Some aspects of childcare in the orphanage of Our Lady of Sorrows in Wrocław (Breslau) in the 18th and the 1st decade of the 19th c.
Keywords:
orphanages, modern era, childcare, child space organizationAbstract
The article presents research on childcare in the orphanage of Our Lady of Sorrows in Wrocław (Breslau). The institution was founded in 1696 by the circle connected with the General Vicariate and until the last quarter of the 18th c. remained under the supervision of the Society of Jesus. The available archival sources, including accounts, inventories, records of children being admitted and leaving, and correspondence with the bishop, made it possible to explore the functioning of the orphanage in the period when it was managed by laymen delegated by the bishop’s administrator. The research concerned the years 1775–1815, when the
supervisor and teacher in the orphanage was Johann Anton Fritsch. The analysis of the surviving documents revealed adjustments made in the orphanage plot and buildings. The arrangements were not only to serve the basic care and Catholic upbringing of the minors, but also to give them a chance of learning, recreation and psychological and physical development, in accordance with modern standards of hygiene. The Catholic orphanage was located within the borders of Wrocław, in the upper part of Szewska Street, at the northern edge of a plot on which during the last decades of the 18th c. and at the beginning of the 19th c. more and more buildings were erected. Its inner yard, however, remained undeveloped and Johann Fritsch made efforts to turn it into a recreation space for children to give them an opportunity to play outdoors. The two-storey house, built at the beginning of the 18th c., had all the rooms necessary to take care of children: bedrooms, an infirmary, a dining room, a kitchen and accommodation for teachers. Fritsch took care to maintain adequate temperature and humidity in all the rooms, especially in children’s bedrooms, which, having been used for about a hundred years, required adjustments and redecoration. The children slept one to a bed. The beds were wooden, with pallets, straw or down pillows and quilts, and linen pillowslips and sheets, though their cleanliness was questionable. Having taken his post, the new teacher tried his best to get them exchanged to higher quality bedlinen. The children and their carers had their meals in aesthetic surroundings; they used tin dishes and table linen. In the 18th c. the kitchen utensils included copper pans and pots, in which simple meals could be prepared. Fritsch equipped the kitchen with some more modern appliances, the most important one being a stove with a hotplate and a set of pots suitable to be used on it. He also took care to improve hygienic facilities. Most probably, a separate room was allocated to do laundry and to store bathing tubs and basins. The children had lessons, until the end of the 18th c probably in the dining room, and later in a special schoolroom, where numerous books and teaching aids were kept. The orphanage records indicate that orphans were well taken care of and that in the first decades of the 19th c. their living conditions were improving. This was possible thanks to the adequate funds provided by the bishop, but also to the Johann Anton Fritsch’s deep awareness of the children’s needs. The work of this highly educated pedagogue and naturalist reflected the social changes characteristic of the turn of the new epoch.
Downloads
References
Książka adresowa stolicy i rezydencji Wrocławia. Mehlwald (red.). Wrocław.
Barylewska-Szymańska Ewa. 2005. Czystość i higiena w gdańskich domach mieszczańskich drugiej połowy XVIII wieku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 53 (3-4), 411-422.
Barylewska-Szymańska Ewa. 2012. Gdańskie kuchnie i spiżarnie w drugiej połowie XVIII wieku, W: B. Możejko i E. Barylewska-Szymańska (czerwony). Historia naturalna jedzenia. Między antykiem a XIX wiekiem. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Uniwersytet Gdański dla upamiętnienia 100-lecia otwarcia Muzeum Wnętrza Mieszczańskich w Domunphagen. 3-4 listopada 2011 roku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 307-318.
Brzezowski Wojciech. 2005. Cathedral mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
Hej Johann. 1870. Elektoralny sierociniec i sierociniec dla bolesnej Matki Bożej. Fundacje książąt chóru i hrabiego palatyn nad Renem i Neuburga Franciszka Ludwiga, księcia biskupa Breslau w latach 1683–1732. Pamiątkowa publikacja upamiętniająca 150. rocznicę powstania tych dwóch instytucji. Wrocław.
Kowecka Elżbieta. 1983. Mieszkania warszawskie w XIX wieku (do 1870), W: Wybrane problemy kultury materialnej miast polskich w XVIII i XIX wieku. Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej 56. Wrocław, 7-132.
Lec Zdzisław. 1995. Jezuici we Wroclawiu (1581-1776). Wrocław: Wydział Papieski Teologiczny.
