Settlement transformations in Wrocław and its foregrounds in the early Middle Ages
DOI:
https://doi.org/10.23858/PA70.2022.2556Keywords:
settlement transformations, early Middle Ages, Wrocław, Lower Silesia, AZP, GISAbstract
Within the research of the most important early medieval centers in Polish territory, the study of the strongholds themselves and of their background is centrally important. In the case of Wrocław, such analyses have been undertaken several times, but in view of the enormous increase in the sources obtained in the course of wide-ranging rescue research, it worth taking a look at this problem again. The aim of this article is to capture the dynamics of settlement changes in the early Middle Ages in the area of today’s city of Wroclaw and its closest surroundings. In order for this study to be credible, all possible data was used (AZP – Archaeological Photo of Poland, available publications, materials collected in museums, unpublished reports from research) in order to recreate the image of the settlement of this period. The result is a new look at the development of settlement in the vicinity of a large center, like Wroclaw, and an attempt to capture the factors determining these transformations.
Downloads
References
Adamska D. (2017). Podwrocławskie wsie, folwarki i majątki o metryce średniowiecznej (ob. w granicach administracyjnych miasta Wrocławia). W: M. Młynarska-Kaletynowa (red.), Atlas historyczny miast polskich, Tom. IV, Śląsk, Zeszyt 13, Wrocław, Część I (23-29). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Archeologiczne Zdjęcie Polski (1981). M. Konopka (red.). Warszawa: Ośrodek Dokumentacji Zabytków.
Atlas historyczny miast polskich (2017). M. Młynarska-Kaletynowa (red.), Tom. IV, Śląsk, Zeszyt 13, Wrocław, Część I. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Badura J. (2010). Geomorfologiczne uwarunkowania lokalizacji lewobrzeżnego Wrocławia. W: J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Ulice średniowiecznego Wrocławia. Wratislavia Antiqua 11 (15-45). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Baron J., Domański G. (2005). Archeologiczne badania powierzchniowe i sondażowe na trasie przebiegu autostradowej obwodnicy Wrocławia. Ocena zagrożeń dóbr kultury. Wrocław: Archiwum Instytutu Archeologii i Etnologii PAN (maszynopis).
Boguszewicz A., Koniarek Ł., Pozorski Z. (1998). Ślady wielokulturowego osadnictwa nad Bystrzycą w rejonie wsi Skałka i Samotwór, gm. Kąty Wrocławskie. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 40, 263-272.
Borkowski T. (1996). Wczesnośredniowieczna osada we Wrocławiu Rędzinie z drugiej połowy VII-VIII wieku. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 37, 179-192.
Bronowicki J., Gediga B., Kosicki J., Żygadło L. (2003). Badania wykopaliskowe prowadzone na odcinku opolskim i dolnośląskim autostrady A-4 w 2000 roku. Zeszyty Ośrodka Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (d. Zeszyty ORBA), seria B: Materiały Archeologiczne (Raport 2000), 159-177.
Buśko C. (1999). Zmiany w ukształtowaniu terenu przedlokacyjnego i lokacyjnego Wrocławia. Medievalia Archaeologica, 1, 43-50.
Buśko C. (2004). Archeologia lokacyjnego Wrocławia. W: R. Procházka (red.), Forum Urbes Medii Aevi 1: Sborník příspěvků z konference FUMA konané 10. dubna 2002 (35-45). Brno: Archaia.
Buśko C. (2005). Wrocław u progu lokacji. W: C. Buśko (red.), Wschodnia strefa Starego Miasta we Wrocławiu w XII–XIII wieku. Badania na placu Nowy Targ (177-194). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Butent-Stefaniak B., Baran E. (1998). Monety z ul. Drewnianej we Wrocławiu w zbiorach Gabinetu Numizmatyczno-Sfragistycznego Biblioteki Ossolineum. Czasopismo Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich, 9, 211-213.
