O problemach badania sztuki w archeologii
DOI:
https://doi.org/10.23858/PA72.2024.3810Słowa kluczowe:
archaeology and art, art in archaeology, prehistoric art, ancient art, ancient aesthetics, visual culture, image, iconicity, visualityAbstrakt
In the article, the author attempts to assess the validity of including prehistoric and ancient artefacts in the category of art and considers the problems of studying art in archaeology in the context of the most important transformations of cultural philosophical concepts concerning visual experience. It raises the issues of defining art and aesthetics by discussing essentialist and anti-essentialist approaches, presents a whole range of conceptualisations of art in archaeology and the methods of its analysis, taking into account traditional works, as well as new ones based on social constructivism and postmodernity, focussing especially on the original achievements of Polish researchers in this regard.
Pobrania
Bibliografia
Bal M. (2012). Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, przekład M. Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Belting H. (1983). Das Ende der Kunstgeschichte. München: Verlag C.H. Beck.
Belting H. (1994). Das Ende der Kunstgeschichte. Eine Revision nach zehn Jahren. München: Verlag C.H. Beck.
Belting H. (2003). Art History after Modernism. Chicago, London: The University of Chicago Press.
Belting H. (2007). Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, przekład M. Bryl. Kraków: Universitas.
Belting H. (2010). Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, przekład T. Zatorski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Borowicz S. (2020). Reliefy rozmazane. Rzeczy i obrazy w kulturze dawnej Grecji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Borowicz S. (2022). Teoria artefaktu. W stronę krytyki ikoniczności dawnych Greków. Roczniki Humanistyczne, 70(3), 7-26.
Bryl M. (2008). Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Bugaj E. (2012). Archeologia a sztuka. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji (885-909). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Bugaj E. (2018). Badania ikonograficzno-ikonologiczne greckiego malarstwa wazowego – zarys problematyki. W: D. Minta-Tworzowska (red.), Estetyka w archeologii. Obrazowanie w pradziejach i starożytności (15-27). Gdańsk: Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Carrier D. (2008). A World Art History and Its Objects. Philadelphia: Pennsylvania State University Press.
Danto A.C. (1997). After the End of Art. Contemporary Art and the Pale of History. Princeton: Princeton University Press.
Eco U. (2003). Nieobecna struktura, przekład A. Weinsberg, P. Bravo. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Grethlein J. (2017). Aesthetic Experiences and Classical Antiquity. The Significance of Form in Narratives and Pictures. Cambridge: Cambridge University Press.
Kowalski A.P. (2013). Mit a piękno. Z badań nad pochodzeniem sztuki. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.
Kowalski A.P. (2014). Antropologia zamierzchłych znaczeń. Toruń: Polskie Towarzystwo Historyczne.
Kurz I. (2012). Wobec obrazu – wobec świata. Projekt antropologii kultury wizualnej. W: I. Kurz, P. Kwiatkowska, Ł. Zaremba (red.), Antropologia kultury wizualnej. Zagadnienia i wybór tekstów (9-20). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Layton R. (1981). The Anthropology of Art. New York: Columbia University Press.
Mamzer H. (2014). Antropologia pradziejów jako krytyka archeologii. Rocznik Antropologii Historii, 4.1(6), 325-337.
Mamzer H. (2018). Złudne nadzieje na powrót do archaicznego doświadczenia „estetycznego”. W: D. Minta-Tworzowska (red.), Estetyka w archeologii. Obrazowanie w pradziejach i starożytności (41-53). Gdańsk: Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Marciniak A. (2012). Paradygmaty badawcze w archeo¬logii. W: S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji (29-83). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Merleau-Ponty M. (2001). Fenomenologia percepcji, przekład M. Kowalska, J. Migasiński. Warszawa: Aletheia.
Minta-Tworzowska D. (2008). Teoretyczne problemy interpretacji „sztuki” pradziejowej. Docieranie do znaczenia przestrzeni sztuki pradziejowej. W: B. Gediga, W. Piotrowski (red.), Sztuka pradziejowa i wczesnośredniowieczna jako źródło historyczne (23-47). Biskupin, Wrocław: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Polska Akademia Nauk, Oddział we Wrocławiu.
Morawski S. (1985). Pojmowanie dzieła sztuki dawniej i dzisiaj. W: S. Morawski, Na zakręcie od sztuki do po-sztuki (163-183). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Morawski S. (1992). Główne nurty estetyki XX wieku: zarys syntetyczny. Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Pałubicka A. (2018). Ponowoczesność i humanistyka. W: D. Minta-Tworzowska (red.), Estetyka w archeologii. Obrazowanie w pradziejach i starożytności (71-80). Gdańsk: Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Piotrowski P. (2013). Od globalnej do alterglobalistycznej historii sztuki. Teksty Drugie, 2013(1-2), 269-291.
Popczyk M. (2005). Wstęp. W: M. Popczyk (red.), Muzeum Sztuki. Antologia (5-42). Kraków: Universitas.
Porter J.I. (2010). The Origins of Aesthetic Thought in Ancient Greece. Matter, Sensation, and Experience. Cambridge: Cambridge University Press.
Rejniak-Majewska A. (2005). Dzieło utopijne, historia odczarowana? O Niewidzialnym arcydziele Hansa Beltinga. Teksty Drugie, 2005(6), 177-191.
Ryczek J. (2019). Czy archeologia potrzebuje sztuki? Jak teoretyczne spojrzenie otwiera nowe możliwości współpracy. Sztuka jako użytkowanie. Folia Praehistorica Posnaniensia, 24, 235-247.
Rydlewski M. (2016). Źródła sztuki w perspektywie konstruktywizmu społecznego. Rocznik Antropologii Historii, 6(9), 303-315.
Sosnowski L. (2006). Wstęp. Filozoficzny świat sztuki Arthura C. Danto. W: A. C. Danto, Świat sztuki. Pisma z filozofii sztuki (7-32). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Stansbury-O’Donnell M.D. (2011). Looking at Greek Art. Cambridge: Cambridge University Press.
Tanner J. (2006). The Invention of Art History in Ancient Greece. Cambridge: Cambridge University Press.
Tatarkiewicz W. (1986). O filozofii i sztuce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Tatarkiewicz W. (1988). Historia estetyki. 1. Estetyka starożytna. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
Weitz M. (1956). The Role of Theory in Aesthetics. The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 15(1), 27-35.
Zeidler-Janiszewska A. (2006). Visual Culture Studies czy antropologicznie zorientowana Bildwissenschaft? O kierunkach zwrotu ikonicznego w naukach o kulturze. Teksty Drugie, 2006(4), 9-30.
Zmyślony I. (2012). Esencjalizm vs antyesencjalizm – gdzie leży meritum sporu o definicję sztuki? Kwartalnik Filozoficzny, 40(2), 25-47.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Przegląd Archeologiczny
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
