Ćmielów stoneware at industrial fairs in the 19th century
DOI:
https://doi.org/10.23858/KHKM67.2019.2.006Keywords:
Cmielow, stoneware, Kazimierz Cybulski, exhibition, National Museum in KrakowAbstract
Ćmielów is nowadays associated chiefly with the production of porcelain but in the 19th c. the manufactory also produced other kinds of pottery. Among the most popular ones was stoneware, present in the factory’s offer since the 1820s, with an apogee of its production in the 1870s and 1880s. Prominent in the factory’s output were various kinds of kitchenware and household dishes, covered with chocolate-coloured clay glaze contrasting with white insides. It also offered decorative items, e.g. ceramic stools. Ćmielów stoneware dishes won many prizes at industrial fairs in Poland and abroad; they were praised in the press for their high quality and practicality. Ćmielów stoneware has not interested many researchers so far; there are few samples in museums and private collections. The National Museum in Cracow has the largest collection, consisting of about 90 dishes. Most of them were donated in 1881 to the Museum of Technology and Industry in Cracow by Kazimierz Cybulski, the owner of the Ćmielów factory. The article surveys the industrial fairs at which Ćmielów stoneware was displayed in the 19th c., as well as some press articles and notes connected with this topic. Data on stoneware,
which constituted a sizeable proportion of pottery production in the 19th c., make a valuable addition to the research on the history of the Ćmielów factory.
Downloads
References
ANK [Archiwum Narodowe w Krakowie], MPA [Muzeum Przemysłu Artystycznego], Spis aktów za r. 1881 Muzeum Techniczno-Przemysłowe Miejskie w Krakowie, sygn. MPA 13.
Księga ekspedycyjna Muzeum Techniczno-Przemysłowego (r. 1868–1885), sygn. MPA 13.
Księga eksponatów przekazanych do Muzeum jako dary w latach 1870–1887, sygn. MPA 173.
Banzemer Jan. 1881. Wystawa przemysłowa (w pałacu Brühlowskim), „Tygodnik Illustrowany”, nr 281 (2/14.05.), s. 315–316.
Bartyś Julian. 1979. Produkcja naczyń i zastaw stołowych, [w:] Historia kultury materialnej Polski w zarysie, t. VI: od 1870 do 1918 roku, red. B. Baranowski, J. Bartyś, T. Sobczak, Wrocław, s. 216–219.
Bober-Tubaj Anna. 2014. Zarys historii kamionki bolesławieckiej w XVIII i XIX w., [w:] Bolesławiecka ceramika artystyczna w XVIII i XIX w. Wybrane typy dekoracji w zbiorach polskich, czeskich i niemieckich, Bolesławiec–Jelenia Góra, s. 11–21.
Catalogue de la section russe. 1878. Catalogue de la section russe à l’Exposition Universelle de Paris, Paris.
Ćmielów i fabryka. 1886. Ćmielów i fabryka Ćmielowska (Dokończenie), „Gazeta Radomska”, nr 3 (28.12.1885/09.01.1886), s. 2.
Fabryka Naczyń. 1846. Fabryka Naczyń Fajansowych i Kamiennych, „Kurjer Warszawski”, nr 122 (10.05.), s. 587.
Fabryka w Ćmielowie. 1885. Fabryka w Ćmielowie, „Biesiada Literacka”, 1885, nr 17 (12/24.04), s. 263–266.
Feliks Anna. 2009. Taborety ceramiczne w zbiorach polskich. Zarys historii i mody mebli oranżeryjnych, ogrodowych i dekoracyjnych, [w:] Sztuka Chin, red. J. Wasilewska, Warszawa.
Główny Skład. 1863. Główny Skład Porcelany, Fajansu i Naczyń Kamiennych, z Fabryki Krajowej w Ćmielowie, „Kurjer Warszawski”, 1863, nr 237 (5/17.10.), s. 1179.
International Exhibition. 1876. International Exhibition 1876 Official Catalogue Complete in one volume, Philadelphia.
International Exhibition. 1878. International Exhibition 1876, Reports and Awards, red. F.A. Walker, Philadelphia.
Katalog wystawy. 1885. Katalog wystawy Rolniczo-Przemysłowej, Warszawa, t. IV.