Butent-Stefaniak B., Ilisch P., Malarczyk D., Nowakiewicz T., Nakielski W. (2013). Frühmittelalterliche Münzfunde aus Schlesien. W: M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski (red.), Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen. Inventar IV. Kleinpolen, Schlesien (226-494). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Butent-Stefaniak B., Malarczyk D. (2009). Obieg pieniężny na Śląsku we wczesnym średniowieczu (od X do połowy XII wieku). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bykowski K., Furmanek M, Masojć M., Piekalski J. (2005). Wyniki nadzoru archeologicznego związanego z modernizacją jezdni południowej autostrady A4 na odcinku Wądroże Wielkie - Bielany Wrocławskie. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 47, 45-54.
Bykowski K., Opalińska-Kwaśnica M., Kwaśnica K., Romanow M., Wiśniewski A. (2011). Opracowanie naukowe ratowniczych badań archeologicznych przy budowie budynków usługowo-apartamentowych wraz z infrastrukturą przy ul. Partynickiej 7 we Wrocławiu. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocławiu (maszynopis).
Chorowska M., Caban M., Duma P., Piekalski J., Gomułka I. (2018). W cieniu Pałacu Hatzfeldtów i kościoła św. Wojciecha. Wstępne wyniki badań kwartału między pl. Nowy Targ a ul. Wita Stwosza we Wrocławiu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 60/2, 241-263.
Chrzan K. (2010). Opracowanie wczesnośredniowiecznej ceramiki naczyniowej ze stanowiska Łozina 17. Wrocław: Archiwum Instytutu Archeologii i Etnologii PAN (maszynopis).
Chrzan K. (2014). Uwagi do studiów nad osadnictwem wschodniego dorzecza Baryczy od 2 poł. IX w. do poł. XI w. W: K. Chrzan, S. Moździoch, K. Czapla (red.), Funkcje grodów w państwach wczesnośredniowiecznej Europy Środkowej. Społeczeństwo, gospodarka, ideologia (191-225). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Chrzan K. (2018). Miejsce w krajobrazie oraz funkcje wczesnośredniowiecznych grodów w dorzeczach środkowej i górnej Obry, Baryczy oraz środkowej Prosny w IX i X w. Przegląd Archeologiczny, 66, 261-282.
Demidziuk K. (1998). Archiwalia archeologiczne z terenu Wrocławia do 1945 roku. Wrocław: Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu i Firma Akme Zdzisław Wiśniewski.
Demidziuk K. (2017a). Osadnictwo wczesnośredniowieczne w granicach dzisiejszego Wrocławia – komentarz do mapy. W: M. Młynarska-Kaletynowa (red.), Atlas historyczny miast polskich. Tom IV, Śląsk, Zeszyt 13, Wrocław, Część 2 (39-41). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Demidziuk K. (2017b). Średniowieczny obiekt obronny we Wrocławiu-Popielach. Rzeczywistość czy fikcja? W: D. Adamska, K. Chrzan, A. Pankiewicz (red.), Cum gratia et amicitia. Studia z dziejów osadnictwa dedykowane Pani Profesor Marcie Młynarskiej-Kaletynowej z okazji 65-lecia działalności naukowej (235-252). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Dobrakowski M., Domańska J., Noworyta E., Romanow K. (2000). Wstępne omówienie wyników ratowniczych badań wykopaliskowych na stanowiskach Polwica 4, Polwica 5 i Skrzypnik 8, gm. Domaniów. Silesia Antiqua, 41, 25-53.
Dobrakowski M., Domańska J., Lodowski J., Noworyta E., Romanow K. (2001). Wstępne sprawozdanie z archeologicznych badań ratowniczych na stanowiskach: Polwica 4 i 5 oraz Skrzypnik 8, gm. Domaniów, woj. dolnośląskie, przy budowie autostrady A4. W: Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad. Ogólnopolski program ochrony archeologicznych dóbr kultury zagrożonych planowaną budową autostrad. Raport 96-99 (131-185). Warszawa.
Domański G., Kamyszek L., Markiewicz M. (2005). Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku Ślęza 11/12 [Ślęza 11/43 (81-28); Ślęza 12/44 (81-28)], gm. Kobierzyce, pow. wrocławski, woj. Dolnośląskie. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocław (maszynopis).
