Wczesnomezolityczne łuki myśliwskie z Bolkowa na Pomorzu Zachodnim
DOI:
https://doi.org/10.23858/APOL64.2019.003Słowa kluczowe:
preboreal, borealna strefa, mezolit, Bolków, Polska, łuk myśliwski, majdanAbstrakt
Artykuł dotyczy fragmentów sześciu łuków myśliwskich wydobytych podczas badań wykopaliskowych na stanowisku w Bolkowie w latach 2010–2016. Okazy występowały w warstwach geologicznych i obiektach kulturowych datowanych za pomocą licznych oznaczeń radiowęglowych 14C na okres późnego preborealu i początek borealu, tj. około 9620–8650 BP. Dokonano analizy znalezisk pod względem morfologicznym, surowcowym i sposobów wykonania. Przedstawiono wyniki eksperymentów strzeleckich przeprowadzonych na wykonanych kopiach. Pracę uzupełniają informacje o znaleziskach łuków w innych krajach europejskich oraz uwagi na temat obecności łuków w kulturze duchowej łowców mezolitycznych.
Tłumacz: Sylwia Twardo
Pobrania
Bibliografia
Aaris-Sørensen K. 1984, Udgravningen, [in:] Uroksen fra Prejlerup. Et arkæozoologisk fund, K. Aaris-Sørensen ed., København, pp. 5–9.
Andersen K., Jørgensen S., Richter J. 1982, Maglemose hytterne ved Ulkastrup Lyng, København.
Andersen S. H. 1985, Tybrind Vig. A preliminary report on a submerged Ertebølle settlement on the west coast of Fyn, ,,Journal of Danish Archaeology”, 4, pp. 52–69.
Andersen S. H. 1994/95, Ringkloster. Ertebølle trappers and wild boar hunters in eastern Jutland. A survey, ,,Journal of Danish Archaeology”, 12, pp. 13–59.
Andersen S. H. 2009, Ronæs Skov. Marinarkæologiske Undersøgelser af en Kystboplads fra Ertebølletid, Århus.
Becker C. J. 1945, En 8000-aarig stenalderboplads i Holmegaards Mose, „Fra Nationalmuseets Arbejdsmark 1945”, pp. 61–72.
Beckhoff K. 1963, Die eisenzeitlichen Kriegsbogen von Nydam, ,,Offa”, 20, pp. 39–48.
Beckhoff K. 1963, Die Eibenholz-Bogen vom Ochsenmoor am Dümmer, ,,Die Kunde” N.F., 14, pp. 63–81.
Brinch Petersen E. 1973. A survey of the Late Palaeolithic and Mesolithic of Denmark, [in:] The Mesolithic in Europe, S.K. Kozłowski ed., Warsaw, pp. 77–128.
Brinch Petersen E. 1984. Femten små flintspidser i Prejleruptyren – hvem skød?, [in:] Uroksen fra Prejlerup. Et arkæozoologisk fund, K. Aaris–Sørensen ed., København, pp. 19–23.
Brøndsted J. 1960, Nordische Vorzeit, 1, Steinzeit in Dänemark, Neumünster.
Burov G. M. 1981, Der Bogen bei den mesolithischen Stämmen Nordosteuropas, ,,Veröffentli¬chungen des Museums für Ur- und Frühgeschichte Potsdam”, 14/15, pp. 373–388.
Galiński T. 2002, Społeczeństwa mezolityczne. Osadnictwo, gospodarka, kultura ludów łowieckich w VIII–IV tys. p.n.e. na terenie Europy, Sum.: European Mesolithic societies. Settlements, economy, culture of hunters 8000–3000 BC, Szczecin.
Galiński T. 2010, Łuk myśliwski z Bolkowa, „Archeologia Żywa”, 5, p. 14.
Galiński T. 2014, Obozowiska łowieckie ze schyłku preborealu w Bolkowie na Pomorzu Zachodnim, Sum.: Hunting camps from the terminal Preboreal in Bolków (West Pomerania), „Archeologia Polski”, 59/1–2, pp. 79–118.
Galiński T. 2015, Najstarsze osadnictwo mezolityczne w strefie zachodniobałtyckiej w świetle badań stanowiska Bolków 1, Sum.: The oldest Mesolithic settlement in the western Baltic zone in the light of research on the site Bolków 1, „Przegląd Archeologiczny”, 63, pp. 29–57.
Galiński T. 2015, Sanktuarium szamańskie z okresu mezolitu w Bolkowie nad jeziorem Świdwie na Pomorzu, Sum.: A shamanistic sanctuary from the Mesolithic in Bolków on the Świdwie Lake in Pomerania, „Archeologia Polski”, 60, pp. 93–121.