Kołodziejowa Bolesława, Stadnicki Zbigniew. 1986. Ćmielów, Kraków.
Katalog wystawy przemysłowej. 1881. Katalog wystawy przemysłowej urządzonej staraniem komitetu Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w pałacu Brühlowskim otwartej 26. IV 1881 roku przedmiotów przeznaczonych na Wystawę Moskiewską, Warszawa.
Kowecka Elżbieta. 1968. Wytwórnie i produkcja ceramiki szlachetnej w regionie sandomiersko-kieleckim w XIX wieku, Warszawa.
Krajewski Franciszek. 1870. Przemysł Królestwa na Wszechrosyjskiej Przemysłowej Wystawie Cesarstwa w Petersburgu roku 1870, Warszawa.
„Kurjer Warszawski”. 1868. „Kurjer Warszawski”, nr 24 (19/31.01.), s. 4–5.
Lista nagród. 1885. Lista nagród, „Kurjer Warszawski”, nr 191 (01/13.07.), s. 2–3.
Lista nagród. 1888. Lista nagród, „Gazeta Polska”, nr 287 (06/18.12.), s. 2.
Moniewski Jerzy. 1997a. Alojzy Szmelowski kupiec warszawski i jego inicjatywy przemysłowe w Barczącej i Ćmielowie, Radom.
Moniewski Jerzy. 1997b. Fabryka fajansu w Ćmielowie za dyrekcji Adolfa Fryderyka Vatkego 1808–1837, Radom.
Moniewski Jerzy. 2008. XIX-wieczne fabryki fajansu i kamionki na obrzeżu Gór Świętokrzyskich, Radom.
Nagrody. 1885. Nagrody w dziale przemysłu chemiczno-fabrycznego, „Kurjer Warszawski”, 1885, nr 178 (18/30.06.), s. 2–3.
Nagrody na Wystawie. 1878. Nagrody na Wystawie Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, „Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza”, nr 48, s. 207.
Nagrodzeni. 1888. Nagrodzeni, „Kurjer Warszawski” (dodatek poranny), nr 350 (06/18.12.), s. 2–3.
Nekanda. 1878. Nekanda, Listy z wystawy paryzkiej, „Kłosy”, nr 692 (21.09/3.10), s. 211–212.
Ogłoszenie Fabryki. 1846. Ogłoszenie Fabryki Naczyń Fajansowych i Kamiennych w Czmielowie, „Kurier Warszawski”, nr 122 (10.05.), s. 587.
Opis wystawy wyrobów. 1860. Opis wystawy wyrobów rękodzielniczych i płodów rolniczych odbytej w Warszawie 1857 r., Warszawa.
Osobliwości. 1993. Osobliwości Dalekiego Wschodu w historycznej kolekcji Wilanowa, Warszawa.
Otwarcie wystawy. 1888. K.W., Otwarcie wystawy, „Kurjer Warszawski”, 1888, nr 306 (23.10./4.11.), s. 1.
Polska na Wystawie. 1873. Polska na Wystawie Powszechnej w Wiedniu 1873 roku. Listy Agatona Gillera, t. 1, Lwów.
Przed otwarciem. 1888. Przed otwarciem wystawy, „Gazeta Polska”, nr 250 (22.10./3.11.), s. 2.
Przed wystawą. 1888. Przed wystawą, „Kurjer Warszawski”, nr 301 (18/30.10.), s. 3.
Przemysł, sztuka. 2015. Przemysł, sztuka, polityka. Wystawy gospodarcze na ziemiach polskich i z Polską związanych ok. 1850–1914, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu], red. W. Garbaczewski, Poznań.
Przewodnik wystawy wyrobów. 1857. Przewodnik wystawy wyrobów rękodzielniczych i płodów rolniczych w Warszawie, Warszawa.
Spis płodów. 1841. Spis płodów krajowego i rossyjskiego przemysłu na wystawie publicznej w Warszawie roku 1841, Warszawa.
Śniegulska-Gomuła Magdalena. 2015. Od manufaktury magnackiej do przemysłu. Ceramika ćmielowska w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach, Kielce.
Verhovcov L. 1870–1871. Notaty o wszechrosyjskiej wystawie przemysłowej 1870 roku, [w:] Wszechrosyjska wystawa przemysłowa w Petersburgu, (Vsjerossijskaja manufakturnaja vystavka), t. II, Petersburg, s. 1–23.