Duma P., Paszkiewicz B. (2018). Monety. W: J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Rytm rozwoju miasta na kulturowym pograniczu. Studium strefy placu Nowy Targ we Wrocławiu. Część 1. Wratislavia Antiqua 23/I (449-488). Wrocław: Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dwojak A. (2010). Sprawozdanie ostateczne z ratowniczych badań archeologicznych związanych z budową domu jednorodzinnego przy ul. Skrajnej 24 we Wrocławiu. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocławiu (maszynopis).
Dwojak A. (2011). Sprawozdanie ostateczne z ratowniczych badań archeologicznych związanych z budową domu jednorodzinnego z garażem w rejonie ul. Gromadzkiej we Wrocławiu dz. nr 5/5/ AM 15. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocławiu (maszynopis).
Eysymontt R. (2017). Naturalne uwarunkowania rozwoju miasta – wody. W: M. Młynarska-Kaletynowa (red.), Atlas historyczny miast polskich. Tom IV, Śląsk, Zeszyt 13, Wrocław, Część 1 (11-13). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Fokt K. (2012). Późnośredniowieczne osadnictwo wiejskie na Dolnym Śląsku w świetle badań archeologicznych. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Furmanek M., Masojć M., Piekalski J. (2012). Wyniki badań ratowniczych prowadzonych przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego w związku z budową Autostradowej Obwodnicy Wrocławia. W: S. Kadrow (red.), Raport 2007-2008, t. 1. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 367-394.
Furmanek M., Okoń P. (2003). Wyniki badań sondażowych cmentarzyska wczesnośredniowiecznego w Bogunowie, gm. Żórawina. W: J. Piekalski (red.), XIII Śląskie Spotkania Archeologiczne, Karłów 22-24 maja 2003. Streszczenia komunikatów i referatów (34-35). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Furmanek M., Wroniecki P. (2017). Erased by the Plough, Spotted from the Air. Remains of Earthwork Sites from Silesia. Analecta Archaeologica Ressoviensia, 12, 199-220.
Gawlik K., Lemaniak P., Różański A. (2011). Wyniki badań archeologicznych na stanowisku Jenkowice 3 (S8-16) AZP 77-31/56, gm. Oleśnica, pow. Oleśnica, woj. dolnośląskie. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocławiu (maszynopis).
Gediga B. (1976). Grody ludności kultury łużyckiej we Wrocławiu-Osobowicach. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Gediga B. (2000). Opolski ośrodek grodowy w państwie wczesnopiastowskim. W: M. Młynarska-Kaletynowa, E. Małachowicz (red.), Śląsk około roku 1000 (167-183). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Gediga B., Kosicki J., Żygadło L. (2001). Wyniki ratowniczych badań archeologicznych prowadzone na trasie budowy autostrady A-4 na Dolnym Śląsku w latach 1997-2000. Zeszyty Ośrodka Ratowniczych Badań Archeologicznego, seria B: Materiały Archeologiczne (Raport 96-99), 100-108.
Gediga B., Markiewicz M. (2016). Versuch einer Dreidimensionen (3D) Rekonstruktion den Burgwall auf der Insel Ostrówek in Opole. Fasciculi Archaeologiae Historicae, 29, 39-47.
Gralak T., Kłosińska E., Kosicki A., Żygadło L., Kamyszek L., Markiewicz M. (2006). Ratownicze badania archeologiczne na Stanowisku Ślęza 10/42 (81-28), gm. Kobierzyce, pow. wrocławski, woj. dolnośląskie. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocławiu (maszynopis).
Haisig M., Kiersnowski R., Reyman J. (1966). Wczesnośredniowieczne skarby srebrne ze Śląska. W: M. Haisig, R. Kiersnowski, J. Reyman (red.), Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Małopolski, Śląska, Warmii i Mazur. Materiały (33-66). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Hilczerówna Z. (Kurnatowska Z.) (1967). Dorzecze górnej i środkowej Obry od VI do początków XI wieku. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Jamka R. (1948). Odkrycie wczesnohistoryczne na dziedzińcu Ossolineum we Wrocławiu. Z otchłani wieków, XVII, 186, 11-12.