Galiński T. 2015, Borealny Bolków. Nowe badania obozowisk mezolitycznych nad jeziorem Świdwie, Sum.: Boreal Bolków. New study of the Mesolithic camp on Świdwie Lake, „Folia Praehistorica Posnaniensia”, 20, pp. 127–151.
Galiński T. 2016, Protoneolit. Obozowiska łowieckie ze schyłku okresu atlantyckiego w Tano¬wie na Pomorzu Zachodnim, Sum.: Protoneolithic. Hunting campsites from the late Atlantic period in Tanowo, Western Pomerania, Poland, Warszawa.
Galiński T. 2017, Wioska łowców mezolitycznych w Bolkowie nad Jeziorem Krynickim na Pomorzu Zachodnim. Próba interpretacji, Sum.: Settlement of Mesolithic hunters in Bolków THE EARLY on the Krynickie Lake in Western Pomerania. An attempt of reconstruction, „Archeologia Polski”, 62, pp. 39–63.
Galiński T. 2017, Znalezisko włóczni obrzędowej z okresu mezolitu w Bolkowie na Pomorzu Zachodnim, [in:] Nie tylko krzemienie – Not only flints, A. Marciniak-Kajzer, A. Andrzejewski, A. Golański, S. Rzepecki, M. Wąs eds., Łódź, pp. 63–72.
Galiński T. 2018, Epiahrensburgian. Osadnictwo paleolityczne w początkach holocenu na stanowisku w Bolkowie na Pomorzu Zachodnim, Sum.: The Epiahrensburgian. Palaeolithic settlement at the beginnings of Holocene at the site in Bolków in Western Pomerania, „Przegląd Archeologiczny”, 66, pp. 5–30.
Ivanov S. V. 1954, Materialy po izobrazitel’nomu iskusstvu narodov Sibiri XIX – načala XX w., Moskva.
Klooss S. 2015, Mit Einbaum und Paddel zum Fischfang. Holzartefakte von endmesolithischen und frühneolithischen Küstensiedlungen an der südwestlichen Ostseeküste, Kiel/Hamburg.
Larsson L., Bartholin T. S. 1978, A Longbow found at the Mesolithic bog site Ageröd V in central Scania, ,,Meddelanden från Lunds Universitets Historiska Museum 1977–1978”, New Series, 2, pp. 21–27.
Louwe Kooijman L. P. 1998, Trijntje van de Betuweroute, ,,Spiegel Historiael”, 33 (10), pp. 423–428.
Obermaier H. 1925, Fossil man in Spain, New Haven.
Ošibkina S. V. 1989, Mezolit central’nych i severo-vostočnych raionov Severa Evropeskoi časti SSSR, [in:] Mezolit SSSR, L.W. Kolcov ed., Moskva, pp. 32–45.
Ošibkina S. V. 1997, Veret’e I. Poselenie epohi mezolita na severe Vostočnoi Evropy, Moskva.
Ošibkina S. V. 2006, Mezolit Vostočnogo Prionež’â. Kul’tura Veret’e, Moskva.
Oversteegen J. F. S., van Gijn A. L., Louwe Kooijman L. P. 2001, Artefacten van been, gewei en tand, [in:] Archeologie in de Betuweroute: Hardinxveld-Giessendam Polderweg. Een mesolithisch jachtkamp in het rivierengebied (5500–5000 v. Chr.), L.P. Louwe Koijamans ed. ,,ROB Rapportage Archeologische Monumentenzorg”, 83, pp. 285–324.
Péquart M., Péquart S - J., Boule M., Valois H. V. 1937, Téviec. Station-nècropole Mésolithique du Morbihan, Paris.
Price T. D., Gebauer A. B. eds. 2005, Smakkerup Huse. A late Mesolithic coastal site in northwest Zealand, Danmark, Århus.
Rausing G. 1967, The Bow. Some notes on its origin and development, Lund (,,Acta Archaeologica Lundensia”, 8, 6).
Schwabedissen H. 1957/58, Die Ausgrabungen in Satruper Moor, ,,Offa”, 16, pp. 5–28.
Skaarup J., Grøn O. 2004, Møllegabet II. A submerged Mesolithic settlement in southern Denmark, Oxford.
Thomsen T., Jessen A. 1906, Brabrand – Fundet fra den aeldre Stenalder, „Aarbøger”, pp. 1–74.
Troels-Smith J. [1959] 1960, En Elmetraes-Bue fra Aamosen og andre Traesager fra tidlig-neolitisk Tid. En foreløbig Meddelese, ,,Aarbøger”, pp. 91–145. Vang Petersen P. 1979, Træ til jægerns redskaber, ,,Søllerødbogen 1979”, pp. 56–80.
Wetzel G. 1966, Ein Eibenholzbogen von Barleben, Kr. Wolmirstedt, ,,Ausgrabungen und Funde”, 11, pp. 9–10.
