Diseases in the light of the book of miracles and graces of Our Lady of Święta Góra (16th - 18th century)
Keywords:
Prospekt Wesoły, diseases, miraculous occurrences, barber-surgeons, books of miracles and gracesAbstract
The article analyses the health condition of the inhabitants of Greater Poland between the 16th and the 18th c. on the basis of Prospekt Wesoły, Miłosiernych Oczu, Przenayświętszey Maryi, ... z Gory S. Gostynskiey, i.e. the book of miracles and graces of Our Lady of Święta Góra. The time frame of the analysis is correlated with the period covered by the book, which includes testimonies considered by the committee working in 1726. The accounts recorded in the book rarely allowed for identifying particular diseases. The author’s mentions indicate that some pilgrims had epileptic seizures or plica. Prospekt... mentions interventions of barber-surgeons; due to the character of the document the records are very general, still there are some data on barbers’ helplessness and on treatments or medication they applied. The book is also a valuable source of data concerning social and family relations, since it shows that the people closest to those suffering from diseases, e.g. mothers, fathers, husbands or wives, supported them and were engaged in votive practices. Beseeching and thanksgiving practices included a pilgrimage, a mass and prayer. A pilgrim-age was connected with the necessity to announce a miraculous occurrence. Apart from that, votive offerings were brought (silver tablets and silver representations of body parts), which usually symbolized the body part that had been cured; they were usually offered by affluent people of noble birth.
Downloads
References
Biegeleisen Henryk. 1929. Lecznictwo ludu polskiego, Kraków
Bystroń Jan Stanisław. 1976. Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, t. I, Warszawa
Cukierska Agata. 2014. Powiadają, że w Buczkowie, zwił się dziewczynie kołtun na głowie..., [w:] Plica Polonica, red. S. Ruksza, A. Cukierska, Bytom, s. 17–26
Delimata-Proch Małgorzata. 2017. Wypadki losowe oraz inne „wielkie niebeśpieczeństwa” w świetle księgi cudów i łask Matki Bożej Świętogórskiej (XVI–XVIII w.), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. LXV, nr 1, s. 3–18
Estreicher Karol. 1977. Bibliografia Polska 3. Obejmująca druki stuleci XV–XVIII w układzie alfabetycznym, t. XIX, Warszawa
Forstner Dorothea OSB. 1990. Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa
Fridrich Alojzy. 1903. Historye cudownych obrazów Najświętszej Maryi Panny w Polsce, t. I, Kraków
Gieysztor Aleksander. 2006. Mitologia Słowian, wstęp K. Modzelewski, posł. L. P. Słupecki, oprac. A. Pieniądz, Warszawa
Jackowski Antoni. 1995. Rozwój pielgrzymek w Polsce, [w:] Przestrzeń i sacrum. Geografia kultury religijnej w Polsce i jej przemiany w okresie od XVII do XX w. na przykładzie ośrodków kultu i migracji pielgrzymkowych, red. A. Jackowski, Kraków, s. 13–44
Jagla Jowita. 2004. Boska Medycyna i Niebiescy Uzdrowiciele wobec kalectwa i chorób człowieka, Warszawa
Jagla Jowita. 2009. Wieczna prośba i dziękczynienie. O symbolicznych relacjach między „sacrum” i „profanum” w przedstawieniach wotywnych z obszaru Polski Centralnej, Warszawa
Jagla Jowita. 2011. Gest wotywny. Ze starożytnych sanktuariów do chrześcijańskich świątyń i średniowiecznej ikonografii, [w:] Antyk, prawda i fałsz w średniowieczu, red. J. Kowalski, T. Ratajczak, Poznań, s. 259–270
Jaromin Henryk. 1970. Zarys historii Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri w Polsce (1668–1968), „Nasza Przeszłość”, t. XXXII, s. 5–143
Klonder Andrzej. 1989. Napoje fermentacyjne w Prusach Królewskich w XVI–XVII wieku, Wrocław
Kowalski Piotr. 1994. Prośba do Pana Boga. Rzecz o gestach wotywnych, Wrocław
Lachs Jan. 1936. Krakowski cech chirurgów (cyrulików) r. 1477–1874, Lwów
Łempicki Stanisław. 1952. Renesans i humanizm w Polsce. Materiały do studiów, Warszawa
Łukasiewicz Dariusz. 1996. Warkocz znad Wisły. Pruski stereotyp brudnej Polski czy prawda historyczna?, „Medycyna Nowożytna. Studia nad Historią Medycyny”, t. II, nr 2, s. 83–104
Łukaszewicz Józef. 1858. Opis historyczny kościołów parochialnych w dawnej dyecezyi poznańskiej, t. II, Poznań
Magowska Anita. 2011. Życie codzienne poznańskich lekarzy i chirurgów na przełomie XVI i XVII w. w świetle pośmiertnych spisów ruchomości, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. XLIX, nr 2, s. 139–148
Moszyński Kazimierz. 1967. Kultura ludowa Słowian, t. II, cz. 1, Warszawa
Nowakowski (z Sulgostowa) Wacław. 1902. O cudownych obrazach w Polsce Przenajświętszej Matki Bożej. Wiadomości historyczne, bibliograficzne i ikonograficzne, Kraków
Nowosielska Elżbieta. 2015. Epilepsja w Rzeczypospolitej w XVII–XVIII w., [w:] Wśród córek Eskulapa. Szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, red. A. Karpiński, cz. 2, Warszawa, s. 219–257
Olędzki Jacek. 1960. Wota woskowe ze wsi Brodowe Łąki i Krzynowłoga Wielka, „Polska Sztuka Ludowa”, R. XIV, nr 1, s. 3–22
Olędzki Jacek. 1967. Wota srebrne, „Polska Sztuka Ludowa”, R. XXI, nr 2, s. 67–92
Olędzki Jacek. 1973. Wota lwowskie, „Polska Sztuka Ludowa”, R. XXVII, nr 1, s. 5–29
Olędzki Jacek. 1989. Świadomość mirakularna, „Polska Sztuka Ludowa”, R. XLIII, nr 3, s. 147–157
Piotrowski Wiktor. 1996. Medycyna polska epoki kontrreformacji (1600–1764), Jawor
Piotrowski Wiktor. 1997. Polska medycyna oświeceniowa, Jawor
Sokół Stanisław. 1957. Historia gdańskiego cechu chirurgów 1454–1820, Wrocław
Szumowski Władysław. 1961. Historia medycyny, Warszawa
Tyszkiewicz Jan. 1981. Człowiek w środowisku geograficznym średniowiecznej Polski, Warszawa
Tyszkiewicz Jan. 1983. Ludzie i przyroda w Polsce średniowiecznej, Warszawa
Völker Arina, Skrobacki Andrzej. 1980. Lekarz olsztyński Joachim Kornalewski i jego rozprawa o kołtunie z 1897 roku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2, s. 155–167
Witkowska Aleksandra. 1984a. Kulty pątnicze piętnastowiecznego Krakowa. Z badań nad miejską kulturą religijną, Lublin
Witkowska Aleksandra. 1984b. Kult jasnogórski w formach pątniczych do połowy XVII wieku, „Studia Claromontana”, t. V, s. 148–165
Witkowska Aleksandra. 1995. „Peregrinatio religiosa” w średniowiecznej Europie, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa, s. 9–16
Zakrzewski Andrzej. 1995. Pielgrzymka i folklor pątniczy w świetle siedemnastowiecznych „przewodników” do Jasnej Góry Częstochowskiej, [w:] Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Manikowska, H. Zaremska, Warszawa, s. 210–220
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.