Jaskanis D. (1996). Próba oceny metody Archeologicznego Zdjęcia Polski na podstawie doświadczeń ogólnokrajowego koordynatora. W: D. Jaskanis (red.), Archeo¬logiczne Zdjęcie Polski. Metoda i doświadczenia. Próba oceny (9-38). Warszawa: Ministerstwo Kultury i Sztuki; Generalny Konserwator Zabytków.
Jaworski K. (2005). Grody w Sudetach (VIII-X w.). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Kaletyn T. (1965). Grodzisko wczesnośredniowieczne w okolicy wsi Bystre, pow. Oleśnica. Informator Konserwatora Zabytków Archeologicznych na Województwo Wrocławskie 1965, 57.
Kaletyn T. (1969). Osada wczesnośredniowieczna w Janówku koło Wrocławia. Wiadomości Archeologiczne, 34, 446-463.
Kaletynowie M., T., Lodowski J. (1968). Grodziska wczesnośredniowieczne województwa wrocławskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kamyszek L., Śledzik-Kamiński R., Żygadło L. (2010). Mokronos Dolny 8 (AZP 80-27/69), gm. Kąty Wrocławskie. Opracowanie wyników ratowniczych badań wykopaliskowych przeprowadzonych na stanowisku. Wrocław: Archiwum WUOZ Wrocław (maszynopis).
Kamyszek L., Żygadło L. (2014). Odkrycia i badania. Wrocław-Żerniki, pow. wrocławski. Silesia Antiqua, 49, 213-219.
Kaźmierczyk J. (1957) Z badań wykopaliskowych Wrocławia w roku 1956. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego, Seria A, 8, 185-195.
Kaźmierczyk J. (1959). Sprawozdanie z badań archeologicznych Wrocławia za rok 1957. Archeologia Śląska, 3, 109-128.
Kaźmierczyk J. (1966). Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu, cz. 1. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kaźmierczyk J. (1970). Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu, cz. 2. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kaźmierczyk J., Kamiński L., Limisiewicz A. (1995). Przyczynek do studiów osadniczych nad osadnictwem Wyspy Piaskowej we Wrocławiu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 36, 231-245.
Kendelewicz T., Nowaczyk K., Waniek W. (2011). Sprawozdanie z badań wykopaliskowych przeprowadzonych na stanowiskach 4, 7, 8, 9 w Nowej Wsi Wrocławskiej, gm. Kąty Wrocławskie, woj. dolnośląskie, w 2005 r., Raport 2005-2006, 6, 287-314.
Kiarszys G., Kolenda J. (2017). Wczesnośredniowieczne grodziska w krajobrazie doliny Baryczy. Przyczynek do studiów nad przemianami osadniczymi. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 59, 93-126.
Kolenda J. (2001). Osada wczesnośredniowieczna. W: L. Leciejewicz (red.), Od neolitycznego obozowiska do średniowiecznej wsi. Badania archeologiczne we Wrocławiu-Partynicach. Wratislavia Antiqua 4 (108-142). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kolenda J. (2008). Wczesnośredniowieczny Milicz w świetle wykopalisk. W: J. Kolenda (red.), Milicz. Clavis Regni Poloniae. Gród na pograniczu (9-63). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kolenda J., Chrzan K. (2012). Wczesnośredniowieczna osada na stanowisku 3 w Sadkowie, gm. Kąty Wrocławskie, woj. dolnośląskie. Badania na trasie budowy autostrady A-4 w latach 2005-2009, Raport 2007-2008, 7, 281-301.
Konczewski P., Pankiewicz A. (2012). Badania archeologiczne na stanowisku wczesnośredniowiecznym nr 52 w Zawoni (powiat trzebnicki), w 2009 roku. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 54, 207-222.
Kramarek J. (1963). Wczesnośredniowieczne materiały osadnicze z Wrocławia. Silesia Antiqua, 5, 159-197.
Kramarek J. (1969). Wczesnośredniowieczne grodziska ryczyńskie na Śląsku. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kramarek J. (1987). Uraz, woj. wrocławskie. Silesia Antiqua, 29, 193-196.