Margrave Hermann. 1896. Ulice Wrocławia na podstawie ich historii i nazw. Wrocław.
Mazur Elżbieta. 2008. Szpitale w Królestwie Polskim. Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej 72. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Monthly Journal of and for Silesia 2. H. Hoffman (red.), Breslau. 1829.
Nowy Pamiętnik Warszawski. Dziennik historyczny, polityczny, tudzież nauk i umiejętności 18. 1805.
Okólska Halina. 2006. Sierociniec pod Matką Boską Bolesną. W: Encyklopedia Wrocławia. J. Harasimowicz (czerwony). Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 804.
Ojciec Józef. 1998. Wrocławska Kapituła Katedralna w XVIII wieku. Wrocław: Wydział Papieski Teologiczny.
Zarejestruj się w Kronice topograficznej Karola Adolfa Menzela z Wrocławia. 1935. B. Althaus (red.). Wrocław.
Schmidt Michael Ignaz. 1786. Katechista według jego cech i obowiązków lub właściwego sposobu nauczania pierwszych powodów religii. Praga
Vigarello Georges. 1996. Czystość i brud. Higiena ciała od średniowiecza do XX wieku. B. Szwarcman-Czarnota (tł.). Warszawa: Wydawnictwo WAB
Żołądź-Strzelczyk Dorota. 2012. „Jako karmić dzieci w dzieciństwie ich” - żywienie niemowląt i małych dzieci w XVI-XVIII wieku, W: B. Możejko i E. Barylewska-Szymańska (red.). Historia naturalna jedzenia. Między antykiem a XIX wiekiem. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Uniwersytet Gdański dla upamiętnienia 100-lecia otwarcia Muzeum Wnętrza Mieszczańskich w Domunphagen. 3-4 listopada 2011 roku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 203-211.
Żołądź-Strzelczyk Dorota. 2002. Sprzęty domowe i przedmioty "pomniejsze dziecięce" w Polsce doby preindustrialnej, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 60 (3), 419-442.
Zasoby internetowe:
Binder [JFS]. 1890. Schlez Johann Friedrich Ferdinand. Allgemeine Deutsche Biographie 31. Lepizig: online http://www.deutsche-biographie.de/pnd117643629.html?anchor=adb (21.01.2016), 481-483.
Busch GC i Trommsdorff JB 1808. Almanach postępu, najnowszych wynalazków i odkryć w nauce, sztuce, fabrykach i rzemiośle. Erfurt: online https://books.google.pl/books?id=7Q1CAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false (22.01.2016)
Elektroniczna Baza Bibliografii Estreichera. online: http://www.estreicher.uj.edu.pl/staropolska/baza/18432.html (21.01.2016).
Hamberger G. i Lindner J. i Meusel J. 1827. Uczone Niemcy lub leksykon pisarzy niemieckich obecnie żyją. 21. [b..mw]: online https://books.google.pl/books?id=SoNLAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false (22.01.2016).
Biodro Maks. 1900. Zeplichal Anton Michael. Allgemeine Deutsche Biographie 45. online: http://www.deutsche-biographie.de/pnd100713084.html?anchor=adb (21.01.2016), 73-74.
Mayrhofer Wolfgang. 2002. Ogród drzewa Johann Christoph Friedrich. Leksykon biograficzny Magdeburga. Magdeburg: online http://www.uni-magdeburg.de/mbl/Biografien/1091.htm (21.01.2016).
Müller Josef. 1982. Lauber Joseph. Nowa niemiecka biografia 13. Berlin: online http://daten.digitale-sammlungen.de/0001/bsb00016330/images/index.html?seite=712 (21.01.2016), patrz 696.
Pośpiech Remigiusz. 2004. Pielęgnowanie tradycji pieśni religijnych w diecezji opolskiej, W: K. Turek i B. Mika (red.). Pieśń religijna na Śląsku. Stan zachowania i funkcje w kulturze. Katowice: online http://www.sbc.org.pl/Content/73101/piesn_religijna_na_slasku.pdf (22.01.2016), 32-50.
Wurzbach Constantin. 1863. Kaluža Augustin. Encyklopedia biograficzna Cesarstwa Austriackiego 1 0. Wiedeń: online http://www.literature.at/viewer.alo?objid=11813&viewmode=fullscreen&scale=3.33&rotate=&page=416 (22.01.2016), 413.
Pisarz Carl Christoph Gottlieb. 1829. Książka metod dla nauczycieli szkół podstawowych. Magdeburg: online http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10764663_00005.html (21.01.2016).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.