Problem funkcjonowania wczesnośredniowiecznej pracowni szklarskiej w obrębie niemczańskiego kompleksu osadniczego

Autor

  • Sylwia Siemianowska Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences
  • Aleksandra Pankiewicz Instytut Archeologii Uniwersytet Wrocławski

DOI:

https://doi.org/10.23858/PA66.2018.010

Słowa kluczowe:

glass workshops, the early Middle Ages, tests on the chemical composition of glass, fortified settlements, Niemcza

Abstrakt

Problem istnienia wczesnośredniowiecznych pracowni szklarskich na Śląsku poruszany jest nieustannie od wielu lat przez różnych badaczy. Niemcza – poza Wrocławiem, Opolem i Obiszowem – jest jednym z ośrodków, w których takowy warsztat mógł się znajdować. Przemawiało za tym odkrycie w obrębie tego ośrodka szklanej biżuterii oraz zabytków wiązanych z produkcją szklarską, określanych jako tygle z zakrzepłą masą szklaną, okrzeski kwarcowe, sople o zeszklonej powłoce, żużle szklarskie, fragmenty naczynia pokrytego szklistą warstwą, a także ułamek dyszy. W niniejszym artykule zostaną przedstawione wyniki przeprowadzonych ostatnio analiz składu chemicznego, zarówno gotowych wyrobów, jak i znalezisk hipotecznie związanych z procesem wytopu/przetopu szkła. Celem artykułu jest weryfikacja hipotezy dotyczącej istnienia we wczesnośredniowiecznej Niemczy pracowni szklarskiej oraz określenia jej charakteru.  

Pobrania

Download data is not yet available.

Bibliografia

Atlas… Atlas Historyczny Miast Polskich. Niemcza. IV: Śląsk (4): Niemcza, M. Młynarska-Kaletynowa (red.). Wrocław. 2003.

Biszkont J. 2005. Późnośredniowieczne szklarstwo na Śląsku. Wratislavia Antiqua 7, Wrocław.

Blažková G. and Jonašová Š., Kavanová M., Kloužková A., Kohuotková M., Matějková K., Randaková S., Skála R., Svobodová L., Vepřeková J., Zemenová P. 2016. Nálezy hmotné kultury z renesančnich odpodních jamek z Pražskeho Hradu. Material Finds from the Renaissance Waste Pits at Prague Castle. Díl II. Studie. Castrum Pragense 13, Praha.

Dekówna M. 1980. Szkło w Europie wczesnośredniowiecznej. Wrocław.

Dekówna M. 2007. Wczesnośredniowieczne ozdoby szklane ze zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego, na tle ogólnej problematyki rozwoju szklarstwa. (W:) W. Brzeziński (red.), Skarby wieków średnich. Katalog wystawy. Warszawa, 52-87.

Jaworski K. 2000. Niemczański zespół grodowy na przełomie pierwszego i drugiego tysiąclecia. (W:) M. Młynarska-Kaletynowa, E. Małachowicz (red.). Śląsk około roku 1000. Wrocław, 149-162.

Kaźmierczyk J. 1964. Sprawozdanie z badań wykopaliskowych Niemczy Śląskiej w 1964 roku. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 7, 37-40.

Kaźmierczyk J. 1965. Z badań Niemczy Śląskiej w 1963 roku. Sprawozdania Archeologiczne 17, 230-239.

Kaźmierczyk J. 1968. Z badań wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Niemczy Śląskiej w latach 1964-1965. Sprawozdania Archeologiczne 19, 238-247.

Mucha M. 2000. Badania nad technologią wytopu szkła w hutach Wielkopolski wschodniej, od XVII do XIX wieku. Archeologia Historica Polona 8, 247-280.

Nowosielska K. 2004. Średniowieczne i nowożytne wyroby szklane z badań na Starym Mieście we Wrocławiu. (W:) J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Wrocław na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych. Materialne przejawy życia codziennego. Wratislavia Antiqua 6. Wrocław, 57-88.

Olczak J. 1968. Wytwórczość szklarska na terenie Polski we wczesnym średniowieczu. Studium archeologiczno-technologiczne. Wrocław.

Ostrowska E. 1973. W sprawie wczesnośredniowiecznych szkieł z Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu, Archeologia Polski 18, 218-235.

Pankiewicz A. 2012. Relacje kulturowe południowego Śląska i północnych Moraw i Czech w IX-X wieku w świetle źródeł ceramicznych. Acta Universitatis Wratislaviensis No 3372. Studia Archeologiczne 43. Wrocław.

Pankiewicz A. and Siemianowska S. w druku (a). Czy na wrocławskim Ostrowie Tumskim istniała pracownia szklarska?, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne.

Pankiewicz A. and Siemianowska S. w druku (b). W kwestii istnienia pracowni szklarskiej w Opolu-Ostrówku, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne.

Pankiewicz A. and Siemianowska S., Sadowski K. 2017. Wczesnośredniowieczna biżuteria szklana z głównych ośrodków grodowych Śląska (Wrocław, Opole, Niemcza). In pago Silensi. Wrocławskie Studia Wczesnośredniowieczne 3. Wrocław.

Rzeźnik P. and Stoksik H. 2017. Wyniki pierwszych analiz archeometrycznych tygli szklarskich z Obiszowa na Dolnym Śląsku. (W:) S. Siemianowska and K. Chrzan, P. Rzeźnik (red.), Ceramika i szkło w archeologii i konserwacji. Wrocław, 239-259.

Sedlačková H. and Rohanová D., Federmayer F., Lesák B., Šimončičová-Koóšová P., Tarcsay K., Zapletalová D. 2016. Renaissance and Baroque Glass from the Central Danube Region. Brno.

Siemianowska S. 2014 Uniwersalność naczyń wczesnośredniowiecznych. Uwagi z perspektywy studiów nad ceramiką z Obiszowa, Silesia Antiqua 49, 37-62.

Siemianowska S. and Sadowski K. 2015. Późnośredniowieczne i nowożytne szkło naczyniowe z badań wykopaliskowych na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu w latach 1949-1961, 1963. Komentarz technologiczny. Silesia Antiqua 50, 287-297.

Opublikowane

2018-12-14

Jak cytować

Siemianowska, S., & Pankiewicz, A. (2018). Problem funkcjonowania wczesnośredniowiecznej pracowni szklarskiej w obrębie niemczańskiego kompleksu osadniczego. Przegląd Archeologiczny, 66, 237–260. https://doi.org/10.23858/PA66.2018.010

Numer

Dział

Artykuły
Share |