Kubiak S. (przy współpracy B. Paszkiewicza) (1998). Znaleziska monet z lat 1146–1500 z terenów Polski. Poznań: Bartkowiak.
Kudła A. (1961). Wczesnośredniowieczne grodzisko koło wsi Bystre. Biuletyn Informacyjny Konserwatora Zabytków Archeologicznych na Województwo Wrocławskie 1959-1960, Wrocław, 80-83.
Limisiewicz A., Nowaczyk W., Wojciechowski W. (2011a). Ramiszów stan. 4 (38 AZP 78-29). Opracowanie z ratowniczych badań archeologicznych w związku z budową drogi ekspresowej S-8 Wrocław-Syców. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocławiu (maszynopis).
Limisiewicz A., Pankiewicz A., Kitliński B., Dekiert M., Łuszczek J., Wojcieszak J. (2011b). Łozina 18/88/77‒30 AZP. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych związanych z budową drogi ekspresowej S-8 Wrocław–Syców. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocławiu (maszynopis).
Lodowski J. (1972). Grodzisko wczesnośredniowieczne koło Milina, pow. Wrocław. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 15, 60-62.
Lodowski J. (1980). Dolny Śląsk na początku średniowiecza (VI-X w.). Podstawy osadnicze i gospodarcze. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Lodowski J. (1981). Osada z VI–VII w. w Chwałkowie, woj. Wałbrzych. Silesia Antiqua, 23, 149-163.
Lodowski J. (1982). Osadnictwo wczesnośredniowieczne w Starym Zamku, woj. Wrocław. Silesia Antiqua, 24, 135-149.
Lodowski J. (1990). Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem Śląska (VI-X w.). W: Z. Kurnatowska (red.), Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce (173-186). Poznań: Wydawnictwo PTPN.
Lodowski J. (2009). Grodzisko wczesnośredniowieczne we wsi Bystre koło Oleśnicy. W: B. Gruszka (red.), Ad Oderum fluvium. Księga dedykowana pamięci Edwarda Dąbrowskiego (93-98). Zielona Góra: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Oddział Lubuski.
Maleczyński K., Morelowski M., Ptaszycka A. (1956). Wrocław. Rozwój urbanistyczny. Warszawa: Budownictwo i Architektura.
Małachowicz E. (1981). Wrocław na wyspach: rozwój urbanistyczny i architektoniczny. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Marcinkiewicz K., Piekalski J. (2018). Przemiany zagospodarowania terenu w fazach protomiejskich. W: J. Piekalski, K. Wachowski (red.), Rytm rozwoju miasta na kulturowym pograniczu. Studium strefy placu Nowy Targ we Wrocławiu. Część 1, Wratislavia Antiqua 23/I (21-140). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Młynarska M. (1964). Osada wczesnośredniowieczna w Janówku koło Wrocławia. Informator Konserwatora Zabytków Archeologicznych na województwo wrocławskie 1964, 77.
Młynarska-Kaletynowa M. (1986). Wrocław w XII-XIII wieku. Przemiany społeczne i osadnicze. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Młynarska-Kaletynowa M. (2017). Od początków do lokacji na prawie niemieckim. W: M. Młynarska-Kaletynowa (red.), Atlas historyczny miast polskich. Tom IV, Śląsk, Zeszyt 13, Wrocław, Część 2 (3-6). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Moździoch S. (1990). Organizacja gospodarcza państwa wczesnopiastowskiego na Śląsku. Studium archeologiczne. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Moździoch S. (1998). Wczesnośredniowieczne grody śląskie a ówczesne podziały plemienne. W: H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński (red.), Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Profanum i sacrum (99-114). Poznań: Wydawnictwo PTPN.
Moździoch S. (2000a). Nowe dane do zagadnienia socjotopografii piastowskich grodów kasztelańskich w X–XII wieku na przykładzie Wrocławia i Bytomia Odrzańskiego na Śląsku. W: A. Buko, Z. Świechowski (red.), Osadnictwo i architektura na ziemiach polskich w dobie Zjazdu Gnieźnieńskiego (331-354). Warszawa: Zakład Wydawniczy Letter Quality.
