona-badania. Zielona Góra.
Vogel B. 1980. Instrumenty muzyczne w kulturze Królestwa Polskiego. Przemysł muzyczny w latach 1815-1914. Kraków.
Vogel B. 1980. Przemysł muzyczny w Królestwie Polskim 1815-1830. In: Z. Chechlińska (ed.), Szkice o kulturze muzycznej XIX w. Studia i materiały. Warszawa, 219-275.
Vogel B. 1987. Jeszcze raz o dwóch nieznanych kompozycjach Chopina na eolipantalion. Roczniki Chopinowskie 17(1985), 123-128.
Vogel B. 1994. Polskie fortepiany XIX-XX w. Kolekcja Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku. Kalisz.
Vogel B. 1995. Fortepian polski. Budownictwo fortepianów na ziemiach polskich od poł. XVIII w. do II wojny światowej, Historia Muzyki Polskiej X. Warszawa.
Warchałowski W. 1988. Władysław Tarczyński i jego idea muzeum w Łowiczu. Łowicz.
Warchałowski W. 1997. Historia zbiorów Władysława Tarczyńskiego i Muzeum Miejskiego w Łowiczu 1907-1939. Łowicz.
Wojtylak M. 2006. Młodszy brat literat. Szkice Łowickie, 61-64.
Wrońska J. 1989. Franciszek Tarczyński jako archeolog (1833-1900). Notatki Płockie 2(139), 27-31.
Wysocki P. 2012. Życie i twórczość Hipolita Bogumiła Tarczyńskiego. Roczniki Łowickie 9, 195-254.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.