Wiadomości bieżące. 1881. Wiadomości bieżące krajowe, „Gazeta Warszawska”, nr 96 (20.04./2.05.), s. 1–2.
Wiślicki Adam. 1881. Opatowskie pod względem rolniczym i przemysłowym, [w:] Jana Jaworskiego kalendarz astronomiczno-gospodarski na rok zwyczajny 1881, s. 65–71.
Wiśniowski Sygurd. 1876. Z wystawy filadelfijskiej, „Tygodnik Illustrowany”, nr 46 (30.10./11.11.), s. 315–318.
Wyroby z gliny. 1872. Wyroby z gliny w Królestwie Polskiem, cz. 2, „Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza”, nr 34 (12/24.08.), s. 268–269.
Wystawa. Grupa V. 1885. Wystawa. Grupa V, Przemysł chemiczno-fabryczny, „Wiek”, nr 150 (29.06./11.07), s. 3.
Wystawa płodów. 1828. Wystawa płodów krajowego przemysłu wystawionych na widok publiczny w salach głównego ratusza w Warszawie w miesiącu maju 1828 roku, Warszawa.
Wystawa Powszechna. 1873. Wystawa Powszechna Wiedeńska, „Kłosy”, nr 424 (2/14.08.), s. 110.
Wystawa Przemysłowa. 1882. Wystawa Przemysłowa 1882 r. w Moskwie, „Tygodnik Powszechny”, nr 42 (03./15.10.), s. 663.
Wystawa przemysłowo-rolnicza. 1886. J.L., Wystawa przemysłowo-rolnicza w Warszawie w r. 1885.
VII. Przemysł chemiczny (c.d.). IV. Wyroby szklane, fajansowe i porcelanowe, „Przegląd Techniczny”, R. IX, s. 207–208.
Wystawa rolniczo-przemysłowa. 1885a. Wystawa rolniczo-przemysłowa w Warszawie. Z dnia wczorajszego, „Gazeta Polska”, nr 138 (14/26.06.), s. 2.
Wystawa rolniczo-przemysłowa. 1885b. Wystawa rolniczo-przemysłowa w Warszawie. Z dnia wczorajszego, „Gazeta Polska”, nr 145 (24.06./06.07.), s. 2–3.
Wystawa w Muzeum. 1878a. Wystawa w Muzeum Przemysłu. Spis alfabetyczny wystawców i przedstawionych okazów, „Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza”, nr 44 (23.10./04.11.), s. 183–189.
Wystawa w Muzeum. 1878b. Wystawa w Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, „Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza”, nr 47 (11/23.11.), s. 201.
Wystawa w pałacu. 1881a. Wystawa w pałacu Brühlowskim, „Kurjer Warszawski”, nr 92 (14/26.04.), s. 2.
Wystawa w pałacu. 1881b. Wystawa w pałacu Brühlowskim, „Gazeta Polska”, nr 101 (25.04./07.05), s. 2–3.
Wystawa w Pałacu. 1881c. H.N., Wystawa w Pałacu Brühlowskim w Warszawie przedmiotów na Wystawę Moskiewską, „Kłosy”, nr 830 (14/26.05.), s. 322–324.
Wystawa wyrobów. 1857. Wystawa wyrobów rękodzielniczych i płodów rolniczych w Warszawie, „Gazeta Warszawska”, nr 179 (01/13.07.), s. 2–3.
Wystawa wyrobów. 1858. Wystawa wyrobów rękodzielniczych i płodów rolniczych w Warszawie, w maju i czerwcu 1857, [w:] Jana Jaworskiego Kalendarz astronomiczno-gospodarski na rok zwyczajny 1858, s. 177–180.
Z placu. 1885a. Z placu wystawy, „Kurjer Warszawski”, nr 161b (01/13.06), s. 2–3.
Z placu. 1885b. Z placu wystawy, „Wiek”, nr 121 (25.05./06.06.), s. 3.
Zawadzki Władysław. 1873a. Listy z wystawy wiedeńskiej (III), „Tygodnik Illustrowany”, nr 287 (16/28.06.), s. 335–338.
Publication co-financed by the Ministry of Science and Higher Education under the program "Support for scientific journals 2019-2020"