Moździoch S. (2000b). Śląsk między Gnieznem a Pragą. W: H. Samsonowicz (red.), Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy (169-198). Kraków.
Moździoch S. (2003). Śląsk wczesnośredniowieczny w świetle badań archeologicznych i historycznych – crambe bis cocta? W: W. Chudziak (red.), Civitas Schinesghe cum pertinentiis (51-87). Toruń: Wydawnictwo UMK.
Moździoch S. (2004). Wrocław-Ostrów Tumski in the Early Middle Ages. W: P. Urbańczyk (red.), Polish Lands at the Turn of the First and the Second Millennia (319-338). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Moździoch S. (2006). Refleksje na temat stanu wiedzy archeologicznej o śląskim wczesnym średniowieczu. W: W. Chudziak, S. Moździoch (red.), Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce – 15 lat później (189-206). Toruń-Warszawa: Wydawnictwo UMK.
Moździoch S. (2017). Ostrów Tumski we wczesnym średniowieczu. W: M. Młynarska-Kaletynowa (red.), Atlas historyczny miast polskich. Tom IV, Śląsk, Zeszyt 13, Wrocław, Część 2 (6-9). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Moździoch S., Przysiężna-Pizarska M. (2008). Gród Recen – refugium episcopi. W: J. Kolenda (red.), Milicz. Clavis Regni Poloniae. Gród na pograniczu (235-254). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Niedziółka K. (2018). Próba oceny przydatności danych AZP do badań osadniczych. Przykład Pomorza Wschodniego na przełomie epok brązu i żelaza. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 60/1, 113-138.
Nowakowski D. (2017). Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Opalińska-Kwaśnica M., Kwaśnica K. (2011). Opracowanie naukowe ratowniczych badań archeologicznych poprzedzających budowę budynku mieszkalnego wraz z infrastrukturą techniczną przy ul. Krzyckiej 92 we Wrocławiu. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocławiu (maszynopis).
Pankiewicz A. (2012a). Relacje kulturowe południowego Śląska i północnych Czech i Moraw w IX-X wieku w świetle źródeł ceramicznych. Studia Archeologiczne 43. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Pankiewicz A. (2012b). Wstęp. W: A. Pankiewicz (red.), Nowożytny cmentarz przy kościele św. Piotra i Pawła na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu (lata 1621–1670). Wratislavia Antiqua 17 (7-9). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Pankiewicz A. (2014). Wieś wczesnośredniowieczna oraz ślady osadnictwa późnośredniowiecznego i nowożytnego. W: M. Masojć (red.), Obozowiska. Osady. Wsie. Wrocław-Widawa 17 (321-348). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Pankiewicz A. (2015). Stan badań nad konstrukcjami obronnymi wrocławskiego Ostrowa Tumskiego. W: A. Limisiewicz, A. Pankiewicz (red.), Kształtowanie się grodu na wrocławskim Ostrowie Tumskim. Badania przy ul. św. Idziego (13-32). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Pankiewicz A., Rodak S. (2019). Łozina – wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy na przedpolu Wrocławia. Problem chronologii i funkcji. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 61, 147-173.
Paternoga M. (2003). Stanowisko nr 1 we Wszemirowie, pow. Trzebnica, w świetle dawniejszych i nowszych badań. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 45, 157-173.
Pawlak P. (2013). Wczesnośredniowieczna wieś oraz pozostałości młodszego osadnictwa na stanowisku 7 w Zabrodziu, pow. Wrocławski. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 55, 209-289.
Pazda S. (1980). Studia nad rozwojem i zróżnicowaniem lokalnym kultury przeworskiej na Dolnym Śląsku. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Piekalski J. (1991). Wrocław średniowieczny: studium kompleksu osadniczego na Ołbinie w VII-XIII w. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
Piekalski J. (2014). Praga, Wrocław i Kraków. Przestrzeń publiczna i prywatna w czasach średniowiecznego przełomu. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Piekalski J. (2017). Archeologia lewobrzeżnego Wrocławia. W: M. Młynarska-Kaletynowa (red.), Atlas historyczny miast polskich. Tom IV, Śląsk, Zeszyt 13, Wrocław, Część 2, Wrocław (13-16). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Rytm rozwoju… Piekalski J., Wachowski K. (red.), Rytm rozwoju miasta na kulturowym pograniczu. Studium strefy placu Nowy Targ we Wrocławiu. Część 1-II. Wratislavia Antiqua 23. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Rodak S. (2017). Podstawy datowania grodów z końca X-początku XIII wieku na Dolnym Śląsku. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Rodak S. (2018). Sprawozdanie z badań archeologicznych przeprowadzonych pod budowę budynku mieszkalnego, jednorodzinnego wolnostojącego przy ul. Jarnołtowskiej, dz. 15/5 am 4, obręb Jarnołtów we Wrocławiu w 2018 r. Wrocław: Archiwum WUOZ we Wrocławiu (maszynopis).
Rzeźnik P. (1995). Ceramika naczyniowa z Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu w X-XI wieku. Poznań: Wydawnictwo PTPN.
Rzeźnik P. (1998). Przemiany wytwórczości garncarskiej średniowiecznego Wrocławia w czasie wielkiej reformy miejskiej. W: K. Wachowski (red.), Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. „Rewolucja” XIII wieku (121-154). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Rzeźnik P. (2000). Gród wrocławski około roku 1000. W: M. Młynarska-Kaletynowa, E. Małachowicz (red.), Śląsk około roku 1000 (139-148). Wrocław: Polska Akademia Nauk.
Rzeźnik P. (2005). Ceramika naczyniowa z wykopu nr 1 na placu Nowy Targ. W: C. Buśko (red.), Wschodnia strefa Starego Miasta we Wrocławiu w XII-XIV wieku (97-110). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Sarnowska W. (1962). Kultura unietycka na Śląsku, cz. II. Silesia Antiqua, 4, 19-79.
Stoksik H., Paternoga M. (2009). Technologiczno-stylistyczne kategorie ceramiki wczesnośredniowiecznej z północnych rejonów Śląska w świetle badań fizykochemicznych. Szkło i Ceramika, 60 (3/2009), 34-40.
Szwed R. (2003). Osada wczesnośredniowieczna w miejscowości Ślęza, stan. 13, pow. Wrocław. Archeologiczne Zeszyty Autostradowe IAiE PAN, z. 2. Badania na autostradzie A4, część I, 377-471.
Śledzik-Kamińska H., Terlecka M. (1988). Badania ratownicze na cmentarzysku szkieletowym z okresu wczesnego średniowiecza w Sokolikach, gm. Kąty Wrocławskie w latach 1983-1984. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 18, 65-67.
Tyszkiewicz L. (1957). Ze studiów nad osadnictwem wczesnofeudalnym na Śląsku. Kwartalnik Historyczny Sobótka, 12/1, 1-51.
Wachowski K. (1975). Cmentarzyska doby wczesnopiastowskiej na Śląsku. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wachowski K. (1997). Śląsk w dobie przedpiastowskiej. Studium archeologiczne. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
Wachowski K. (2002). Problematyka cmentarzy przykościelnych w średniowiecznym Wrocławiu. W: C. Buśko et al. (red.), Civitas et villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej (113-122). Wrocław-Praha: „Werk”.
Wachowski K., Domański G. (1992). Wczesnopolskie cmentarzysko w Starym Zamku. Wrocław: Oficyna Wydaw. Sudety.
Wachowski K., Wojcieszak M. (2010). Średniowieczne cmentarzysko przy kościele św. Wojciecha we Wrocławiu. W: K. Wachowski (red.), Średniowieczne i nowożytne nekropole Wrocławia, cz. 1. Wratislavia Antiqua 12 (53-138). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Wojcieszak M. (2010). Nekropole wrocławskiej katedry pw. św. Jana Chrzciciela. Nowożytny cmentarz na Zatumiu. W: K. Wachowski (red.), Średniowieczne i nowożytne nekropole Wrocławia, cz. I. Wratislavia Antiqua 12 (11-51). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Wojcieszak M. (2012). Nekropole średniowiecznego i wczesnonowożytnego Wrocławia. Wratislavia Antiqua 15. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Przegląd Archeologiczny
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
